Rất nhiều bom mìn chôn và gài ở chiến trường Ukraine hiện nay
Một chuyên gia rà phá bom mìn của Ukraine thận trọng gạt các thân cỏ sang một bên, làm lộ ra một trái lựu đạn được nối với một dây bẫy, đợi ai đó sơ ý giẫm lên và gây nổ.
Phát hiện này ở gần thị trấn Lyman (Ukraine) là một diễn biến nhỏ trong một cuộc đấu mèo vờn chuột rộng lớn hơn giữa các đội gài mìn và gỡ mìn - một đặc điểm nổi bật trong xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine.
Công binh Ukraine rà phá mìn ở ngoại ô Lyman. Ảnh: New York Times.
Mìn, dây bẫy và bẫy mìn là những công cụ phòng thủ đáng tin cậy mà quân đội Nga sử dụng, gây thương tật cho bộ binh đối phương và làm hư hỏng xe thiết giáp của họ. Các bẫy này dễ dựng, dễ che lấp bằng bùn đất hoặc các mảnh gạch vỡ vụn bên lề đường làng, và do vậy rất khó bị phát hiện.
Việc rà phá bom mìn như thế này được cho sẽ đóng vai trò quan trọng trong cuộc phản công dự kiến của Ukraine vào mùa xuân năm nay, khi Ukraine muốn đẩy lùi quân Nga và đảo chiều cuộc xung đột. Theo đó, quân đội Ukraine sẽ phải tiến vào mạng lưới dày đặc các chiến hào, bẫy xe tăng và bãi mìn của đối phương.
Liên Hợp Quốc đã cảnh báo rằng vùng đất Ukraine lớn bằng 4 lần diện tích Thụy Sĩ là không an toàn do số lượng lớn mìn chôn dưới đất.
Hàng ngàn trái mìn như vậy đã làm thiệt mạng hoặc gây thương tật cho hàng trăm người mỗi tháng. Như vào tháng 3 vừa qua, mìn gây tử vong cho 226 người và làm bị thương 724 người khác. Trên khắp Ukraine, có khoảng 350 đội rà phá bom mìn đang hoạt động liên tục. Chính phủ Ukraine đã chia các khu vực có gài mìn thành những vùng ưu tiên để rà phá. Nước này đang khuyến khích sử dụng các cải tiến công nghệ làm công cụ gỡ mìn. Chính phủ Ukraine có ý định lập ra một thị trường kinh doanh dịch vụ gỡ mìn.
Ngân hàng Thế giới ước tính việc gỡ hết số bom mìn trong lòng đất Ukraine sẽ tốn kém 37 tỷ USD.
Nga có một kho mìn khổng lồ và binh sĩ của họ có nhiều mẹo để gài bẫy mìn. Nga cùng với Mỹ và một số nước nữa chưa phê chuẩn hiệp ước cấm mìn trong chiến tranh.
Phương pháp gỡ mìn của công binh Ukraine
Đối với các binh sĩ Ukraine, việc tìm ra các trái mìn này là một nghệ thuật. Những khu vực dày đặc dây bẫy sẽ thường có xác một động vật nào đó, do con vật đã gây kích nổ trong lúc lang thang trong rừng.
Chẳng hạn, theo lời một đội trưởng rà phá bom mìn Ukraine được cử tới đây, có lần các lực lượng Ukraine căn cứ vào xác một con chó và một con dê đã phát hiện ra bẫy mìn trong một bụi cây và cỏ khô rậm rạp gần một vị trí trước đó do Nga kiểm soát. Viên đội trưởng này yêu cầu chỉ gọi anh ta là trung tá Oleh (theo quy định của quân đội Ukraine).
Oleh nói về bãi mìn: “Có rất nhiều thủ thuật ở đây”.
Binh sĩ Ukraine thăm dò khu đất này bằng các cần làm từ sợ thủy tinh nhằm đề phòng gây kích nổ các trái mìn kích hoạt bằng điện nhắm vào lực lượng rà phá bom mìn. Quả lựu đạn buộc vào dây bẫy được phát hiện trước đó đã được cho nổ một cách an toàn do việc tháo ngòi sẽ rất nguy hiểm.
Đội này tìm thấy thêm một bẫy mìn được gài một cách mưu mẹo nhằm đánh lừa đội rà phá. Cụ thể, đây là một trái mìn claymore, khi nổ sẽ phát tán các mảnh vỡ vào mục tiêu. Mìn này được nối với một dây bẫy. Người Nga căng một dây điện gần đó, gợi ý mìn có thể bị kích nổ từ xa. Nhưng dây điện nằm trong đám cỏ và không kết nối với thiết bị kích điện nào. Đây rốt cuộc là mẹo làm chậm tiến độ công việc của đội rà phá.
