Quá nhiều nghi vấn
Theo báo New York Times ngày 31.10, tất cả những ngôi nhà trên đảo Sakkiluoto là của Pavel Melnikov, một công dân Nga 54 tuổi sống ở thành phố St.Petersburg (Nga). Ông ta cài nhiều máy thu hình kiểm soát an ninh và biển cấm vào quanh các khu nhà được lắp nhiều đĩa vệ tinh, ngoài ra còn có hình nộm một lính canh dữ tợn mặc quân phục ngụy trang.
Kaj Karlsson, một nhà thầu xây dựng người Phần Lan, từng giám sát hầu hết các công trình xây dựng ở đảo Sakkiluoto, nói không thể hiểu vì sao ông Melnikov quá chú trọng việc xây đến 9 kè tàu, lập mạng lưới kiểm soát an ninh dày đặc trên một đảo không có người ở và không hề xảy ra vụ hình sự nào.
Ông Karlsson nói thường một đảo có hai kè tàu, nhưng ông không hiểu tại sao nơi đây lại có đến 9 kè tàu, và ông Melnikov không bao giờ tỏ ra quan tâm muốn thu hồi vốn đầu tư. Ông Karlson cũng nói người ta không tung ra quá nhiều nỗ lực như thế dù để rửa tiền.
Ông Karlson không tin ông Melnikov lập chỗ trú ẩn cho binh lính Nga, nói rằng vị doanh nhân Nga luôn đòi có cửa sổ kính lớn nhìn ra biển và đó là một hạng mục không nên có nếu như cần đề phòng bị đạn bắn vỡ tan.
Ông Melnikov là chủ Công ty Airiston Helmi, lập năm 2007. Theo điều tra của Times, khi Airiston Helmi lần đầu tiên đăng ký hoạt động ở đất liền Phần Lan, đã khai là cung cấp dịch vụ du lịch-ăn ở, mua bán và cho thuê bất động sản. Công ty này đầu tư hàng triệu euro để mua và xây nhà ở vùng đảo nằm giữa Phần Lan với Thụy Điển, nhưng sau nhiều năm thì báo cáo lỗ và không có chứng cứ về doanh thu.
Trụ sở Công ty Airiston Helmi cũng có một bãi đáp trực thăng, nhiều máy thu hình kiểm soát an ninh, một tàu đổ bộ quân sự cũ được chuyển thành bể tắm hơi và 3 tàu khác. Ngay trước cửa vào công ty cũng có hình nộm một người lính canh mặc quân phục ngụy trang.
Đảo Sakkiluoto có 9 kè tàu và bãi đáp trực thăng - Ảnh: New York Times
Theo báo Iltalehti (Phần Lan), tầng hầm trụ sở công ty có một trung tâm liên lạc, trang bị nhiều thiết bị hiện đại vượt quá nhu cầu của một công ty du lịch bình thường hoặc một công ty bất động sản.
Công ty này thường xuyên thay đổi ban lãnh đạo và chủ công ty, nhân thân thật của chủ thật “biến mất” trong các công ty vỏ bọc đặt ở những thiên đường thuế. Hiện trên giấy tờ, chủ công ty là một người Ý, người này nói rằng nhận vai trò quản lý thay một doanh nhân mà ông ta quen ở Nga.
Không thể rõ chính xác ông Melnikov là ai. Times nêu có một người đàn ông cùng tên và nơi sinh của ông ta trong các loại giấy tờ ở Nga, cho biết người này là chủ 6 công ty ở Nga.
Khi đầu tư ở Phần Lan, ông Melnikov thường thay đổi quốc tịch, đăng ký là công dân Nga, rồi Latvia và Malta. Báo giới Phần Lan cũng nói ông ta có nhà ở Hungary, hộ chiếu của 3 quốc gia nhỏ ở vùng biển Caribbean, nơi cũng bán quyền công dân cho người nước ngoài như Malta đã bán.
Ảnh hộ chiếu Pavel Melnikov - Ảnh: Phòng đăng ký mở công ty Phần Lan
Biệt kích Phần Lan khám xét các khu nhà để “chống rửa tiền”
Vẫn theo tờ báo Mỹ, vào ngày 22.9 đã diễn ra 17 cuộc khám xét bất ngờ toàn khu vực thuộc đảo Sakkiluoto, do biệt kích Phần Lan thực hiện, càng khiến có sự đồn đoán rằng chủ nhân thật của hòn đảo chính là quân đội Nga.
Leo Gastgivar là một công dân Phần Lan sống hưu trí ở đảo Sakkiluoto, vào hôm 22.9 đã trông thấy 2 tàu cao tốc màu đen chở đầy lính biệt kích mặc quân phục ngụy trang đến khám xét khu nhà của người hàng xóm Nga bí ẩn.
