Các nhà bình luận từ lâu đã thắc mắc Ukraine sẽ đáp trả máy bay không người lái Shahed của Nga như thế nào, khi thiết bị này gây ra sự tàn phá đáng kể trên chiến trường.
Và giờ đây, câu trả lời đã được đưa ra. Một loại máy bay không người lái tấn công tầm xa mới của Ukraine đang bắt đầu phản công lực lượng Nga.
Theo Forbes, những hình ảnh từ Ukraine cho thấy các cuộc tấn công đang được tiến hành bằng máy bay không người lái cảm tử AQ-400 Scythe mới do Terminal Autonomy sản xuất.
Được biết đến với cái tên One Way Aerospace trước đây, công ty được thành lập bởi một nhóm đa quốc gia và đã sản xuất hàng loạt vũ khí cảm tử lưu động cho Ukraine.
Tầm nhìn của công ty là phổ cập hóa sức mạnh trên không bằng việc sản xuất hàng loạt các thiết bị tự động, chi phí thấp. Theo hợp đồng mới, đơn vị hiện đang cung cấp máy bay không người lái Scythe (tạm dịch là "Lưỡi hái"), với tốc độ ra lò 50 chiếc/tháng nhưng sẽ tăng nhanh lên khoảng 500 chiếc/tháng vào quý 2 năm 2024.
"Mục tiêu của chúng tôi là sản xuất 1.000 chiếc mỗi tháng", đồng sáng lập Francisco Serra-Martins nói với Forbes.
Nhiều, rẻ và nguy hiểm
Terminal Autonomy mô tả AQ-400 Scythe là "hệ thống đơn giản, tiết kiệm chi phí". Thiết kế nhỏ gọn có hai bộ cánh, một phía trước và một phía sau, mang lại lực nâng tối đa cho sải cánh tối ưu kích thước, đồng thời cho phép 30 mẫu được lắp ráp hoàn chỉnh có thể xếp chồng lên nhau trong một container vận chuyển.
Thân máy bay không người lái được làm từ các tấm ván ép lấy từ mạng lưới các nhà máy sản xuất đồ nội thất, lựa chọn mà các nhà sản xuất cho biết có khả năng mở rộng để sản xuất hàng loạt hơn là in 3D hoặc sử dụng các vật liệu như sợi thủy tinh.
Nó được thiết kế để sản xuất mà không cần lao động có tay nghề cao, có thể dễ dàng tăng sản lượng mà không cần đào tạo kỹ thuật lâu dài.
Scythe có tầm hoạt động khoảng 750-900 km, tùy thuộc vào tùy chọn động cơ; Serra-Martins cho biết họ có thể sử dụng nhiều loại động cơ có nguồn gốc từ thiết kế thương mại, một số được sản xuất tại Ukraine và một số khác được nhập khẩu. Khả năng bay xa của Scythe đủ để đưa một vùng rộng lớn của Nga vào tầm khai hỏa, bao gồm cả toàn bộ Crimea.
Scythe có tốc độ bay thông thường khoảng 140 km/h – tương tự như Shahed, với tốc độ bay tối đa 200 km/h. Ngoài ra, Scythe cũng mang đầu đạn nặng 42 kg, tương tự như thiết bị của Nga.
Francisco Serra-Martins cho biết máy bay mang theo đầu đạn nhiệt áp cao được Ukraine sản xuất hàng loạt hoặc một cặp đạn pháo 122mm có khả năng bung mảnh trên khu vực rộng. Tuy nhiên, vẫn có những lựa chọn khác cho các mục tiêu cụ thể.
Cả Nga và Ukraine đều sử dụng các biện pháp gây nhiễu tần số vô tuyến để ngăn chặn đối phương sử dụng GPS và các hệ thống định vị vệ tinh. Tuy nhiên, Shaheds thường tìm được mục tiêu bằng sự kết hợp giữa ăng-ten chống nhiễu và dẫn đường quán tính.
