Ngày 15-1, nguồn tin cho biết TAND tỉnh Lào Cai vừa quyết định trả hồ sơ vụ án cựu bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh và cựu chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Doãn Văn Hưởng liên quan đến việc khai thác "chui" hàng triệu tấn quặng trên địa bàn tỉnh này.
Cựu bí thư Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh khi còn tại vị. Ảnh: Lào Cai
Theo đó, trong Quyết định trả hồ sơ vụ án, TAND tỉnh Lào Cai yêu cầu cơ quan tố tụng điều tra, xác minh số tiền thu lợi bất chính của Công ty TNHH Phốt pho vàng Việt Nam và Công ty Cổ phần Hóa chất Đức Giang Lào Cai phát sinh từ hợp đồng mua bán quặng Apatit trái phép với Công ty TNHH Xây dựng thương mại Lilama (Cty Lilama). Cùng với đó, điều tra làm rõ các hành vi của ông Vũ Đình Thủy, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) tỉnh Lào Cai, cựu trưởng phòng Quản lý khoáng sản, thuộc Sở TN-MT tỉnh Lào Cai.
Ngoài ra, TAND tỉnh Lào Cai yêu cầu điều tra, làm rõ sự khác nhau về diện tích, số lượng quặng và trị giá quặng khai thác trái phép thuộc khai trường 18 đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng Apatit tại Quyết định số 28 ngày 18-8-2008; làm rõ diện tích, số lượng quặng và trị giá quặng khai thác trái phép nằm ngoài khai trường 18 trong tổng diện tích 5,99 ha nói chung và trong 3,77 ha tại thôn 2 xã Đồng Tuyển (TP Lào Cai Cai) được UBND tỉnh Lào Cai ký cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Lilama thực hiện dự án khách sạn, nhà hàng nói riêng…
Trước đó, hồi tháng 10-2023, Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) tỉnh Lào Cai đã ban hành cáo trạng, truy tố cựu bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh, cựu chủ tịch UBND tỉnh Doãn Văn Hưởng; Nguyễn Thanh Dương và Lê Ngọc Hưng (đều là cựu phó chủ tịch tỉnh); Mai Đình Định, cựu giám đốc Sở TN-MT; Phan Văn Cương, cựu phó giám đốc Sở Công Thương… cùng về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Đại án tham nhũng ở Lào Cai
7 người ở Công ty Apatit Việt Nam gồm: Nguyễn Quang Huy, cựu tổng giám đốc; Phạm Cao Khiêm, cựu phó tổng giám đốc; Nguyễn Ngọc Bích, cựu chủ tịch hội đồng thành viên… bị truy tố tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên. Riêng ông Nguyễn Mạnh Thừa, giám đốc Công ty Lilama, bị truy tố 2 tội là rửa tiền và vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên.
Theo cáo trạng, năm 2009, Công ty Lilama được cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại xã Đồng Tuyển trên diện tích 3,77 ha. Tuy nhiên, công ty này đã dựa vào văn bản không đúng thẩm quyền của UBND tỉnh Lào Cai để tận thu apatit, khai thác khoáng sản trái phép một cách công khai.
Sau đó, Công ty Lilama ký hợp đồng với Công ty Apatit Việt Nam để bán toàn bộ số quặng khai thác chui, thu lời bất chính. Các bị can đã khai thác trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng apatit các loại, trị giá hơn 610 tỉ đồng, cáo trạng nêu.
Hành vi của các bị can bị cáo buộc đã làm mất nguồn tài nguyên dự trữ khoáng sản quốc gia. Trong đó, bị can Thừa thu lời bất chính hơn 183 tỉ đồng, Công ty Apatit Việt Nam thu lời bất chính hơn 184 tỉ đồng.
Để xảy ra sai phạm dẫn tới doanh nghiệp khai thác khoáng sản trong thời gian dài, kết quả điều tra xác định có trách nhiệm liên đới của hàng loạt cựu quan chức tỉnh Lào Cai, từ cựu bí thư, cựu chủ tịch tỉnh đến lãnh đạo một số sở ngành.
Theo cáo trạng, ông Nguyễn Văn Vịnh khi còn là phó chủ tịch tỉnh giai đoạn 2012-2015, chịu trách nhiệm về công tác quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. Tuy nhiên, quá trình thực thi công vụ, ông Nguyễn Văn Vịnh đã có nhiều chỉ đạo, ký nhiều văn bản, giấy chứng nhận đầu tư bị cho là trái quy định pháp luật tạo điều kiện cho doanh nghiệp khai thác khoáng sản trái phép.
Bị can Nguyễn Văn Vịnh biết rõ diện tích 3,77 ha tại thôn 2, xã Đồng Tuyển thuộc khai trường 18 đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng apatit và thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản thuộc Bộ TN-MT. Tuy nhiên, ông Vịnh đã ký giấy chứng nhận đầu tư cùng nhiều văn bản và tài liệu khác có liên quan không đúng thẩm quyền, trái quy định pháp luật.
Cơ quan tố tụng xác định hành vi của ông Vịnh đã tạo điều kiện cho Công ty Lilama và Công ty Apatit khai thác, tiêu thụ trái phép hơn 974 tấn quặng trong phạm vi 3,77 ha. Trong công tác quản lý nhà nước, ông Nguyễn Văn Vịnh chịu trách nhiệm chính, các cựu lãnh đạo còn lại là người thực hành.
Đáng chú ý, quá trình điều tra, ông Nguyễn Văn Vịnh và giám đốc Công ty Lilama khai nhận vào Tết Nguyên đán năm 2015, doanh nghiệp này đã đến phòng làm việc biếu quà Tết cựu bí thư 5 tỉ đồng. Sau khi nhận 5 tỉ đồng "cảm ơn" từ doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Vịnh đã sử dụng chi tiêu cá nhân hết.