Bảo tàng Lịch sử tỉnh TT-Huế đã tổ chức công bố kỷ lục Việt Nam và kỷ lục thế giới đối với tháp Chăm Phú Diên về tiêu chí “Tháp Chăm cổ chìm sâu dưới cồn cát ven biển được khai quật và bảo tồn đầu tiên tại Việt Nam và thế giới”.
 Đây là hoạt động hưởng ứng, đồng hành nhằm làm phong phú thêm các chương trình văn hóa, nghệ thuật, sự kiện thuộc khuôn khổ tuần lễ cao điểm Festival Huế 2022. |
 Cách đây hơn 21 năm, vào ngày 18/4/2001, tại cồn cát ven biển xã Phú Diên (huyện Phú Vang, tỉnh TT-Huế), một nhóm công nhân khai thác khoáng sản trong khi đào đất đã phát hiện ra một khối gạch bị vùi sâu trong lòng cát từ 5 - 7 mét so với mặt đất. |
 Sự việc được kịp thời thông báo cho chính quyền địa phương và các ngành chức năng. Ngay sau đó UBND tỉnh TT-Huế đã chỉ đạo Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở Văn hóa và Thể thao TT-Huế), Bảo tàng Tổng hợp (nay là Bảo tàng Lịch sử tỉnh) phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai công tác bảo vệ và tiến hành khảo sát, thám sát địa điểm này. |
 Việc phát hiện Tháp Phú Diên dưới lòng cồn cát ven biển tỉnh TT-Huế đã thực sự thu hút sự chú ý, quan tâm của nhiều người, đặc biệt là các nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế. |
 Qua khai quật, một công trình kiến trúc Chăm cổ xưa đã xuất lộ. Theo các nhà nghiên cứu, khảo cổ học, ngôi tháp cổ ở Phú Diên thuộc dạng tháp lùn trong nghệ thuật kiến trúc tháp Chăm. |
 Tháp Phú Diên là một trong những công trình kiến trúc gạch Chăm sớm nhất còn lại ở khu vực miền Trung, khoảng thế kỷ VIII. |
 Tháp nằm ở vị trí độc đáo, thấp hơn mực nước biển 3 - 4 mét, sâu dưới lòng cồn cát từ 5 - 7 mét và chỉ cách mép nước biển 120 mét. |
 Đây là một kiến trúc thuộc nền văn hóa Chăm có giá trị về mặt khoa học, lịch sử. Sự có mặt của các hiện vật yoni bằng đá, bình gốm… trong lòng tháp Phú Diên là những hiện vật đặc trưng cho việc thờ cúng của dân tộc Chăm xưa nay. |
 Qua 20 năm, các giải pháp bảo tồn tháp Chăm đã đạt được những thành công nhất định. Với những giá trị lịch sử, cuối năm 2001, Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã có Quyết định xếp hạng tháp Phú Diên là di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia. |
 Ngày 14/3/2022, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) quyết định xác lập Kỷ lục Việt Nam đối với tháp Phú Diên, với tiêu chí “Tháp Phú Diên - tháp Chăm cổ chìm sâu dưới cồn cát ven biển được khai quật và bảo tồn đầu tiên tại Việt Nam |
 Đến ngày 30/5/2022, Liên minh Kỷ lục Thế giới (WorldKings) quyết định xác lập Kỷ lục Thế giới đối với tháp Phú Diên với tiêu chí “Tháp chăm cổ bằng gạch chìm sâu dưới cồn cát ven biển được khai quật và bảo tồn đầu tiên trên thế giới”. |