Sau khi phát động chiến dịch đột kích táo bạo vào tỉnh Kursk , miền tây nước Nga, Ukraine đã phá vỡ các tuyến phòng thủ yếu của Nga và chiếm giữ hàng chục khu định cư. Với việc đưa cuộc chiến trực tiếp đến đất Nga, Kiev dường như đang đánh cược trước một canh bạc mạo hiểm mà kết quả vẫn còn rất mơ hồ.
Xe tăng T80 của Nga (Ảnh: Reuters)
Ukraine sa lầy ở Kursk
Theo lời Tổng thư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, Tướng Oleksandr Syrskyi, cuộc tấn công Kursk đang diễn ra như dự kiến và những bước tiến của Nga bên trong Ukraine đã chậm lại. Nhưng Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng, cuộc tấn công Kursk không phải là vấn đề lớn, thậm chí có thể giúp ông đạt được mục tiêu kiểm soát toàn bộ miền đông Ukraine. "Đối phương đã tự làm suy yếu mình ở những khu vực trọng điểm, quân đội của chúng tôi đã đẩy nhanh các hoạt động tấn công của mình", ông Putin cho biết.
Giới phân tích cho rằng, đang có 2 bối cảnh trái ngược mà Ukraine phải đối mặt ngay lúc này: một mặt là thành công trên lãnh thổ Nga giúp nâng cao tinh thần chiến đấu của các binh sỹ, mặt khác là những áp lực nghiêm trọng đối với lực lượng Ukraine tại những vùng đất mà họ cần phải bảo vệ ở trong nước.
Hiện tại, Nga đang tiến về phía Pokrovsk - trung tâm hậu cần và đường sắt quan trọng tại Donetsk, miền đông Ukraine. Quân đội Nga cũng đang đang có những đột phá lớn dọc theo các khu vực khác của tiền tuyến – ở Toretsk gần đó và các vùng ngoại ô như Niu-York; Chasiv Yar, Kramatorsk và Kupyansk ở vùng Kharkov.
Khi Ukraine bị dồn ép ở nhiều hướng, Điện Kremlin đã tăng cường không kích các thành phố và thị trấn của nước này. Nga cũng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine - vốn đã phải chịu thiệt hại rộng rãi từ các cuộc giao tranh trước đó. Các cuộc không kích của Nga đã vươn xa tới tận Lviv, miền tây Ukraine, gần biên giới Ba Lan, khi Tổng thống Putin quyết định trả đũa cuộc tấn công của Ukraine vào Kursk.
Đến thời điểm hiện tại, chiến dịch xâm nhập Kursk vẫn chưa làm giảm đáng kể những thách thức mà Ukraine phải đối mặt. Quân đội Ukraine cho biết, các lực lượng nước này đang củng cố vị trí tại những khu vực đã chiếm được trên lãnh thổ Nga, ước tính khoảng 1.300km2.
Nga chưa thể đẩy lùi hoàn toàn đối phương, nhưng đã kiềm chế được đà tấn công của Kiev sau cuộc đột kích chớp nhoáng ban đầu. Nhiều chuyên gia và nhà phân tích quân sự cảnh báo rằng còn quá sớm để đưa ra bất kỳ kết luận chắc chắn nào. Song họ đều nhất trí cho rằng, có nhiều thứ mà Ukraine phải đánh đổi sau chiến dịch tấn công Kursk, đặc biệt là tổn thất về nhân lực và trang thiết bị.
Nga chớp thời cơ ra đòn thần tốc tại Donbass
Chiến dịch xâm nhập Kursk vẫn chưa giúp Ukraine ngăn chặn được bước tiến của Nga ở Donbass – nơi Kiev phải chật vật giữ vững các vị trí trong thời gian quan. Hiện, Nga đang tăng tốc tiến về phía các thị trấn và thành phố bên ngoài Pokrovsk. Moscow đã chiếm giữ thành phố nhỏ Novohrodivka sau khi quân đội Ukraine rút lui.
Emil Kastehelmi - nhà phân tích tình báo nguồn mở của Black Bird Group cho rằng: “Những thành phố hoặc thị trấn như vậy rất khó sụp đổ trong vòng một tuần. Nhưng Nga đã khai thác lỗ hổng phòng thủ của Ukraine một cách hiệu quả”.
Tờ New York Times đưa tin rằng quân tiếp viện của Ukraine đã ngăn cản bước tiến của Nga dọc theo một mặt trận quan trọng hướng tới Pokrovsk trong tuần này, mặc dù Moscow vẫn đang đạt được những bước tiến ở những nơi khác. Tuy vậy, các lực lượng Nga đang áp sát Pokrovsk và chỉ cách thành phố khoảng 10km.
Ukraine cho biết, Nga đã điều động khoảng 30.000 binh sỹ từ những nơi khác đến bảo vệ Kursk, song Moscow vẫn chủ yếu triên khai lính nghĩa vụ và các lữ đoàn từ những khu vực ít quan trọng ở Ukraine, vì thế họ có khả năng duy trì cuộc tấn công trên một mặt trận rộng lớn.