Scythe có thể thực hiện cách tiếp cận tương tự bằng cách sử dụng máy đo độ cao bằng laser của Lightware để bay ở độ cao rất thấp – khoảng 30 mét. Việc gây nhiễu chỉ có hiệu quả trong tầm nhìn nên máy bay không người lái bay tầm thấp rất khó bị gây nhiễu và chỉ bị ảnh hưởng khi chúng ở rất gần thiết bị gây nhiễu.
Nhưng chế độ ưa thích được sử dụng trên Scythe không chỉ ở tầm thấp mà còn là tầm cao.
"Chúng tôi đã chuyển sang bay ở độ cao 3000m, vì vậy bất kỳ tên lửa phòng không nào tiến hành bắn hạ đều có giá cao hơn máy bay. Chỉ khi tiến hành ở giai đoạn cuối, thiết bị mới tiếp cận ở tầm thấp. Cao độ kế được sử dụng để phòng ngừa các vụ bắn hạ trên không và tránh vị trí quân địch".
Scythe có thể điều hướng bằng hệ thống định vị trực quan, dựa vào đường và các mốc địa điểm dễ nhận biết, do đó việc gây nhiễu sóng vô tuyến sẽ không có tác dụng.
Với tùy chọn bổ sung, Scythe cũng có thể có liên kết video với người điều khiển, biến nó thành một máy bay cảm tử FPV khổng lồ, có thể phát hiện và tấn công các mục tiêu đang di chuyển với độ chính xác cao.
Tuy nhiên, điều này chỉ có thể thực hiện được trong phạm vi sóng vô tuyến và làm tăng thêm chi phí, vì vậy hầu hết Scythe sẽ tấn công các tọa độ được lập trình sẵn: trung tâm chỉ huy, kho nhiên liệu và đạn dược, cơ sở phòng không, sân bay và các mục tiêu có giá trị cao khác.
Tấn công hàng loạt
Scythe là hệ thống mô-đun linh hoạt với các khoang tải trọng có thể dễ dàng sửa đổi cho các nhiệm vụ khác nhau.
Nó có thể tự cất cánh dọc theo đường băng hoặc đường bộ, hoặc nó có thể cất cánh (như Shahed) bằng động cơ đẩy tên lửa ở những nơi không có bề mặt phẳng - hoặc từ một con tàu.
Như Serra-Martins lưu ý, số lượng lớn là yếu tố quyết định và máy bay không người lái cũng chỉ phát huy hiệu quả khi được triển khai hàng loạt.
Máy bay không người lái di chuyển chậm là mục tiêu tương đối dễ dàng, nhưng Shaheds đã gây ra rất nhiều thiệt hại cho Ukraine vì mặc dù 80% trở lên bị bắn hạ nhưng nhiều trong số đó vẫn vượt qua được làn mưa đạn.
Một lượng máy bay không người lái đủ lớn sẽ áp đảo hệ thống phòng thủ và về lâu dài, các cuộc tấn công sẽ làm cạn kiệt kho tên lửa đối không.
Khung máy bay Scythe cơ bản có giá khoảng 15k USD; tăng lên khoảng 30k USD nếu có các tính năng bổ sung khác. Báo giá của Shahed-136 là từ 20k đến 50k USD.
Serra-Martins nói rằng chi phí tổng thể có thể được giảm bớt với các bầy đàn đi theo thủ lĩnh. Trong đó một máy bay không người lái dẫn đầu sẽ hướng dẫn chín máy bay không người lái cơ bản đi kèm phía sau đến khu vực mục tiêu.
Những thứ này có thể áp đảo hệ thống phòng thủ với chi phí thấp hơn so với sử dụng phiên bản phức tạp.
Vẫn còn phải xem chính xác mục tiêu nào Ukraine sẽ tấn công bằng kho vũ khí Scythe mới, nhưng một lần nữa, hiệu quả sẽ phụ thuộc rất nhiều vào số lượng mục tiêu mà chúng có thể tấn công.