1. Chỉ biết nhìn vào tình thế trước mắt mà không suy xét lâu dài
Giống với những người trẻ tuổi mới bước chân vào xã hội luôn tràn đầy trong mình niềm tin và sự hy vọng, Tường Tử xuôi về phương Bắc hừng hừng khí thế học nghề kéo xe.
Chàng trai trẻ Tường Tử tin rằng chỉ cần anh thuê xe và kiên trì kéo trong một nghìn ngày, anh sẽ có thể tiết kiệm đủ tiền để mua một chiếc ô tô cho riêng mình, rồi từ đó dấn thân vào con đường làm giàu.
Đáng tiếc đời không như là mơ, Tường Tử vừa mới mua xe đã bị loạn binh cướp cả người lẫn của.
Anh cố gắng hết sức trốn thoát ra được, nhưng chiếc xe mình đặt hết hy vọng vào nó, lại không biết đã bị những tên lính thô thiển đó đưa đi đâu.
Tường Tử chỉ đành bắt đầu lại từ đầu.
Tuy nhiên, anh đã quên mất một điều mà bản thân lúc này đã khác xa với thanh niên trẻ mới vào nghề cách đây ba năm.
Anh ấy giờ đã lành nghề và có cả tiếng tăm.
Chủ xưởng ô tô cũng sẵn sàng cho anh vay với lãi suất thấp, các đồng nghiệp đưa lời khuyên anh ta vay mượn tích vốn mua một chiếc xe hơi.
Nhưng Tường Tử, bản chất là người bảo thủ, vừa không muốn trả thêm lãi suất, vừa không muốn dính líu quan hệ tiền nong với người khác.
Hắn cố chấp tin rằng, chỉ có nắm tiền trong tay mới là an toàn.
Hắn ta cẩn thận tiết kiệm vốn liếng, nhưng không ngờ tai họa ập đến.
Chủ thuê của anh gây họa rồi bỏ trốn, thám tử không bắt được người nên quay ra đe dọa Tường Tử. Họ buộc anh phải giao hết vốn liếng tiết kiệm được. Ước mơ mua được xe lại càng xa vời hơn.
Ngày trước khi đọc đến đây, tôi đã luôn nghĩ xã hội ngoài kia thật lắm góc khuất, lòng người thật hiểm ác. Tôi cảm thấy uất ức thay cho Tường Tử.
Nhưng giờ nghĩ lại, giả sử những tai nạn đó không xảy đến, thì với tính cách ấy cuộc sống của anh ta sẽ lại ra sao đây?
Tuổi tác sẽ không ngừng tăng lên, thể lực ngày càng sa sút, có thể chỉ là một lần ốm đau hay tai nạn cũng sẽ tiêu hao hết số tiền tiết kiệm ít ỏi của anh ta.
Hơn nữa, ô tô đang trở nên phổ biến hơn và xe kéo đang bị loại bỏ dần dần.
Con đường mà Tường Tử đã chọn, nhìn về lâu dài, sẽ sớm trở nên lạc hậu.
Luôn lấp đầy cả ngày trời bởi công việc, nhưng lại chỉ để cố gắng đáp ứng được những nhu cầu cơ bản trước mắt.
Như thế sẽ không còn sức lực để nghĩ đến sự phát triển lâu dài, và luôn nghĩ rằng tương lai vẫn sẽ diễn ra như nó đã từng.
Bạn không biết rằng thời gian trôi như thoi đưa, xã hội mỗi thời mỗi khắc đều đang biến chuyển.
Khi thế giới muốn bỏ rơi bạn, sẽ không bao giờ báo trước lời "chào tạm biệt".
Vì vậy, đừng chỉ vùi đầu vào kéo xe.
Mà hãy nhìn lên con đường, bước đi cùng xu thế của thời đại, bạn mới có thể từng bước tiến tới con đường mình muốn.