Trước khi Ukraine tấn công Kursk, Nga đã đạt được những bước tiến ổn định ở Donbass. Trong khi đó, quân đội Ukraine đã rơi vào tình trạng kiệt sức, thiếu nhân sự và trang thiết bị - một phần do sự chậm trễ trong viện trợ vũ khí của phương Tây. Ukraine đã gây nhiều khó khăn cho các đợt tiến công của Nga, nhưng không đủ để ngăn chặn đà tiến của Moscow.
Sau chiến dịch xâm nhập Kursk, những vấn đề mà Ukraine gặp phải vẫn không biến mất và giờ đây chúng đang lan rộng trên nhiều mặt trận.
"Những thách thức chính đối với Ukraine vào thời điểm này, đặc biệt là về mặt quân sự, là làm chủ các nguồn lực bổ sung, cả về nhân sự và trang thiết bị", Ông Federico Borsari, chuyên gia quốc phòng tại Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA) nhận định.
Một trong những câu hỏi lớn sau cuộc tấn công Kursk là Ukraine đang phân bổ các nguồn lực như thế nào và ở đâu. Một chỉ huy lữ đoàn pháo binh Ukraine đã nói với tờ Financial Times rằng binh sỹ của ông đang thiếu nghiêm trọng đạn pháo vì phải cắt giảm để đáp ứng nhu cầu của các đơn vị ở Kursk.
Ukraine cũng đã điều động hàng nghìn binh sỹ tinh nhuệ của nước này để tiến hành chiến dịch tấn công sâu Kursk. Những binh sỹ này không tham gia bảo vệ tiền tuyến ở Pokrovsk, nhưng họ là lực lượng dự bị tiềm năng, có thể được triển khai để tăng cường hệ thống phòng thủ của Ukraine hoặc hỗ trợ các đơn vị đã suy yếu. Quân đội Ukraine có lẽ đã không bị Nga áp đảo quá lớn về quân số ở Donbass nếu họ triển khai các lực lượng đó đến đây thay vì tới Kursk.
Ngay cả khi Ukraien có thể làm suy yếu lực lượng Nga thì bản chất của xung đột đôi khi có thể xoay quanh một trò chơi về con số, ông Borsari lưu ý. “Khi bị áp đảo với tỷ lệ 5:1, thì bên yếu thế vẫn gặp khó khăn ngay cả khi họ có những kinh nghiệm cần thiết. Ukraine khó có thể duy trì năng lực chiến đấu và đây chính xác là những gì đang xảy ra ở và xung quanh Pokrovsk".
Các tuyến phòng thủ của Ukraine bảo vệ Povrosk đang sụp đổ dần dần, một phần là do Kiev không có đủ nhân sự giàu kinh nghiệm để bảo vệ các công sự đó. Câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu điều đó có làm suy yếu thêm khả năng chống đỡ của Ukraine xung quanh Povrovsk và các khu vực khác hay không, nhà phân tích Borsari nhấn mạnh.
Nếu giành được quyền kiểm soát Pokrovsk, Nga sẽ có thắng lợi quan trọng nhất kể từ khi chiếm được Avdiivka vào tháng 2. Điều này sẽ giúp Moscow có lợi thế tốt hơn nhiều để kiểm soát thêm nhiều vùng lãnh thổ khác ở Donetsk.
Đối với Ukraine, các tuyến đường sắt và đường bộ ở Povrosvk đã giúp quân đội nước này cung cấp binh sỹ và tiếp tế cho tiền tuyến ở Donbass. Các chuyên gia cho rằng, Nga không cần phải chiếm toàn bộ thành phố để làm suy yếu các tuyến tiếp tế của Ukraine, thay vì đó họ chỉ cần gây sức ép lớn cho đến khi Ukraine không thể tiếp tục hoạt động ở đó.
Nếu kịch bản đó xảy ra, thì cũng không có nghĩa là ván cờ đã kết thúc đối với Ukraine, ông Kastehelmi nhấn mạnh. "Nếu Pokrovsk thất thủ, điều đó không có nghĩa là tất cả các tuyến đường tiếp tế của Ukraine đều biến mất ngay lập tức. Họ có thể thực hiện hoạt động hậu cần ở những con đường xấu hơn và mất nhiều thời gian hơn. Nhưng điều này sẽ ảnh hưởng đến xe cộ và chất lượng của trang thiết bị", chuyên gia này nhận định.
Cho đến nay, Ukraine vẫn chưa thể phủ nhận đà tiến công của Nga. Các vùng ngoại ô của nước này đang nằm trong tầm tấn công của bom lượn mà Nga thả từ trên không. Ukraine đang nỗ lực xây dựng thêm nhiều tuyến phòng thủ, phòng nguy cơ công sự chính của họ không thể chống lại cuộc tấn công dữ dội từ phía Nga nhưng họ cũng cần thêm nhiều binh sỹ và pháo binh để bảo vệ các tuyến phòng thủ đó.