Tổng thống Ukraine: Thất bại lớn của Moscow
Hoạt động xuất khẩu khí đốt của Nga qua các đường ống thời Liên Xô chạy qua Ukraine đã chính thức dừng hoạt động vào ngày 1/1/2025, đánh dấu sự kết thúc của nhiều thập kỷ Moscow thống trị thị trường năng lượng của châu Âu.
Việc dừng lại, vốn đã được dự báo từ trước, được đánh giá sẽ không ảnh hưởng đến giá năng lượng ở các nước Liên minh châu Âu (EU). Điều này khác với năm 2022, khi nguồn cung từ Nga giảm đã đẩy giá lên mức cao kỷ lục, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của khối.
Những người mua khí đốt Nga còn lại cuối cùng của EU qua Ukraine, chẳng hạn như Slovakia và Áo, đã sắp xếp nguồn cung cấp thay thế, trong khi Hungary sẽ tiếp tục nhận khí đốt của Nga qua đường ống TurkStream dưới Biển Đen.
Nhưng Transnistria, khu vực ly khai thân Nga của Moldova, cũng phụ thuộc vào luồng trung chuyển khí đốt qua Ukraine, đã cắt nguồn cung cấp sưởi ấm và nước nóng cho các hộ gia đình vài ngày sau sự kiện kể trên.
Công ty năng lượng địa phương Tirasteploenergo kêu gọi người dân mặc ấm, treo chăn hoặc rèm dày trên cửa sổ và cửa ban công, và sử dụng lò sưởi điện.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram rằng việc chấm dứt vận chuyển khí đốt Nga qua đất nước ông đến châu Âu là "một trong những thất bại lớn nhất của Moscow". Ông kêu gọi Mỹ cung cấp nhiều khí đốt hơn cho châu Âu.
"Cơ sở hạ tầng khí đốt của châu Âu đủ linh hoạt để cung cấp khí đốt không có nguồn gốc từ Nga", một phát ngôn viên của Ủy ban cho biết. "Cơ sở hạ tầng này đã được tăng cường với năng lực nhập khẩu LNG (khí tự nhiên hóa lỏng) mới đáng kể kể từ năm 2022".
Nga và Ukraine thiệt hại bao nhiêu?
Nga và Liên Xô cũ đã dành nửa thế kỷ để mở rộng thị phần lớn trên thị trường khí đốt châu Âu, đạt đỉnh vào khoảng 35%. Nhưng EU đã cắt giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga kể từ khi cuộc chiến tại Ukraine nổ ra bằng cách mua thêm khí đốt qua đường ống từ Na Uy và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Qatar và Mỹ.
"Chúng tôi đã dừng việc trung chuyển khí đốt của Nga. Đây là một sự kiện lịch sử. Nga đang mất thị trường, họ sẽ phải chịu tổn thất tài chính", Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Galushchenko cho biết trong một tuyên bố.
Ukraine sẽ mất tới 1 tỷ USD phí trung chuyển từ Nga hàng năm. Để giúp bù đắp tác động, họ sẽ tăng gấp 4 lần giá cước truyền dẫn khí đốt đến một số nhóm tiêu dùng trong nước, điều này có thể khiến ngành công nghiệp của nước này thiệt hại hơn 38,2 triệu USD mỗi năm.
Khí đốt của Nga qua các đường ống thời Liên Xô qua Ukraine chính thức dừng hoạt động vào ngày đầu năm 2025. Ảnh: Euro News
Trong khi đó, doanh nghiệp năng lượng hàng đầu Nga Gazprom ước tính sẽ thiệt hại gần 5 tỷ USD doanh số bán khí đốt.
Gazprom dừng cung cấp cho OMV của Áo vào giữa tháng 11 do tranh chấp hợp đồng nhưng trong những tuần gần đây, khí đốt của Nga đã đến Áo qua Slovakia với tốc độ khoảng 200 gigawatt giờ (GWh) mỗi ngày.
Cơ quan quản lý năng lượng Áo E-Control cho biết tính đến ngày 1/1, chỉ có khoảng 7 GWh mỗi ngày dự kiến sẽ chảy từ Slovakia đến Áo.
Bên mua khí đốt chính của Slovakia SPP cho biết họ sẽ cung cấp cho khách hàng chủ yếu thông qua đường ống từ Đức và Hungary, nhưng sẽ phải đối mặt với chi phí vận chuyển gia tăng.
Các tuyến đường ống kết hợp từ Nga đã cung cấp kỷ lục 201 tỷ mét khối (bcm) khí đốt đến châu Âu vào năm 2018.
Đường ống Nord Stream qua Biển Baltic đến Đức đã bị phá hủy vào năm 2022 và đường ống Yamal-Europe qua Belarus cũng đã đóng cửa.
Nga đã vận chuyển khoảng 15 bcm khí đốt qua Ukraine vào năm 2023, giảm so với mức 65 bcm khi hợp đồng năm năm cuối cùng bắt đầu vào năm 2020.