Tổng Bí thư và quyết sách đối ngoại nâng tầm vị thế đất nước

Nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên nói: Nhìn toàn diện cả quá trình, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng rất quan tâm đến công tác đối ngoại và đã có những quyết sách hết sức đúng đắn để phát triển công tác đối ngoại. Phải nói rằng là đây là kết quả rất nổi bật của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhận định: “Đất nước ta chưa bao giờ có cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Câu nói nổi tiếng này tóm tắt được sự chỉ đạo và kết quả chỉ đạo của Tổng Bí thư trong hơn 10 năm qua. Tôi đánh giá rất cao kết quả này, rất đáng học tập, nghiên cứu. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người thực hiện rất tốt tư tưởng đối ngoại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đưa đến nhiều kết quả lớn.

Trên thế giới có rất nhiều nước rất mong muốn có vị thế như Việt Nam. Nhiều quốc gia không có vị thế như vậy mặc dù tiềm lực họ có thể hơn mình. Bây giờ chúng ta có một thế đứng và quan hệ với tất cả các cường quốc lớn nhất thế giới.

Chúng ta đã là đối tác chiến lược toàn diện của nhiều nước lớn. Phải nói rằng chưa bao giờ chúng ta có một vị thế như vậy. Đây là một ưu thế rất vượt trội của ngoại giao Việt Nam. Nếu Việt Nam không là một nhân tố tích cực trong quan hệ quốc tế thì chúng ta sẽ không có được vị thế đó.

Theo ông, chúng ta đã thực hiện chiến lược nào để đạt được vị thế ngoại giao như vậy?

Để có một vị thế như vậy phải trải qua cả một quá trình. Phải có những bước đi rất khôn khéo, nhất là trong thế giới bây giờ - một thế giới động, một thế giới trật tự đang bị xáo trộn, hình thành những trục, trung tâm mới. Cả thế giới động mà chúng ta làm thế nào giữ được quan hệ với đối tác quan trọng, đó là nghệ thuật ngoại giao.

Nghệ thuật này phải có những người đứng đầu như Tổng Bí thư chỉ đạo thì mới thực hiện được. Cho nên tôi ngẫm thấy những bước đi vừa qua của chúng ta phải nói là những bước đi rất tuyệt vời về mặt đối ngoại. Có thể về kinh tế - xã hội chúng ta còn nhiều khó khăn, nhưng về đối ngoại thì đã đứng trên một tầm cao.

Vào dịp năm mới, tôi hay viết thư chúc Tết cho các vị lãnh đạo. Trong thiếp chúc Tết gửi Tổng Bí thư vừa qua, tôi viết: “Sự kiên định của Tổng Bí thư là niềm tin với nhân dân”. Mình thấy rằng Tổng Bí thư rất kiên định trong đường lối, như chống tham nhũng, tham ô. Cái đó cực kỳ khó, bởi xử lý trong nội bộ, đánh vào những xấu xa trong nội bộ mình thì khó lắm, áp lực lắm. Đây là thể hiện đường lối kiên trung, con người cộng sản.

Một kỷ niệm nữa về con người Tổng Bí thư là sống rất giản dị, khiêm nhường. Ít gặp mình thôi, nhưng thỉnh thoảng gặp nhau ở hội nghị thấy mình đến cùng là Tổng Bí thư cứ đẩy mình đi trước. Tổng Bí thư bảo là lão làng, tiền bối thì đi trước. Mình bảo anh là Tổng Bí thư anh phải đi trước chứ, nhưng ông vẫn khiêm tốn. Sống giản dị, bình thường, cần kiệm liêm chính khó lắm. Nói thì dễ, làm mới khó”.

Nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên

Ông có thể phân tích thêm về ngoại giao cây tre?

Tổng Bí thư nêu khái niệm đấy cũng xuất phát từ tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh về dĩ bất biến ứng vạn biến. Ngoại giao cây tre thể hiện sự mềm dẻo, giữ vững nguyên tắc. Mình hơn người ta ở mềm dẻo, uyển chuyển, nhưng mình có nguyên tắc.

Có lần như Thủ tướng Phạm Minh Chính nói ở Hội nghị Davos là chúng tôi không chọn phe, chúng tôi chọn cái đúng, tức là chúng ta giữ nguyên tắc. Ngoại giao cây tre thể hiện sự mềm dẻo, giữ nguyên tắc theo tư tưởng của Bác Hồ dĩ bất biến ứng vạn biến. Có rất nhiều cách để xử lý vấn đề, những tình huống đặt ra nhưng nguyên tắc mình phải giữ. Bạn bè quốc tế quý trọng Việt Nam là ở chỗ đấy. Giữ nguyên tắc đó, chứ không phải gió chiều nào theo chiều ấy!

Việt Nam trở thành đối tác chiến lược toàn diện của nhiều cường quốc; củng cố và phát triển quan hệ quốc tế với nhiều nước lớn, tổ chức quốc tế. Ông đánh giá gì về những nỗ lực của Việt Nam để đạt được những kết quả này?

Việt Nam đã phát triển rất tốt quan hệ với các nước láng giềng, trong đó có Trung Quốc. Trung Quốc đã trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam. Đối ngoại của chúng ta phát triển sinh động, phong phú và mang lại những kết quả quan trọng. Vừa rồi Tổng thống Mỹ sang Việt Nam, hai bên nâng quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện. Tiếp sau đó chúng ta lại đón Tổng Bí thư- Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sang thăm.

Trong ngoại giao, việc tạo niềm tin với nhau là quan trọng nhất. Họ thấy rõ ràng Việt Nam là một người bạn chân thành bởi đối ngoại quốc phòng của chúng ta là “4 không”. Chúng ta quan hệ rất tốt với tất cả các nước, là bạn, là đối tác với tất cả các nước. Điểm mà tôi muốn nói nữa là Việt Nam có điều kiện để đóng góp cho các hoạt động của quốc tế.

Trước đây chúng ta chưa có đủ khả năng, tiềm lực, con người, phương tiện. Nhưng bây giờ, chúng ta đã cử cán bộ tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình. Bộ đội Cụ Hồ đi ra các nước được đánh giá cao. Sang châu Phi người ta quý, không muốn cho bộ đội về. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc đánh giá rất cao đóng góp của Việt Nam trong gìn giữ hoà bình thế giới, tham gia vào tổ chức quốc tế. Vai trò và tiếng nói của Việt Nam ở các hội nghị quốc tế rất được tôn trọng.

Hội nghị đối ngoại toàn quốc được tổ chức thời gian qua đã minh chứng cho sự quan tâm và đường lối đúng đắn, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và vai trò của Tổng Bí thư.

Cảm ơn ông.