Trong cuộc chiến tranh Đức-Liên Xô (1941-1945) mà người Nga thường gọi là Cuộc chiến Vệ quốc Vĩ đại, thi hài nhà lãnh đạo Vladimir Lenin đã được bí mật chuyển từ Moscow tới vùng Siberia xa xôi hoang vắng.
Cùng với thi hài ông, trái tim, một phần bộ não nhà lãnh đạo và thậm chí là cả một viên đạn từng được sử dụng để ám sát Lenin bất thành, được chuyển đi, theo tường thuật của tờ RBTH (Nga).
Liên Xô đã choáng váng trước những đòn tấn công như vũ bão của quân Đức trong những tuần đầu tiên của cuộc chiến. Các đạo quân thủy, bộ cùng không quân Đức đã nghiền nát Mặt trận phía Tây của quân Liên Xô, chiếm đóng hầu hết vùng Baltic, tây Ukraine và Belarus.
Mặc dù thủ đô Moscow chưa bị đe dọa ngay lập tức, ban lãnh đạo Liên Xô đã bắt đầu nghĩ tới việc chuyển khỏi thủ đô những gì quan trọng nhất, cần phải giữ gìn và một trong những thứ ấy là thi hài của vị lãnh tụ Cách mạng Nga.
Một ủy ban đặc biệt được thành lập để đánh giá những nguy cơ hủy hoại mà không quân Đức có thể gây ra đối với lăng Lenin và đưa đến kết luận: chỉ một quả bom cũng đủ biến lăng Lenin thành tro bụi.
Lăng Lenin ở Quảng trường Đỏ
Người ta không còn lựa chọn nào khác là phải đi chuyển thi hài nhà lãnh tụ và ngày 3/7 /1941, Ủy ban An ninh nhà nước Liên Xô (NKGB, sau này đổi tên thành KGB) ra lệnh ngay lập tức chuyển thi hài Lenin bằng tàu hỏa đặc biệt tới thành phố nhỏ Tyumen, vùng Siberia…
Nhà lãnh đạo Stalin đã quyết định địa điểm này bởi vì đây không phải là một địa điểm chiến lược, và do vậy, cũng không thể là nơi quân xâm lược nhắm tới. Công việc di tản thi hài Lenin đã diễn ra kịp lúc: chỉ vài tuần sau, vào ngày 22/7/1941, những quả bom đầu tiên của quân Đức đã được ném xuống thủ đô của Liên bang Xô viết.
Con tàu bí mật
Toa xe lửa đặt thi hài Lenin được trang bị các bộ giảm xóc đặc biệt và các thiết bị khác để đảm bảo điều kiện nhiệt độ và không khí cần thiết, tất cả được một đội chuyên gia giám sát.
Các nhân viên của NKGB được cử đi theo đảm bảo an toàn tuyệt đối cho đoàn tàu. Trên mỗi điểm đỗ, NKGB cũng luôn bố trí lực lượng bảo vệ.
Trước khi tàu chuyển bánh, người ta đã cho kiểm tra lại hệ thống đường ray nối từ thủ đô Moscow đến Tyumen, kéo dài gần 1.500km về phía đông. Tuy nhiên để đảm bảo bí mật, tàu được chỉ thị chạy vòng lên phía bắc, qua vùng hoang vắng Yaroslavl, nhằm tránh thu hút sự chú ý, đảm bảo bí mật.
Quan tài chứa thi hài Lenin được đặt vào một phòng trống ở nơi từng là một trường học. Đội chuyên viên ướp xác được bố trí ở phòng bên cạnh. An ninh được thắt chặt nhiều lớp. Vòng ngoài là nhân viên của NKGB, chi nhánh Tyumen. Vòng trong là nhiệm vụ của các sỹ quan an ninh thuộc điện Kremlin.
Mặc dù ở nơi mới, không phải là Quảng trường Đỏ uy nghiêm, việc đổi gác của đội danh dự vẫn diễn ra như bình thường. Cùng lúc đó, các đội lính gác vẫn thực hiện đổi gác tại Quảng trường Đỏ ở Moscow như thể thi hài Lenin vẫn ở trong lăng…
Việc này kéo dài ba năm 9 tháng. Đầu năm 1945, khi thế trận trên chiến trường đã nga ngũ, Phát xít Đức đang trên bờ diệt vong, lãnh đạo Liên Xô quyết định đưa thi hài Lenin trở về Quảng trường Đỏ.