Các cơ sở giáo dục tư nhân Trung Quốc gặp khó khăn
5 năm trước, khi Liu Dewei mở cửa trường mầm non Beilei ở Rongxian, một quận có 656.000 dân ở khu tự trị Quảng Tây, miền nam Trung Quốc, anh đã có 140 học sinh theo học.
Nhưng đến năm 2020, con số này đã giảm xuống chỉ còn khoảng 30 em.
Lúc đầu, anh nghĩ nguyên nhân là do nỗi lo về dịch bệnh Covid-19. Tuy nhiên, ngay cả sau khi Bắc Kinh dỡ bỏ các hạn chế cứng rắn để phòng dịch vào cuối năm ngoái, vẫn chưa có sự cải thiện nào đáng kể.
"Ở đây đơn giản là không còn nhiều trẻ nhỏ nữa," anh Liu, người đã đầu tư hàng triệu nhân dân tệ để xây dựng cơ sở này nhưng vẫn chưa hòa vốn, cho biết.
Đối mặt với tình trạng kiệt quệ về tài chính, anh hiện đang cân nhắc đóng cửa trường mẫu giáo. "Thật quá khó khăn," Liu buồn phiền nói.
Các trường mẫu giáo tư nhân trên khắp Trung Quốc, chiếm hơn một nửa thị trường trường mầm non và thường đắt hơn so với các trường công lập, đang phải chật vật với số lượng tuyển sinh giảm do tỷ lệ sinh giảm của đất nước.
Số trẻ sơ sinh ở Trung Quốc giảm gần một nửa từ 18,8 triệu năm 2016 xuống còn 9,5 triệu vào năm ngoái, mức thấp nhất kể từ năm 1949, theo dữ liệu chính thức.
Số lượng trường mẫu giáo tư thục và số lượng tuyển sinh của các trường này đều giảm năm thứ hai liên tiếp vào năm 2021, theo số liệu thống kê do Bộ Giáo dục Trung Quốc công bố.
Các doanh nghiệp này đang "đứng mũi chịu sào" giữa cuộc khủng hoảng nhân khẩu học ở Trung Quốc và nhiều cơ sở đang gặp rủi ro về tài chính do giảm doanh thu từ học phí.
Ngay cả các trường mẫu giáo tư nhân ở các thành phố đông dân nhất của Trung Quốc cũng đang cảm thấy bị ảnh hưởng.
Lucy Wang, bà mẹ hai con sống ở Thượng Hải, cho biết cô nhận thấy sự khác biệt về số lượng đăng ký tại trường mẫu giáo của con mình.
"Có 7 lớp học khi con trai tôi học ở đó từ năm 2015 đến năm 2018, và khi đến lượt em gái của nó học vào năm 2021, chỉ còn 4 lớp và sĩ số lớp học cũng bị thu hẹp", cô nói.
Ước tính khoảng 30% đến 50% trường mẫu giáo hoạt động vào đầu thập kỷ này sẽ ngừng hoạt động vào năm 2030, do số lượng học sinh giảm - theo một báo cáo được đưa ra vào năm ngoái bởi Viện Nghiên cứu Giáo dục Sunglory, có trụ sở tại Bắc Kinh.
Giáo sư Yuan Xin, chuyên gia nhân khẩu học tại Trường Kinh tế Đại học Nam Khai, cho biết bất chấp những thay đổi chính sách nhằm khuyến khích sinh con trong vài năm qua, việc đảo ngược xu hướng này sẽ rất khó khăn.
Trung Quốc đã bãi bỏ chính sách một con vào năm 2016, trước khi tiếp tục nới lỏng giới hạn về số con mà một gia đình có thể có và tăng lên cho phép các cặp vợ chồng sinh 3 con vào năm 2021.
Chính quyền nhiều địa phương đã đưa ra một loạt ưu đãi cho các cặp vợ chồng, bao gồm kéo dài thời gian nghỉ thai sản và nghỉ sinh con cũng như thưởng tiền mặt cho các gia đình có con thứ hai hoặc thứ ba.
Tuy nhiên, Yuan cho biết các yếu tố bao gồm chi phí nuôi con ngày càng tăng, giá nhà ở quá cao, cải thiện giáo dục của nữ giới và tăng thời gian lao động - cũng như sự thay đổi về quan điểm sống - tất cả đều dẫn đến tỷ lệ sinh thấp hơn.
Các trường mẫu giáo tư nhân đang chịu gánh nặng trong bối cảnh việc thay đổi hệ thống giáo dục tư nhân đang được triển khai ngày càng rộng rãi.
Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng chuyển đổi các cơ sở tư nhân thành những cơ sở "có giá cả phải chăng", thu phí theo hướng dẫn của chính phủ và nhận trợ cấp của nhà nước.
Xiong Bingqi, giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, cảnh báo rằng việc đóng cửa các trường mẫu giáo trên quy mô lớn sẽ là điều không thể tránh khỏi nếu tỷ lệ giáo viên-học sinh không thay đổi – và điều tương tự cuối cùng có thể xảy ra với các trường học và cao đẳng.
Ảnh hưởng từ suy giảm dân số ở Trung Quốc
Ông Xiong Bingqi nói, "Nhưng nếu chúng ta tận dụng cơ hội này để nâng cao giáo viên - học sinh, vốn đã quá thấp ở nhiều vùng của Trung Quốc, thì nhiều giáo viên sẽ không phải mất việc và chúng ta sẽ có một nền giáo dục mầm non chất lượng hơn."
Ông Xiong cho biết tỷ lệ giáo viên-học sinh của Trung Quốc là 1:15, thấp hơn so với các nước phát triển, thường nằm trong khoảng từ 1:10 đến 1:5.
"Điều này cũng đúng với các trường đại học. Chúng tôi đang chứng kiến nhiều trường đại học có lớp học quá đông, 100 hoặc 200 sinh viên trong một lớp, đây là một trong những vấn đề chính đằng sau vấn đề chất lượng giảng dạy thấp mà chúng tôi đã đề cập," ông nói.
Ông Xiong cho biết, để thực hiện được điều này, nhà chức trách cần phải tăng cường hỗ trợ tài chính cho tất cả các trường mẫu giáo.
Yan Suyan, hiệu trưởng trường mẫu giáo thực nghiệm Huana ở Baoding, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc, đồng ý rằng tỷ lệ sinh giảm cũng đồng nghĩa với cơ hội cho các dịch vụ mầm non tốt hơn.
Cô nói: "Toàn bộ lĩnh vực này đang bị ảnh hưởng bởi việc giảm số lượng tuyển sinh. Một số lượng lớn trường mẫu giáo sẽ biến mất sau 3 hoặc 5 năm nữa, và những người muốn tồn tại phải nâng cao khả năng cạnh tranh của mình."
Nhưng đối với Liu, chủ trường mẫu giáo đến từ Quảng Tây, ưu tiên hiện tại của anh là kiểm soát chi phí.
"Tôi không dám mua thêm bất kỳ thiết bị nào bây giờ," anh nói. "Tôi đoán tôi sẽ đóng cửa trường học nếu mọi thứ không được cải thiện trong năm nay."