Khu vực bụi cây gần vùng rìa của một ngôi làng cũng đầy rẫy “mìn nhảy” mà binh sĩ Mỹ trong Thế chiến II gọi là Bouncing Betty. Khi bị một quả bóng chạm vào hoặc có ai giẫm lên dây bẫy của nó, mìn sẽ bay lên không khoảng 1m rồi nổ tung, bắn văng các mảnh vỡ ra xung quanh. Oleh cho biết: “Ai ở trong phạm vi 25m bảo đảm chết chắc”.
Con chó và con dê ở đoạn trên đã chết do một quả mìn nhảy OMZ-52 của Nga.
Có 2 nhiệm vụ riêng biệt mà các đội gỡ mìn của Ukraine đối mặt. Một là gỡ sạch bom mìn tại một khu vực được giao để dân thường có thể quay lại sinh sống. Hai là rà phá bom mìn mở đầu các cuộc tiến công quân sự. Nhiệm vụ thứ 2 nguy hiểm hơn và do lực lượng công binh đảm nhận. Họ có nhiệm vụ tìm đường đi qua các bãi mìn.
Các sĩ quan Ukraine cho biết họ rất cần đến các thiết bị và kỹ thuật gỡ bom mìn dù rằng chúng không thu hút nhiều sự chú ý bằng các vũ khí phương Tây hiện đại như xe tăng Abrams.
Việc tìm và gỡ mìn có thể thực hiện thủ công. Ivan - chuyên gia gỡ mìn trong một tiểu đội công binh khác, cho biết anh làm điều này bằng cách tiến một bước rồi dừng lại để nhìn vào khoảng 1m đất phía trước. Sau đó anh quỳ xuống, cố gắng nhìn từ một góc khác để phát hiện ánh nắng phản chiếu từ một sợi dây trong suốt và mảnh giống dây cước dùng để câu cá.
Ivan nói, giữ bình tĩnh là điều thiết yếu ngay cả khi các chỉ huy cứ thúc giục phải hành động nhanh chóng. Trong một đợt tấn công vào mùa thu năm 2022, anh này cho hay, anh đã cho nổ an toàn 4 bẫy mìn, mở đường cho đội tấn công.
Các máy rà phá mìn chuyên dụng cũng được huy động. Quân đội Ukraine hiện đang sử dụng một cỗ máy cồng kềnh từ thời Xô viết, mang biệt danh Rồng. Cỗ máy này có lớp giáp mong manh và 1 vũ khí duy nhất, đó là một quả rocket kéo về phía trước 1 dây gắn các quả nổ dài vài trăm mét. Đặt số thuốc nổ này lên bãi mìn, kích nổ các trái nổ sẽ tạo ra một đường an toàn cho bộ binh và xe tăng tiến lên.
Ivan nhấn mạnh: “Bạn phải tập trung vào công việc, không được xao nhãng vào tiếng pháo và tiếng súng bộ binh nổ xung quanh trong cuộc tiến công”.
Một số quân nhân của tiểu đội công binh này đã tử vong hoặc bị tàn phế do mìn.
Quân đội Nga có sử dụng các thiết bị bảo vệ mìn chống tăng. Thiết bị này kích nổ thuốc nổ nếu có ai đó di chuyển quả mìn.
Quân đội Nga còn có một loài mìn sát thương được kích nổ bằng rung chấn, tên là POM-3. Mìn phát nổ do rung chấn từ bước chân trước khi chuyên gia gỡ mìn kịp tiến tới sát để tháo ngòi nổ.
Do vậy, lính Ukraine phải quan sát và phát hiện ra các ống xanh nhỏ (hình dạng của POW-3) rồi lấy súng bắn từ xa để phá hủy.
Lính công binh Ukraine cũng áp dụng phổ biến phương pháp phá hủy mìn và bẫy mìn tại chỗ. Theo đó, họ sẽ đặt một lượng thuốc nổ nhỏ gần mìn và binh sĩ Ukraine sẽ kích hoạt thuốc nổ để phá mìn.
Đối với các bẫy mìn, lính Ukraine còn áp dụng biện pháp đơn giản hơn là dùng dây thừng dài và một cái móc để giật vào dây bẫy kích nổ mìn từ xa./.