Ông kể đó là một sự kiện bất thường, vì cho đến nay không hề có ai đến thăm đảo. Và nhiều năm liền, ông đã nghĩ hàng xóm tiến hành việc gì đó mang tính quân sự trong khu nhà. Sau đó, hai người bị tạm giam, một công dân Nga và một công dân Estonia gốc Nga. Các quan chức Phần Lan cũng tịch thu nhiều loại ngoại tệ, trong đó có 3 triệu euro (3,5 triệu USD), nhiều đĩa vi tính.
Các quan chức tuyên bố cuộc khám xét nhằm truy quét một vụ rửa tiền và gian lận thuế, gian lận tiền trợ cấp. Nhưng ít người tin, vì cùng ngày cũng diễn ra 16 cuộc khám xét các khu nhà ở miền Tây Phần Lan giáp Nga, sử dụng hơn 400 cảnh sát và binh lính với sự hỗ trợ của nhiều trực thăng và một máy bay tuần thám. Toàn bộ không phận khu vực đều cấm các loại máy bay không liên quan chiến dịch an ninh này.
Vài ngày sau cuộc khám xét, Thủ tướng Nga Dmitri Medvedev thăm thủ đô Helsinki của Phần Lan. Tại cuộc họp báo, khi được hỏi có phải Nga dọn bãi đáp cho trực thăng quân sự hạ cánh trên lãnh thổ Phần Lan, ông trả lời cáu kỉnh: “Tôi không biết cái đầu bệnh hoạn của ai nghĩ ra điều hoang tưởng này”.
Theo Times, một cựu nghị sĩ quốc hội Phần Lan từng là sĩ quan biên phòng đã tuyên bố (mà không có chứng cứ) rằng Nga có kế hoạch xây kè trên hòn đảo Sakkiluoto cho tàu ngầm.
Theo Times, một giả thiết lan truyền trên mạng xã hội, rằng các khu vực bị khám xét, gần các cơ sở quân sự Phần Lan và các tuyến hàng hải quan trọng ở vùng biển Baltic, là một phần trong chiến dịch ngầm của Cơ quan tình báo quân đội Nga (GRU).
Trụ sở Công ty Airiston Helmi ở Phần Lan - Ảnh: New York Times
Phần Lan định cấm người nước ngoài mua đất
Các cuộc khám xét tháng 9 cũng trùng với việc Quốc hội Phần Lan xem xét khả năng thông qua một luật mới, nhằm tăng sức mạnh cho ngành tình báo quốc gia. Theo báo giới Phần Lan, tình báo Phần Lan từ lâu đã cảnh báo một số công dân Nga mua nhà đất ở Phần Lan vì mục đích quân sự.
Các nghị sĩ cũng xem xét khả năng cấm người không thuộc EU mua đất ở các khu vực chiến lược. Đa số chủ đất người nước ngoài cho đến nay là người Nga, gồm cả những người thân cận Tổng thống Nga Vladimir Putin, theo Times.
Lâu nay Phần Lan có chính sách không công khai những vụ việc liên quan đến Nga, vì không muốn nước láng giềng phật lòng.
Nhưng NATO và các nước châu Âu khác rất cảnh giác, nhất là sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào Nga và ủng hộ quân ly khai ở Đông Ukraine hồi năm 2014. Phần Lan, Thụy Điển, Na Uy, Ba Lan cùng 3 nước vùng biển Baltic (Latvia, Litva, Estonia) đểu lo ngại Nga có thể hành động xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của họ.
Từ đó, các nước châu Âu tăng cường quan hệ quân sự với Mỹ và NATO, khiến Nga liên tục đe dọa trả đũa.
Phần Lan và Thụy Điển đều là thành viên Liên hiệp châu Âu (EU) nhưng chưa gia nhập NATO. Nhưng Nga có thể phản ứng việc Phần Lan cử quân qua Na Uy để cùng quân Mỹ tiến hành cuộc tập trận chung Đinh Ba Giáp Chiến 2018.
Theo trang Defense One, vào năm 2016, Tổng thống Putin dọa nếu Phần Lan muốn gia nhập NATO thì phải “đánh nhau với quân Nga cho đến người lính Phần Lan cuối cùng”.
Tổng thống Putin cũng từng cảnh cáo Thụy Điển, rằng Nga sẽ phản ứng nếu Thụy Điển gia nhập NATO. Năm 2015, Đại sứ Nga Viktor Tatarinstev tại Thụy Điển cũng có lời dọa nước này “sẽ bị nhiều hậu quả” nếu Thụy Điển gia nhập NATO.
Dân Thụy Điển hiện ủng hộ ý tưởng gia nhập NATO, nên ông Tatarinstev cảnh cáo: “Nếu điều đó xảy ra thì sẽ có những biện pháp phản ứng. Tổng thống Putin đã nói sẽ có hậu quả, Nga sẽ có phản ứng quân sự và tái định hướng tên lửa và quân đội. Nước nào gia nhập NATO cần ý thức những nguy hiểm mà tự họ chuốc lấy”.