Một số nhà bình luận Israel nói rằng lời hứa mà nhà lãnh đạo cánh hữu này đưa ra cuối tuần qua, trong bối cảnh cuộc bầu cử đang đến gần, là cách để lấy lòng các cử tri có quan điểm dân tộc chủ nghĩa ủng hộ việc thôn tính.
Nhưng sau nhiều năm cưỡng lại lời kêu gọi của lực lượng cánh hữu về việc chính thức đưa vùng đất Bờ Tây mà Israel chiếm đóng trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967 về dưới quyền kiểm soát vĩnh viễn của Israel, ông Netanyahu nay có thể dựa vào sự thay đổi đáng kể từ đồng minh là Tổng thống Mỹ Donald Trump.
“Ai nói chúng tôi sẽ không làm điều đó? Chúng tôi đang trong lộ trình và đang thảo luận điều đó”, ông Netanyahu nói trên kênh truyền hình Tin tức 12 của Israel khi được hỏi rằng vì sao ông không mở rộng chủ quyền của Israle ra khu vực định cư trên Bờ Tây.
Tháng 3 vừa qua, ông Trump đã phá vỡ nhiều thập kỷ đồng thuận quốc tế khi công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan, vùng đất mà Israel chiếm của Syria trong cuộc chiến năm 1967. Trước đó, vào tháng 12/2017, ông Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và chuyển đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv về đây.
Khi được hỏi vì sao không thúc ép ông Trump thay đổi địa vị của khu định cư ở Bờ Tây, ông Netanyahu trả lời: “Hãy đợi đến nhiệm kỳ tiếp theo”.
Trong lúc đang muốn xác nhận địa vị của Bờ Tây, dải Gaza và Đông Jerusalem, Palestine gọi những phát biểu của ông Netanyahu về kế hoạch thôn tính là sự vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế.
“Tuyên bố của ông ta không chỉ do sức nóng của chiến dịch tái tranh cử. Đó là dấu chấm hết cho cơ hội hòa bình”, ông Hanan Ashrawi, một quan chức của Tổ chức giải phóng Palestine, nói.
Một phát ngôn viên của Hamas, nhóm quân sự Hồi giáo đang quản lý dải Gaza, tuyên bố: “Sự đáp trả đối với tội ác và ngu ngốc của Israel sẽ là cuộc kháng chiến của người dân, sự kháng chiến bằng vũ trang và bằng tất cả sức mạnh của chúng tôi”.
Nhưng Bộ trưởng Giáo dục Israel Naftali Bennett, lãnh đạo đảng New Right và là tác giả của kế hoạch sáp nhập một số phần của Bờ Tây vào lãnh thổ Israel, cho rằng những lời nói của ông Netanyahu chỉ là để lấy lòng cử tri.
“Trong 10 năm qua, ông Netanyahu ngăn chặn việc áp dụng luật của Israel đối với dù chỉ một centimet đất ở Bờ Tây”, ông Bennett viết trên Twitter.
Nhưng ở khu nhà định cư Karnei Shomron, chủ cửa hàng gia vị Yehezkel Shaul nói rằng ông tin cam kết của ông Netanyahu, và gọi chính trị gia này là “người đáng tin và trung thực nhất”.
Khu định cư của người Israel chiếm khoảng 10% diện tích Bờ Tây. Đây là một trong những vấn đề nóng nhất trong những nỗ lực tái khởi động cơ chế đàm phán hòa bình bị đóng băng từ năm 2014.
Sau mấy chục năm xây dựng nhà tái định cư, có hơn 400.000 người Israel hiện nay đang sinh sống trên vùng đất này, theo số liệu thống kê của Israel. Trong khi đó, Bờ Tây là nhà của khoảng 2,9 tiệu người Pakistan.
Israel còn xây thêm 212.000 ngôi nhà ở Đông Jerusalem, theo số liệu của Văn phòng điều phối của Liên Hợp quốc về các vấn đề nhân đạo.
Palestine và nhiều quốc gia coi những khu nhà tái định cư của Israel là vi phạm các công ước Geneva, vì những công ước này cấm định cư trên vùng đất chiếm được do chiến tranh. Israel bác bỏ điều đó, cho rằng địa vị của Bờ Tây vẫn đang tranh chấp. Nhưng Israel sẽ khó biện minh cho hành động thôn tính đơn phương.
Những người tiền nhiệm của ông Trump không ủng hộ việc mở rộng khu định cư, cho rằng điều đó khiến việc đàm phán với Palestine khó khăn hơn.
Còn Palestine cho rằng Washington không làm đủ để khiến các nhà định cư đó phải bị dỡ bỏ.
Hầu hết các kế hoạch hòa bình đều dựa vào khả năng Israel đàm phán để giữ khu nhà định cư để đối lấy việc trao trả vùng đất khác cho Palestine. Nhưng hành động thôn tính sẽ gạt những kế hoạch đó khỏi bàn đàm phán.