Theo phong tục truyền thống, vào ngày mùng 1 đầu tháng, người Việt thường thắp hương cúng thổ công và gia tiên.
Ngoài chuẩn bị các đồ lễ cúng, văn khấn cúng thổ công và gia tiên cũng là một trong những nghi lễ quan trọng.
Theo Lịch vạn sự, ngày mùng 1 gọi là ngày sóc. Nguyên nghĩa từ sóc là khởi đầu, bắt đầu. Ngày mùng 1 là ngày bắt đầu của một tháng nên gọi là ngày sóc.
Người Việt coi ngày sóc là ngày tưởng nhớ tổ tiên, cúng ông bà, ông vải. Ngày Sóc, còn có ý nghĩa "Cát tường" là ngày tốt nhất trong tháng. Cúng vào mùng 1 hoặc cúng vào chiều ngày 30 hàng tháng đều được.
Lễ vật cúng mùng 1
Lễ vật cúng ngày mồng 1 và ngày rằm hàng tháng đơn giản:
Hương
Trầu cau
Hoa quả (không dùng quả xanh).
Nước (không dùng nước lã) và rượu.
Ngoài lễ chay, bạn có thể cúng thêm lễ mặn vào ngày này gồm: Rượu, thịt gà luộc, các món mặn.
Sắm lễ ngày mồng 1 chủ yếu là thành tâm kính lễ. Lễ vật có thể rất giản dị: Hương, hoa, lá trầu, quả cau, chén nước.
Có nhiều gia đình còn thắp hương, làm lễ từ chiều ngày 30 hàng tháng và ngày mồng một mới là lễ chính.
Văn khấn mùng 1/4
Văn khấn thần linh
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Kính lạy:
Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Ngài Đông trù tư mệnh táo phủ thần quân.
Ngài Bản gia thổ địa Long mạch Tôn thần.
Các Ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần.
Ngài tiền hậu địa chủ tài thần.
Hôm nay là ngày… tháng… năm…
Tín chủ con là:… (Họ và tên)…
Ngụ tại:… (Địa chỉ)…
Thành tâm sửa biện, hương hoa lễ vật kim ngân trà quả và các thứ cúng dâng, bày ra trước án.
Chúng con thành tâm kính mời:
Ngài Kim niên đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương.
Ngài Đông trù tư mệnh táo phủ Thần quân.
Ngài Bản gia Thổ địa long mạch Tôn thần.
Các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản ở trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài thương xót tín chủ. Giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an lạc, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tám tiết vinh khang thịnh vượng, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Giải tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo.
Văn khấn gia tiên
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Kính lạy: Hoàng thiên hậu thổ chư vị Tôn thần
Ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngại Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển Tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ Tỷ).
Hôm nay là ngày… tháng… năm… âm lịch, tín chủ con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị tôn thần, nhớ đức cù lao tiên tổ, mỗi niệm không quên. Do đó chúng con sắm sanh lễ vật, sửa sang hương đăng, trần thiết trà quả dâng lên trước án.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Hoàng thành Chư vị Đại Vương.
Ngài Bản xứ thần linh Thổ địa.
Ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần.
Cúi xin giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, Chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại trong họ, cúi xin thương xót con cháu giáng về linh sang, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh, tiền chủ hậu chủ ở trong nhà này, đất này, đồng lâm án tiền, đồng lai mệnh bình an. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết hưởng vinh quang thịnh vượng.
Trải tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo.
* Thông tin mang tính tham khảo, chiêm nghiệm.