2. Càng muốn đi đường tắt, càng đi vào ngõ cụt
Mặc dù ước mơ mua xe đã tan thành mây khói, nhưng cuộc sống vẫn để lại một con đường cho Tường Tử.
Vì làm việc siêng năng và cẩn trọng, anh được con gái của chủ xưởng - Hổ Nữu để ý.
Lúc đầu, Tường Tử rất bài xích chuyện này.
Bởi vì Hổ Nữu vừa già vừa xấu, đã vậy còn dùng những thủ đoạn đê tiện hòng dụ dỗ anh.
Dù đã tìm mọi cách để chạy trốn, nhưng Tường Tử vẫn không thể đấu lại với Hổ Nữu hung dữ, cộng với việc anh đã mất hết tiền tiết kiệm, nên Tường Tử tự an ủi mình:
"Đằng nào ai rồi cũng già, xe cộ dùng lâu cũng sẽ tồi tàn. Thà bây giờ lấy Hổ Nữu, thì cũng kiếm được vài chiếc xe làm của hồi môn."
Tuy nhiên, cha của Hổ Nữu khinh thường thân phận và sự thiển cận của Tường Tử, càng không muốn đưa sự nghiệp gầy dựng cả đời của mình cho người ngoài, vì vậy ông đã bán xưởng xe hơi và rời đi tha hương.
Ước mơ làm ông chủ tan vỡ, Tường Tử không còn cách nào khác, đành phải quay về nghề cũ với chiếc xe mua bằng tiền riêng của Hổ Nữu. Một lần nữa, Tường Tử dựa vào lao động nặng nhọc để kiếm sống.
Mà lúc này, anh đã chẳng còn hùng tâm tráng trí như thuở thiếu niên nữa rồi.
Nhìn tất cả những điều trước mắt, trong lòng anh ta lại đầy căm phẫn với Hổ Nữu, thất vọng với tương lai.
Khi bạn quyết định đi đường tắt, nhìn như bạn đã may mắn vòng qua được một đoạn đường gian lao, nhưng cái bạn mất đi chính là khả năng được trui rèn qua sự nỗ lực, ý chí được rèn dũa trong lúc khó khăn, cùng cả những mối quan hệ và kinh nghiệm tích lũy được trong lúc vượt khó.
Những người quen đi đường tắt, giống như Tường Tử, sẽ bị mài mòn dần sự sắc bén, không còn đủ dũng khí để vượt qua chướng ngại vật tiến về phía trước.
Càng muốn đi đường tắt, sẽ chỉ đẩy bạn vào ngõ cụt.
3. Chỉ quan tâm đến những thứ sẽ bỏ ra thì không bao giờ nhận lại được gì
Mặc dù Tường Tử rất ghét Hồ Nữu, nhưng ngôi nhà này cũng đã đem lại một chút hơi ấm dành cho anh.
Nhưng chẳng được bao lâu, Hổ Nữu khó sinh nên qua đời. Để lo cho tang lễ, Tường Tử đã phải bán chiếc xe hơi của mình.
Và như thế, Tường Tử lại trở về với hai bàn tay trắng. Những biến cố này gần như khiến Tường Tử gục ngã.
May mắn thay, có Tiểu Phúc Tử luôn ở bên cạnh anh.
Tuy cô có xuất thân thấp kém nhưng lại dịu dàng, ân cần và gần như đáp ứng được mọi kỳ vọng của Tường Tử về người vợ tương lai của mình.
Nhưng Tường Tử lại từ chối cô ấy.
Bởi vì cô có một người cha nghiện cờ bạc và hai đứa em trai chưa thành niên.
Tường Tử tính toán một cách chi li rằng nếu cưới Tiểu Phúc Tử, anh sẽ phải gánh món nợ không đáy của nhà vợ và hai gánh nặng nữa trên lưng.
