Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đang cân nhắc chuyện "phớt lờ" phán quyết năm 2016 của Tòa trọng tài quốc tế về Biển Đông nhằm đẩy mạnh dự án thăm dò dầu khí chung với Trung Quốc trong khu vực này, truyền thông Philippines đưa tin.
Cụ thể, theo Rappler, hôm 10/9 vừa qua, tại cuộc họp báo sau lễ tuyên thệ của cơ quan báo chí điện Malacañang, đoàn quay phim Malacañang và đoàn phóng viên ảnh Tổng thống, ông Duterte đã phát biểu về vấn đề này.
"Bởi vì điều đó - vùng đặc quyền kinh tế (EEZ), là một phần của phán quyết trọng tài mà chúng ta [Philippines] sẽ phớt lờ nhằm đẩy mạnh một hoạt động kinh tế" - hãng tin Rappler trích dẫn phát biểu của Tổng thống Duterte.
Tuy nhiên, khi được hỏi liệu các thỏa thuận thăm dò chung trong kế hoạch trên có bao gồm các khu vực trên Biển Đông không bị Trung Quốc tuyên bố chủ quyền hay không, ông Duterte đã không nêu thêm chi tiết trong tuyên bố của mình.
Trong khi đó, hãng tin GMA trích lời Tổng thống Duterte cho hay, trong cuộc trao đổi trước đó với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, hai bên đã thảo luận về một dự án thăm dò chung trên Biển Đông.
Theo ông Duterte, ông Tập đã đề nghị phía Philippines phớt lờ phán quyết của tòa trọng tài năm 2016 mà Trung Quốc luôn khăng khăng không thừa nhận, và "kết nối với các công ty Trung Quốc" trong dự án thăm dò chung trên Biển Đông. Ngoài ra, ông Tập còn hứa sẽ "chia cho Philippines 60%", còn Trung Quốc sẽ chỉ nhận 40% nếu dự án này đạt được thành quả, theo lời ông Duterte.
Vào ngày 29/8 vừa qua, Tổng thống Philippines Duterte đã có cuộc gặp song phương với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, trong đó ông Duterte đã đề cập tới phán quyết Biển Đông trong cuộc trao đổi với ông Tập.
Tuy nhiên, ông Duterte đã không nhận được phản ứng và câu trả lời như mong đợi - khi ông Tập vẫn không công nhận phán quyết của tòa trọng tài năm 2016, và khăng khăng giữ nguyên quan điểm về yêu sách Đường 9 đoạn trên Biển Đông.
Ông Duterte thường đề cập tới viễn cảnh chiến tranh đáng sợ với Trung Quốc nhằm biện minh cho việc ông không có những hành động mạnh mẽ hơn để bảo vệ phán quyết của tòa trọng tài về Biển Đông.
Sau cuộc gặp song phương với Chủ tịch Trung Quốc hồi cuối tháng 8 vừa qua, Tổng thống Philippines cũng đã nhắc lại điều này trước báo giới:
"Tôi không thể gây chiến [với Trung Quốc]. Điều đó chỉ càng khiến chúng ta hao mòn lực lượng. Sự thật là tôi không dám đối đầu [với Trung Quốc] vì chúng ta không đủ khả năng". Thay vào đó, ông Duterte cho rằng hai bên cần giải quyết tranh chấp hàng hải theo cách hòa bình.
Trong phán quyết tháng 7/2016, Tòa trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague đã bác bỏ hoàn toàn tính pháp lý của "Đường 9 đoạn", cũng như tuyên bố của Trung Quốc về cái gọi là "chủ quyền lịch sử" đối với Biển Đông.