Năm ngoái, một cậu bé 16 tuổi người Mỹ đã đột tử sau khi uống cùng lúc 3 loại đồ uống chứa caffeine . Theo nhân viên điều tra, hỗn hợp đồ uống này dẫn đến một "vấn đề tim mạch gây ra bởi caffeine với biểu hiện loạn nhịp tim".
Cái chết của Davis Allen Cripe, tên của cậu bé xấu số, đã khiến mọi người hoang mang về việc tiêu thụ quá nhiều caffeine có thể dẫn đến tử vong.
Thực tế tại Mỹ, ngày càng có nhiều ca nhập viện do tiêu thụ đồ uống chứa caffeine. Các bác sĩ khuyến cáo trẻ em và thanh thiếu niên không nên uống nước tăng lực, vì chúng chứa quá nhiều caffeine và các chất kích thích khác có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tuy nhiên, rất hiếm có trường hợp tử vong vì uống đồ uống chứa caffeine. Chỉ có các loại thực phẩm chức năng chứa caffeine tinh khiết, caffeine dạng bột là thứ mọi người cần cảnh giác cao độ.
Dưới đây là những gì bạn cần biết về nguy cơ tiêu thụ caffeine và làm thế nào để tránh dùng quá liều:
Uống bao nhiêu cốc cà phê một lúc có thể gây chết người?
Lợi ích và rủi ro sức khỏe của caffeine
Caffeine là một chất kích thích hệ thống thần kinh trung ương. Trên toàn thế giới, cứ 10 người thì có 9 người tiêu thụ caffeine hằng ngày, thông các nguồn như cà phê, trà, nước giải khát…
Caffeine có thể làm tăng sự tỉnh táo, hiệu quả nhận thức và thậm chí cải thiện trí nhớ ngắn hạn. Tiêu thụ caffeine trong cà phê cũng có liên quan đến một loạt các lợi ích sức khỏe khác , bao gồm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đái tháo đường type 2.
Đó là lý do tại sao tài liệu hướng dẫn chế độ ăn gần đây nhất của Mỹ cho thấy uống 3-5 cốc cà phê mỗi ngày có thể là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh.
Khảo sát cho thấy tại Hoa Kỳ, người dân uống trung bình khoảng hai cốc cà phê - tổng cộng 100 đến 200 mg caffeine - một ngày. Trong so sánh, một khẩu phần nước tăng lực chứa từ 50 mg đến 300 mg caffeine, và một lon nước giải khát chứa dưới 70 mg.
Theo khuyến cáo, người trưởng thành không nên tiêu thụ quá 400 mg caffeine/ngày, nếu không muốn gặp tác dụng phụ như mất ngủ, cảm giác khó chịu và dễ nóng giận.
Viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo trẻ em từ 12 đến 18 tuổi chỉ nên tiêu thụ dưới 100 mg caffeine mỗi ngày, tương đương một cốc cà phê. Đó là vì caffeine có thể làm tăng nhịp tim và ảnh hưởng đến dòng máu trong cơ thể. Trong trường hợp cực đoan hiếm gặp, nó có thể gây tử vong.
Chắc chắn, bạn đã gặp một số người có thể uống 6 cốc cà phê hoặc nhiều hơn thế mà vẫn bình thường. Trong khi, một số người khác uống chỉ 1 cốc cà phê đã thấy không thoải mái.
Nguyên nhân? Một số người trong chúng ta có đặc tính di truyền nhạy cảm với caffeine hơn những người khác.
Ngoài ra, bất kể một vấn đề sức khỏe mà bạn đang mắc phải (đặc biệt là vấn đề về hệ tim mạch), cũng như các loại thuốc bạn đang uống cũng có thể kích thích cơ thể phản ứng mạnh hơn với caffeine.
Và nếu không phải là một người uống cà phê thường xuyên, có thể bạn sẽ dung nạp được ít caffeine hơn, tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ.
Lượng caffeine có trong các loại đồ uống phổ biến
Liều caffeine gây chết người
Phải uống tới 30 cốc cà phê một lúc, bạn mới chạm đến liều caffeine gây độc. Các triệu chứng lúc này nghiêm trọng hơn nhiều, bao gồm: nôn mửa, đau bụng, mất ý thức thậm chí co giật.
Caffeine gây tử vong, như trong trường hợp của cậu bé Cripe người Mỹ, thường do rung tâm thất – tình trạng nhịp tim nhanh và không đều làm dòng máu loạn, dẫn đến hạ huyết áp, mất ý thức và tử vong.
