Trong một động thái được xem là thách thức Tổng thống Mỹ Donald Trump Thượng viện Mỹ hôm qua (12/12) đã bỏ phiếu chấp thuận thúc đẩy một nghị quyết nhằm chấm dứt sự ủng hộ của Mỹ đối với liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu đang can thiệp vào xung đột ở Yemen.
Mặc dù, động thái này của Thượng viện Mỹ chỉ mang tính biểu tượng song nó cho thấy một thực tế, chính quyền của Tổng thống Donald Trump sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn nữa trong việc đưa ra các quyết sách đối nội và đối ngoại quan trọng trong năm 2019.
11 nghị sĩ đảng Cộng Hòa đã bỏ phiếu ủng hộ các nghị sĩ Dân chủ, nâng tổng số phiếu cần thiết của đảng Dân chủ tại Thượng viện lên 60 phiếu đủ để Thượng viện dù do đảng Cộng hòa chiếm đa số vẫn có thể thông qua nghị quyết.
Theo những người ủng hộ nghị quyết, động thái này gửi đi thông điệp tới chính quyền Mỹ rằng các nghị sĩ không hài lòng về thảm họa nhân đạo ở Yemen và giận dữ trước việc Chính quyền Mỹ không thể hiện thái độ mạnh tay đối với Saudi Arabia sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi tại lãnh sự quán Saudi Arabia ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Nghị sĩ Dân chủ Jeanne Shaheen nói:
“Đây là điều chúng ta cần tiếp tục bảo vệ vì mọi người cần có trách nhiệm với những gì đã xảy ra. Đây là nỗ lực của hai đảng và cần được duy trì. Tôi hài lòng vì những gì các đồng nghiệp của tôi đã làm. Chúng tôi đang kêu gọi sự chú ý tới cuộc chiến ở Yemen và chú ý tới những người phải chịu trách nhiệm về vụ sát hại nhà báo Khashoggi”.
Các nghị sĩ đảng Dân chủ và Cộng hòa vốn phản đối sự hỗ trợ của Mỹ đối với Saudi Arabia trong cuộc chiến ở Yemen cũng cam kết sẽ tiếp tục thúc đẩy việc thông qua các nghị quyết nhằm trừng phạt mạnh tay với Saudi Arabia, bao gồm cả lệnh cấm bán vũ khí cho Saudi Arabia tại phiên họp của Quốc hội mới, sẽ hoạt động vào tháng 1/2019.
Không ít ý kiến cho rằng, mối quan hệ hiện nay giữa Mỹ và Saudi Arabia đã không còn như trước và ông Donald Trump cần phải nhận ra điều đó.
Nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham nói:
“Mối quan hệ với Saudi Arabia đã không còn có lợi cho Mỹ. Họ có thể là đồng minh chiến lược của Mỹ nhưng đó có thể là trong tương lai. Giờ họ đang là gánh nặng đối với chúng ta. Tôi muốn để Tổng thống biết rằng, Tổng thống Mỹ đã đúng khi nói Saudi Arabia là đồng minh chiến lược nhưng đó có thể là sau này. Tổng thống đã sai về những gì đang diễn ra”.
Động thái của các nghị sĩ Thượng viện dù chỉ mang tính biểu tượng do Quốc hội mới của Mỹ phải đến năm 2019 mới hoạt động song nó đã “dội một gáo nước lạnh” vào hoạt động của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Cuộc bỏ phiếu cũng sẽ mở đường cho những tranh luận và bỏ phiếu tại Quốc hội về sự tham gia của Mỹ vào cuộc xung đột ở Yemen khiến hàng nghìn dân thường Yemen thiệt mạng.
Đảng Cộng hòa vốn chiếm đa số ghế tại Thượng viện Mỹ song đảng Dân chủ lại kiểm soát Hạ viện. Do đó nhiều khả năng, nghị quyết trừng phạt Saudi Arabia sẽ được thông qua tại Quốc hội mới.
Giới phân tích dự báo, đây mới chỉ là khó khăn ban đầu mà chính quyền Mỹ phải đối mặt. Nhiệm kỳ 2 năm còn lại của ông chủ Nhà Trắng sẽ tiếp tục phải đối mặt với sự phản đối của các nghị sĩ đảng Dân chủ sau sự thay đổi quyền lực trong Quốc hội Mỹ tại cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11/2018.
Tổng thống Mỹ Donald Trump chưa có phản ứng sau động thái này của Thượng viện song trước đó, ông Donald Trump đã đe dọa phủ quyết nếu các nghị quyết được thông qua./.