Anh phớt lờ điểm tích cực, rằng hai đứa em ấy đều mười mấy tuổi rồi, và cả hai đều là những đứa trẻ ngoan.
Chỉ cần mọi người đoàn kết một lòng, cùng cố gắng vài năm nữa khi mấy đứa nhỏ trưởng thành, biết đâu anh sẽ được sống những ngày sung sướng.
Anh ta chỉ hứa qua quýt với Tiểu Phúc Tử rằng sau khi anh có được sự nghiệp sẽ quay lại tìm, rồi rời đi một mạch tìm cuộc sống cho riêng mình.
Tường Tử chỉ dám quay lại tìm cô khi đã nghe được chủ nhà hứa rằng sẽ cho Tiểu Phúc Tử lao động để đổi xe đổi chỗ ở.
Nhưng khi Tường Tử quay lại, người phụ nữ chăm chỉ khốn khổ ấy đã treo cổ tự tử vài tháng trước vì không chịu nổi khổ cực.
Sự rút lui nhất thời biến thành mất mát vĩnh viễn. Bi kịch này đáng trách nhiều hơn nhưng cũng là hồi chuông cảnh tỉnh tất cả chúng ta.
Chỉ biết sợ hãi mất đi, rồi co đầu rụt cổ lại, chắc chắn bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội và hạnh phúc.
Mọi chuyện trên đời, càng tính toán thiệt hơn, càng mất đi nhiều hơn.
Bạn càng tính toán nhiều, càng nhiều thêm những bất hạnh, và nghèo đói.
Nếu chỉ chăm chăm vào lợi ích trước mắt mà tính toán, thì một ngày nào đó trong tương lai bạn có thể sẽ mất tất cả, rồi mới hối hận khôn nguôi.
4. Tham lợi nhất thời, mất phúc cả đời
Không có xe hơi cũng chẳng có người yêu, Tường Tử - người mất hết kỳ vọng vào tương lai, đã hoàn toàn sống cuộc sống mà anh từng căm ghét nhất hồi trẻ.
Anh ta bắt đầu kéo xe trên mặt đất trơn trượt như những người khác, và tính giá cao ngất trời của khách hàng.
Anh ta cũng học thói hút thuốc, uống rượu, đánh bạc và mua dâm.
Khi không có tiền tiêu, anh ta viện đủ lý do để vay tiền từ những khách quen và những người đánh xe khác.
Dựa vào hình tượng thật thà, trung hậu được tích lũy trong nhiều năm, nhiều người sẵn sàng cho anh vay tiền lúc nguy cấp.
Nhưng ngay khi tiền tới tay, anh ta liền lấy đi mua rượu dởm, thuốc lá dởm và dốc hết chúng lên bàn cờ bạc...
Số tiền vay mượn ấy chỉ bị Tường Tử tiêu pha lãng phí mà không hề nghĩ cách trả lại.
Rốt cuộc thì cách này cũng chẳng phải kế lâu dài.
Khi những người bị khất nợ bắt đầu lan truyền tin đi, Tường Tử - người có danh xấu nức tiếng như thế, chẳng còn chút cơ may nào vay mượn tiếp nữa.
Cuối cùng, Tương Tử mắc bệnh hiểm nghèo, chỉ có thể kéo dài hơi tàn bằng cách đưa tang cho người khác để đổi lấy một chút tiền boa.
Người thanh niên thanh tràn đầy lý tưởng ngày nào, giờ đây đã tự gửi mình xuống đáy xã hội.
Nổi lòng tham lam nhất thời, cái đánh mất chính là điểm mấu chốt của đạo đức và lối sống của mình.
Giống như Tường Tử vì thu được lợi ích nhất thời mà tổn hại lòng tin của người khác cũng như những mối quan hệ lâu dài.
Hãy thấu đáo một chân lý rằng chẳng có gì là miễn phí, nếu có thì bạn cũng sẽ phải trả lại bằng hình thức khác mà thôi.