1. Điều đầu tiên cần nói là Mourinho đang có trong tay những cầu thủ mà bất kỳ HLV nào cũng phải ganh tỵ. Những De Gea, Mkhitaryan, Pogba, Ibrahimovic, Mata, Herrera, Rashford…đều xuất sắc ở vị trí của mình. Vấn đề là làm sao phát huy khả năng của họ và giúp họ trở thành một khối thống nhất đó mới là quan trọng. Và đấy phụ thuộc vào cái tài của Jose Mourinho.

Đội hình Man United là đáng mơ ước với không ít HLV.

Việc các cầu thủ đá hay hoặc dỡ tùy vào nhiều yếu tố, nhưng quan trọng hơn cả đó là đấu pháp của HLV và tâm lý cầu thủ. Tâm lý thoải mái sẽ thi đấu hưng phấn và khi được bố trí hợp lý thì càng thăng hoa hơn.

Điều thành công nhất của Sir Alex Ferguson ngày xưa không phải ở khả năng huấn luyện mà là việc ông tạo cho Old Trafford giống như ngôi nhà chung của tất cả cầu thủ. Họ thương nơi này, họ kính nể ông và quyết chiến đấu cho CLB.

Đó là lý do vì sao Man United thời kỳ ấy được ví như một đội hùng binh, chưa ra trận đã trấn áp được đối thủ. Nó xuất phát từ sự đoàn kết như anh em trong một mái nhà và sự thoải mái được tạo ra từ Sir Alex – người cha vĩ đại.

Nhưng sau thời Sir Alex, những David Moyes, Louis Van Gaal và giờ là Jose Mourinho đều không tạo ra không khí như gia đình tại Old Trafford. Điều khiến người ta ngạc nhiên vì Mourinho từ xưa được xem là người rất giỏi trong việc thu phục nhân tâm.

Cứ xem những tay ngổ ngáo có tiếng như Zlatan Ibrahimovic, Mario Balotelli hay Pepe đều kính nể và sống chết vì ông đủ thấy Mourinho cũng là nhà tâm lý có hạng.

Nhưng giờ ông đã không làm được như vậy tại Man United. Những rắc rối xung quanh Mkhitaryan, Scheweinsteiger, giờ là Luke Shaw và Chris Smalling khiến người ta lo rằng không khéo ông lại bị học trò đâm sau lưng như tại Chelsea và Real Madrid.

Nếu Mourinho cần thêm dẫn chứng về giá trị tinh thần thì hãy nhìn sang Chelsea, Liverpool hiện tại, Leicester City mùa rồi hay xa hơn là Porto của chính mình cách đây hơn 10 năm.

Mourinho từng thành công mà không có trong tay đội hình quá long lanh.

Porto ngày ấy không được đánh giá cao bằng những Real Madrid, Man United…nhưng họ đoạt cúp UEFA mùa 2002/03 rồi Champions League một năm sau đó.

Leicester City 2015/16 là tiêu biểu cho khả năng biến tinh thần thành sức mạnh. Nhờ sự khích lệ của Claudio Ranieri, những Jamie Vardy, N’Golo Kante hay Riyad Mahrez từ tầm thường cũng trở nên phi thường.

Còn giờ đây, Antonio Conte và Jurgen Klopp đến đã mang theo tinh thần mới cho Chelsea và Liverpool. Không phải họ chưa từng vấp ngã hay gặp khó, nhưng chính hai vị HLV này đã vực dậy tinh thần cả đội để băng băng về phía trước.

Chelsea sau khi thua Arsenal 0-3 đã thắng liền một mạch những Leicester City, Southampton, Man United và Everton với các tỷ số "khủng" như 2-0, 3-0, 4-0 rồi 5-0. Còn Man United của Mourinho cứ trận hay trận dở và nhìn vào họ người ta không thấy được tinh thần chiến binh.

2. Nhưng tinh thần thôi là chưa đủ. Porto năm 2004 và Leicester City năm 2016 nếu không có đấu pháp phòng ngự phản công tuyệt hay của Mourinho và Ranieri thì cũng khó làm nên chuyện.

Mùa rồi nếu Ranieri không đặt đúng vị trí cho Mahrez, Vardy hay Kante thì họ làm sao tỏa sáng. Thời điểm hiện tại, chính sơ đồ 3 – 4 – 3 của Conte đã giúp Moses, Pedro, Costa hay Hazard hồi sinh mạnh mẽ. Trong sơ đồ ấy họ có thể phát huy điểm mạnh của mình, được sự giúp đỡ của đồng đội để tạo nên một sức mạnh chung.

Tương tự, Liverpool được làm mới hoàn toàn nhờ vào gegenpressing của Klopp. Tiêu chí của lối đá này là "phản công toàn diện", phải cướp lại bóng thật nhanh và tổ chức phản công thần tốc. 

Trên nền tảng đó, những Henderson, Coutinho, Firmino hay Mane… đủ đất diễn để phát huy tốc độ, tầm quan sát và khả năng kiến tạo, ghi bàn tuyệt vời của mình. Họ đã giỏi nhưng cũng phải nhờ Klopp và gegenpressing mới càng lợi hại hơn.

Hay như tại Man City, nếu không nhờ vào Tiki-taka thì làm sao Fernandinho lột xác trở thành phiên bản Sergio Busquets hay Xabi Alonso. Hoặc ở Arsenal, Wenger đã tạo nên miếng đánh mới khi Oezil thường dâng cao và liên tiếp ghi bàn, thậm chí là hat-trick vào lưới Ludogorets, thay vì cứ kiến tạo như trước.

Đó là những gợi ý quan trọng cho Mourinho. Đây là thời điểm thích hợp để Mourinho chiêm nghiệm lại vấn đề của mình. Trong tay ông hầu hết là ngôi sao đã từng thành danh.

Nếu cứ khó khăn lại nghĩ đến mua sắm, Mourinho sẽ khó mà thành công.

Nhưng đặt họ ở đâu và làm nhiệm vụ gì là điều quan trọng nhất. Tại sao cứ bắt Pogba tham gia phòng ngự mà không cho anh chơi tự do để phát huy khả năng kiến tạo, sút xa ? Tại sao cứ là Ibrahimovic đá cắm mà không phải là Martial, Rashford hay dùng hai tiền đạo trên hàng công ?

Tại sao cứ phải là 4 – 2 – 3 – 1 mà không phải là 4 – 4 – 2 hay 4 – 1 – 4 – 1 hoặc 4 – 3 – 3 ? Và tại sao cứ phải nghĩ đến việc mua ngôi sao đầu tiên mà không khai thác những gì đang có ?

Conte chỉ mua hai cầu thủ vẫn tạo nên đột biến. Arsenal hoàn thiện đội hình với Xhaka và Mustafi. Cho nên, việc mua sắm rầm rộ chưa hẳn là giải pháp tốt nhất.

Là một HLV tài năng Jose Mourinho nên hiểu rằng để xây dựng thành công một đội bóng cần có nhiều yếu tố chứ không phải chỉ mua sắm nhiều là được.