Chiến lược của Ukraine đột kích Kursk và tấn công Crimea
Ukraine đã phát động chiến dịch tấn công vào lãnh thổ Nga khoảng 10 tháng sau khi Moscow tái khởi động cuộc tấn công quy mô lớn trên khắp Donbass – nơi quân đội Ukraine đang bám giữ từng vị trí quan trọng và phải chịu tổn thất lớn khi cố gắng làm suy yếu khả năng tấn công của Nga.
Ukraine mở mặt trận tấn công mới ở khu vực Kursk của Nga. Ảnh: Kyiv Independent
Binh sỹ Oleksandr Maroshnyk, thuộc Lữ đoàn cơ giới số 93 của Ukraine cho biết: “Chiến dịch tấn công Kursk đã mở ra một mặt trận mới. Nga sẽ phải tái triển khai quân đội hoặc điều động lực lượng dự bị để bảo vệ biên giới. Điều này sẽ làm giảm áp lực đối với Ukraine tại các khu vực khác”.
Chiến dịch đột kích biên giới Nga được cho là bổ sung cho các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa và máy bay không người lái của Ukraine vào bán đảo Crimea. Khi Nga tấn công vào các điểm yếu trong hàng phòng thủ của Ukraine ở Donbass, Kiev cũng lợi dụng lỗ hổng của Moscow ở phía Nam, phía Đông Bắc và hiện tại là trên lãnh thổ Nga.
Kostiantyn – binh sỹ vận hành máy bay không người lái của Ukraine cho rằng, cuộc đột kích tại Kursk nhằm mục đích “đánh lạc hướng Nga khỏi tiền tuyến ở phía Đông”.
Theo giới phân tích, đây cũng có thể là nỗ lực của chính phủ Ukraine nhằm chuyển hướng sự chú ý của giới truyền thông trước tình hình đang xấu đi nhanh chóng ở miền Đông, hoặc giúp giảm bớt sức ép cho các đơn vị Ukraine đang phải gánh chịu hậu quả nặng nề từ các cuộc tấn công ngày càng gia tăng của Nga trên những mặt trận khác.
Tổng thống Nga Putin cho rằng, việc Ukraine tiến hành cuộc đột kích vào khu vực Kursk là nhằm ngăn chặn cuộc tấn công của Nga ở Donbass. Ông tuyên bố sẽ “đáp trả xứng đáng” và khẳng định, nhiệm vụ chính của quân đội Nga là đánh bật Ukraine ra khỏi lãnh thổ.
Mặc dù Ukraine tiếp tục mở rộng khu vực chiến đấu tại biên giới của Nga nhưng việc Moscow đổ thêm quân tiếp viện và trang thiết bị tới khu vực này đã ngăn cản Kiev tiến sâu hơn. Ukraine cũng đã phát động một cuộc tấn công vào vùng Belgorod, nằm sát tỉnh Kursk, song cuộc tấn công này không mấy hiệu quả.
Thời gian gần đây, Ukraine cũng thường xuyên tấn công các hệ thống phòng không đắt đỏ và Hạm đội Biển Đen của Nga ở bán đảo Crimea, nhằm vô hiệu hóa mối đe dọa quân sự từ bán đảo này. Đây được coi là động thái chiến lược để tấn công vào phía sau phòng tuyến của đối phương trước khi Nga có cơ hội tấn công.
“Quân đội Nga cần một khoảng thời gian nhất định để khắc phục thiệt hại và trong thời gian này, chúng tôi sẽ tranh thủ thực hiện một số hành động”, binh sỹ Kostiantyn cho biết.
Hồi tháng 6 vừa qua, Ukraine tuyên bố đã phá hủy 1/3 Hạm đội Biển Đen của Nga, buộc tàu tuần tra cuối cùng của Hạm đội này phải rời Crimea đến nơi trú ẩn an toàn hơn.
Ông Dmytro Zhmaylo – người đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành Cơ quan An ninh Ukraine nhận định, mối đe dọa liên tục đối với Crimea đã buộc Nga phải triển khai thêm hệ thống phòng không tới phía Đông bán đảo để bảo vệ cây cầu Kerch, khiến các thành phố Sevastopol và Yevpatoria dễ bị tấn công.
“Chúng tôi đang có xung đột với Nga ở cấp độ chiến lược và để giành chiến thắng trên mặt trận, chúng tôi phải chuyển cuộc chiến sang lãnh thổ Nga, làm gián đoạn hoạt động hậu cần của họ. Đây là một công việc lâu dài và chưa có kết quả rõ ràng”, ông Dmytro Zhmaylo nhấn mạnh.
