Trong những ngày qua, bài phát biểu của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long tại phiên khai mạc Đối thoại Shangri-La lần thứ 18 cũng như status mà ông Lý đăng tải trên trang Facebook cá nhân đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của dư luận quốc tế và khu vực.
Khoan hãy đề cập đến dụng ý của ông Lý Hiển Long trong những phát biểu này, chỉ riêng việc ông Lý cho rằng Việt Nam "xâm lược", "chiếm đóng" Campuchia và rằng chính quyền mới được thành lập ở Campuchia vào năm 1979 thay thế chế độ Khmer Đỏ là bất hợp pháp đã khiến chính giới và dư luận Campuchia cũng như khu vực cho rằng ông Lý Hiển Long đang xuyên tạc lịch sử và xúc phạm đến những nạn nhân của chế độ diệt chủng Khmer Đỏ.
Sự bức xúc và phản đối mạnh mẽ của dư luận cũng là chính đáng bởi những người có lương tri đều biết rằng thời kỳ cầm quyền của Khmer Đỏ (từ 1975 đến 1979) được xem là một chương đen tối nhất trong lịch sử đất nước Campuchia. Đó là một “nhà nước kỳ dị”: không chợ, không tiền, không trường học, không đô thị, không trí thức, không tôn giáo…
Chỉ trong 3 năm 8 tháng và 20 ngày cầm quyền, khoảng 2 triệu người (chiếm khoảng 1/3 dân số Campuchia khi đó) đã chết bởi các biện pháp tra tấn dã man, hành quyết như thời trung cổ của Khmer Đỏ. Nhiều học giả đã gọi chế độ do Pol Pot - Ieng Sary cầm đầu là một trong những chế độ tàn bạo nhất trong thế kỷ XX - một chế độ diệt chủng được so sánh với chế độ phát xít Hitler - đó là sự thật lịch sử.
2 triệu người đã chết; những "cánh đồng xương trắng"; những ngôi mộ tập thể; các phương pháp tra tấn mà chế độ Khmer Đỏ sử dụng để tàn sát chính đồng bào của mình, hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng diệt chủng Tuol Sleng (vốn là trại tù giam giữ và hành quyết hàng chục ngàn người) là minh chứng không thể chối cãi về sự bạo tàn của chế độ Khmer Đỏ - đó là sự thật lịch sử.
Việt Nam - đất nước khi đó vừa bước ra khỏi cuộc chiến tranh tàn khốc kéo dài nhiều thập kỷ đã lại phải bước vào cuộc chiến biên giới Tây - Nam nhằm bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ trước sự khiêu khích xâm chiếm của Khmer Đỏ.
Không những bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của mình, quân tình nguyện Việt Nam đã bất chấp mọi hy sinh, gian khổ, phối hợp với lực lượng vũ trang Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia mở cuộc tổng tiến công giải phóng thủ đô Phnôm Pênh (7/1/1979) và toàn bộ đất nước Campuchia (17/1/1979) - đó là sự thật lịch sử.
Trong cuộc chiến giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng, hơn 200.000 người con ưu tú đất Việt đã ngã xuống trên đất nước Chùa Tháp, nhiều người trong số họ vẫn chưa được quy tập trở về đất mẹ. Những Đài tưởng niệm Quân tình nguyện Việt Nam trên đất nước Campuchia ngày nay là minh chứng hùng hồn nhất cho tính chính nghĩa của Việt Nam khi giúp đất nước Campuchia hồi sinh.
Đài tưởng niệm Quân tình nguyện Việt Nam tại Phnom Penh. Ảnh: TTXVN
Tháng 6/2017 tới Việt Nam đúng dịp kỷ niệm 40 năm ngày Thủ tướng Hun Sen và đồng đội bắt đầu con đường cách mạng, cứu đất nước Campuchia khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot, người đứng đầu chính phủ Campuchia bày tỏ: “Không có sự giúp đỡ của Việt Nam thì Campuchia không có ngày nay. Nếu không có sự hỗ trợ tình nguyện của Việt Nam, Campuchia sẽ không được giải phóng và hồi sinh. Dứt khoát là thế”.
Trong những ngày qua, đã có rất nhiều quan chức, học giả của Việt Nam, Campuchia và nhiều nước khác trong khu vực đều có chung quan điểm rằng, việc nhắc lại một giai đoạn đau thương trong lịch sử đất nước Campuchia phải vì mục đích thêm trân trọng, không lặp lại sai lầm trong quá khứ và cố gắng gìn giữ hòa bình, ổn định ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương nói chung cũng như khu vực Đông Nam Á nói riêng trong bối cảnh khu vực và thế giới đang phải đối mặt với nhiều thách thức về an ninh, cạnh tranh địa chiến lược, biến đổi khí hậu.... chứ không phải để tạo ra sự chia rẽ, mất đoàn kết.
Trong bài phát biểu với chủ đề “Ngăn ngừa xung đột tại các lĩnh vực có cạnh tranh" tại phiên thảo luận sáng 2/6 của Đối thoại Shangri-La 18, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch cho rằng, Việt Nam đã từng trải qua chiến tranh để giải phóng dân tộc, giành độc lập tự do nên thấu hiểu được giá trị của hòa bình.
Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch cũng nhấn mạnh: "Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương đang ở giai đoạn chuyển mình trong thế giới đầy biến động nhiều nhưng vận hội và tiềm năng rất lớn trách nhiệm đặt lên vai mỗi nước. Chính vì vậy, hòa bình ổn định hợp tác phát triển thịnh vượng hay không phụ thuộc vào nhiều rất nhiều và hành động của các nước, trong đó có vấn đề ngăn ngừa xung đột tại các lĩnh vực cạnh tranh".
Tại buổi họp báo thường kỳ chiều 6/6, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nêu rõ: “Bộ Ngoại giao cùng các cơ quan liên quan của Việt Nam đã giao thiệp chính thức và không chính thức với đối tác Singapore. Chúng tôi cũng đã có công hàm gửi tới Đại sứ quán Singapore tại Hà Nội và tôi tin rằng phía Singapore hiểu rõ thông điệp của Việt Nam”.
Xin được phép trích dẫn ý kiến của Đại sứ Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Hợp chúng quốc Hoa Kỳ đăng tải trên trang Facebook cá nhân rằng: Bài phát biểu của Thủ tướng Singapore "có một hạt sạn nặng" khi coi việc Việt Nam trước đây giúp dân tộc Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng là "xâm lược".
Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, phát biểu này không chỉ làm đau nỗi đau đã khép của quá khứ, mà còn làm tổn thương tình cảm tốt đẹp, tin cậy đang có hiện nay, qua bao công sức của cả hai bên và ASEAN nữa.
"Và rất cần từ họ một lời cải chính" - Đại sứ Phạm Quang Vinh viết./.