Nhưng những trường hợp này thực sự hiếm. Thường thì chỉ uống đồ uống không thôi không thể dẫn đến tử vong vì caffeine.
Theo một bài tổng hợp các y văn, chỉ có 45 ca tử vong liên quan đến caffeine được báo cáo trong khoảng từ năm 1959 đến 2010.
Một nghiên cứu gần đây (năm 2017) của Thụy Điển thống kê được 51 tử vong liên quan đến caffeine – ghi nhận cho thấy hàm lượng caffeine cao trong máu của nạn nhân.
Trên thực tế, một cốc cà phê, chứa 100 mg caffeine, khiến lượng caffeine trong máu tăng lên khoảng 5-6 mg/L.
Theo bài báo năm 2017, nồng độ caffeine trung bình trong máu của những người dùng quá liều dẫn đến tử vong là 180 mg/L. Tính ra, phải tiêu thụ 30 cốc cà phê trong thời gian ngắn mới có thể dẫn đến tử vong.
Mặt khác, nước tăng lực thường chứa nhiều caffeine hơn. Một lon nước tăng lực có thể chứa tới 300 mg caffeine - vì vậy bạn chỉ cần 10 lon để tăng nồng độ caffeine trong máu đến mức gây tử vong.
Điều đáng nói là các loại đồ uống này cũng thường chứa các chất kích thích khác như guarana, taurine, và L-carnitine.
Bởi chưa có nghiên cứu về sự pha trộn các chất kích thích trong nước tăng lực, các nhà khoa học khá lo ngại việc mọi người đang tiêu thụ chúng, đặc biệt là khi uống nước tăng lực chung với rượu.
Tính ra, phải tiêu thụ 30 cốc cà phê trong thời gian ngắn mới có thể dẫn đến tử vong.
Sự nguy hiểm của caffeine dạng bột
Trong nghiên cứu năm 2017 của Thụy Điển, khoảng một nửa số ca tử vong liên quan đến caffeine là tự tử- trong đó, nạn nhân uống caffeine trong các viên thuốc hoặc ở dạng bột.
Tác giả nghiên cứu kết luận dường như không có khả năng một người bị ngộ độc caffeine khi chỉ uống các loại đồ uống thông thường.
Ngược lại, các thực phẩm chức năng bổ sung caffeine, như caffeine dạng bột, chứa một hàm lượng caffeine cao hơn nhiều so với những gì bạn có từ một tách cà phê hoặc thậm chí nước tăng lực.
Đây là nguồn caffeine nguy hiểm nhất và có nguy cơ dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về sức khoẻ.
Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), bột caffeine là caffeine tinh khiết - và chỉ cần một thìa cà phê loại bột này đã chứa tương đương lượng caffeine có trong 28 cốc cà phê.
Đó là một liều quá cao, giải thích tại sao tiêu thụ chỉ một lượng nhỏ bột caffeine có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng.
Jeffrey Goldberger, chuyên gia tim mạch tại Trường Đại học Miami, đã ước tính lượng caffeine tối đa mà cậu bé người Mỹ Cripe có thể hấp thụ, từ ba loại thức uống mà cậu bé uống trước khi đột tử. Nó chỉ vào khoảng 500 mg.
"Liều lượng này nói chung không nằm trong phạm vi của một liều thuốc chết người", Goldberger nói. Ông cho biết chính mình vẫn hoài nghi về chuyện caffeine là nguyên nhân gây tử vong cho cậu bé.
Thay vào đó, Goldberger nghĩ có lẽ cậu bé đã mắc một vấn đề sức khỏe mà người ta không tìm ra được. Hoặc đó chỉ là một ca đột tử tình cờ và hiếm hoi.
"Tôi nghĩ điều quan trọng là phải biết caffeine cơ bản an toàn trong liều lượng mà đa số mọi người đang tiêu thụ”, Goldberger nói. “Nhưng nó có khả năng gây nguy hiểm ở liều lượng rất cao, và có những người nhạy cảm với nó”.
Caffeine dạng bột mới là thứ gây ra một mối đe dọa thực sự
Kết lại: Nếu bạn vẫn đang uống cà phê thường xuyên, trà và thỉnh thoảng uống nước tăng lực – và bạn không tiêu thụ các loại thực phẩm chức năng đóng gói caffeine tinh khiết – bạn sẽ an toàn và không phải lo lắng một ngày mình có thể chết vì caffeine.
Tham khảo Vox