Vẫn cần thời gian để xác định chiến dịch xâm nhập lãnh thổ Nga và cuộc tấn công vào Crimea tác động ra sao đến tình hình trên chiến trường. Nhưng điều này cho thấy, Ukraine muốn phá vỡ ưu thế của quân đội Nga bằng cách tấn công từ 3 phía: Bắc, Đông và Nam. Theo giới phân tích, cuộc đột kích của Ukraine tại tỉnh Kursk có thể làm giảm hoạt động của Nga tại khu vực Kharkov ở Đông Bắc Ukraine. Trước đó, quân đội Nga đã mở mặt trận mới trong cuộc tấn công bất ngờ vào tháng 5/2024 khiến Ukraine mất cảnh giác và buộc phải dàn trải lực lượng.
Nga ngày 9/8 tuyên bố đã đẩy lùi cuộc tấn công bằng xe bọc thép của Ukraine gần các ngôi làng tại khu vực Kursk khi đối phương tiến sâu hơn 30km vào lãnh thổ. Ông Serhii Kuzan, Chủ tịch Trung tâm Hợp tác và An ninh Ukraine, một nhóm nghiên cứu phi chính phủ cho rằng: “Trong những ngày tới, mọi thứ sẽ phụ thuộc vào quyết định của giới lãnh đạo quân sự và chính trị Nga cũng như việc liệu họ có sẵn sàng đánh đổi những lợi ích ở Donetsk để bảo vệ Kursk hay không”.
Theo ông Kuzan, Nga đã điều động một số lực lượng từ các mặt trận Kharkov và Chasov Yar đến vùng biên giới, nhưng có nhiều dấu hiệu cho thấy, Moscow vẫn muốn duy trì cường độ tấn công ở tỉnh Donetsk. Mặt trận Pokrovsk – nơi quân đội Nga đang tiến quân với tốc độ nhanh nhất – có thể là nơi cuối cùng Moscow muốn rút quân, ông Kuzan lưu ý.
Nga tung đòn hiểm tại Donbass
Một số chuyên gia quân sự và sỹ quan Ukraine thừa nhận tình trạng thiếu nhân lực là vấn đề nghiêm trọng nhất đối với nước này trên tiền tuyến. Bên cạnh đó, lính pháo binh, lực lượng súng cối và các đội xe tăng từ nhiều lữ đoàn của Ukraine cũng than phiền rằng họ đang phải đối mặt tình trạng thiếu đạn pháo trầm trọng.
Trong khi quân đội Ukraine tiến từng bước vào khu vực Kursk thì trên tiền tuyến Donbass, các binh sỹ nước này đang phải rút lui dần và thấy ít hy vọng khi nhìn về tương lai. Ihor, binh sỹ 35 tuổi thuộc Lữ đoàn cơ giới số 93 của Ukraine đang triển khai trên mặt trận Chasov Yar, cho biết trong số 105 người của lực lượng bộ binh, chỉ có 3 người sống sót sau đợt triển khai kéo dài 1 năm ở khu vực này. Số còn lại bị thiệt mạng, mất tích hoặc bị thương khi chiến đấu.
Chasov Yar là một trong ba trục của tiền tuyến bị ảnh hưởng nặng nề sau các cuộc tấn công của Nga năm 2024. Quân đội Nga đã tiến đến con kênh phân chia lãnh thổ do Ukraine và Nga kiểm soát ở thị trấn này và đang cố vượt qua hàng rào tự nhiên đó. Cách Chasov Yar khoảng 40 km về phía Tây Nam, các lực lượng Nga đang tiến gần hơn đến huyết mạch hậu cần chính của Ukraine, nối một số khu vực của tỉnh Donetsk với trung tâm hậu cần ở Pokrovsk và các thành phố ở phía Tây.
Sau khi giành quyền kiểm soát thành phố công nghiệp Avdiivka vào tháng 2, quân đội Nga đã chiếm hơn chục ngôi làng và chỉ còn cách tuyến đường cao tốc đóng vai trò là một trong những tuyến đường tiếp tế quan trọng cho lực lượng Ukraine, khoảng 5km.
Nga cũng bắt đầu một cuộc tấn công mới vào khu vực Toretsk vào tháng 6, lợi dụng việc việc Ukraine rút một lữ đoàn giàu kinh nghiệm đến tăng viện cho Chasov Yar. Đầu tháng 8, Bộ Quốc phòng Nga cho biết họ đã chiếm được New York - ngôi làng nằm ngay phía nam Toretsk. Nhưng Ukraine đã bác bỏ tuyên bố này.
Rob Lee, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại (có trụ sở tại Mỹ) nhận định: “Nếu Ukraine để xảy ra sai lầm chiến thuật khi tấn công sâu vào lãnh thổ của Nga, họ sẽ khó bù đắp cho các lực lượng bị tổn thất do tình trạng thiếu nhân lực và vũ khí. Điều này khiến họ khó ngăn cản những bước tiến xa hơn của Nga”.
“Tiềm năng tấn công của Nga rất có thể sẽ suy giảm vào năm 2025, nhưng vẫn chưa rõ liệu điều đó có xảy ra hay không. Ở thời điểm hiện tại, Nga vẫn đang tiến lên và rõ ràng là các đơn vị của Ukraine đang bị phải chịu áp lực gia tăng”, ông Rob Lee nói thêm.