Vậy vũ khí này là gì? Chúng khác với các tên lửa đã được cung cấp cho Ukraine như thế nào? Và Nga có thể làm gì với chúng? Hãng thông tấn Sputnik đã có giải thích khá rõ ràng.
Ngoại trưởng Antony Blinken đã không đồng tình với quyết định của Bộ Ngoại giao Anh gửi tên lửa hành trình Storm Shadow tới Ukraine sau khi Điện Kremlin cảnh báo rằng họ coi diễn biến này là tiêu cực và cho biết sẽ có phản ứng thích đáng.
"Các quốc gia khác nhau sẽ làm những việc khác nhau, tùy thuộc vào khả năng của họ, tùy thuộc vào công nghệ của chính họ, tùy thuộc vào điều gì họ cho là đúng nhất. Vì vậy, chúng tôi đã cung cấp một số vũ khí khí tài cho Ukraine thông qua quá trình này.
Các quốc gia khác có thể làm những điều khác với những gì chúng tôi đang làm. Câu hỏi đặt ra là: Liệu toàn bộ điều này có bổ sung cho những gì Ukraine cần không và đủ để giúp Kiev thay đổi cục diện chiến trường không?", ông Blinken nói với truyền thông Mỹ hôm 11/5.
Khi được hỏi liệu Bộ Ngoại giao Mỹ có ủng hộ bước leo thang hay không, ông Blinken nói rằng người đứng đầu Lầu Năm Góc Lloyd Austin nói rõ hơn về vấn đề này, đồng thời ông nói thêm rằng bên cạnh vũ khí, hỗ trợ cho Ukraine có thể bao gồm đào tạo, bảo trì và sử dụng thành thạo những vũ khí và khí tài được tiếp nhận trong xung đột.
Đây không phải là lần đầu tiên London quyết định "khác" với các đồng minh bên kia Đại Tây Dương. Đầu năm nay, Vương quốc Anh đã trở thành cường quốc NATO đầu tiên đồng ý gửi xe tăng chiến đấu chủ lực thế hệ hiện tại tới Kiev.
Sau đó vào tháng 3, Bộ Quốc phòng Anh tiết lộ những xe tăng chuyển cho Kiev sẽ được trang bị đạn uranium nghèo - loại vũ khí có độc tính cao đã tàn phá nhiều vùng rộng lớn của Nam Tư cũ và Iraq, đồng thời làm phát sinh một loạt bệnh ung thư và các bệnh chết người khác ở cả hai nước.
Tên lửa Storm Shadow là gì?
Storm Shadow là tên lửa hành trình có tầm bắn lên tới trên 250 km đối với phiên bản xuất khẩu và lên tới 560km đối với phiên bản nội địa.
Nếu được bắn qua vùng đông bắc Ukraine, biến thể xuất khẩu vũ khí Anh-Pháp này sẽ có đủ tầm bắn để nhắm mục tiêu vào các thành phố lớn như Kursk, Belgorod, Voronezh hoặc Sevastopol, cũng như phần lớn Belarus - bao gồm cả thủ đô Minsk.
Storm Shadow là tên lửa mạnh nhất của NATO được giao cho Kiev cho đến nay và có tầm bắn vượt xa 75 km của tên lửa HIMARS đã được Mỹ chuyển giao hàng chục hệ thống trong năm qua.
Tên lửa hành trình Storm Shadow trị giá 2,5 triệu USD mỗi quả, nặng 1,3 tấn, dài 5,1m, đường kính khoảng 0,4m, mang đầu đạn song song 450kg – đủ sức phá hủy các công sự kiên cố, san phẳng các tòa nhà chung cư, cơ sở công nghiệp, nút giao thông đường sắt...
Cùng với bản tiêu chuẩn bắn từ trên không, Storm Shadow còn có phiên bản khác phóng từ chiến hạm có tầm bắn lên tới 1.400 km và đầu đạn nặng 300kg. Tên lửa có tính năng dẫn đường quán tính, kết hợp với GPS và tham chiếu địa hình.
Vương quốc Anh ước tính có 700 và 1.000 Storm Shadows trong kho.
"Đây là tên lửa phóng từ trên không sử dụng công nghệ tàng hình. Đầu đạn có thể là đạn cassette hoặc đầu đạn xuyên thấu, trọng lượng 450 kg... Theo quy định, nó được lắp trên máy bay do châu Âu sản xuất...
Nó không phải được cài đặt trên máy bay Mỹ. Phiên bản của Pháp chỉ khác phiên bản của Anh ở giao diện cài đặt trên các máy bay chiến đấu tương ứng", Dmitry Drozdenko, Tổng biên tập của Kho vũ khí Tổ quốc, cổng thông tin và phân tích quốc phòng của Nga, nói với Sputnik.
Ai đã phát triển Storm Shadow?
Được tạo ra bởi Matra BAe Dynamics – gã khổng lồ phòng thủ tập trung vào tên lửa của Anh và Pháp được thành lập vào những năm 1990, Storm Shadow đã được sử dụng trong nhiều cuộc chiến ở Trung Đông.
Storm Shadow đã được sử dụng ở đâu?
Các lực lượng Vương quốc Anh lần đầu tiên sử dụng Storm Shadow ở Iraq trong cuộc xâm lược năm 2003. Các lực lượng không quân Anh, Pháp và Ý sử dụng chúng một lần nữa trong cuộc chiến tranh xâm lược trên không của NATO ở Libya vào năm 2011.
Các tên lửa này sau đó đã được sử dụng bởi các lực lượng Pháp và Anh ở Syria trong năm 2015, 2016 và 2018, bao gồm các cuộc tấn công nhắm vào mục tiêu của tổ chức khủng bố quốc tế IS và nhắm vào các lực lượng Syria dựa trên bằng chứng giả mạo về một cuộc tấn công hóa học của chính phủ Syria (cái cớ cho cuộc tấn công sau đó sau đó được tiết lộ là một trò lừa bịp ).
Ngoài việc giao hàng cho các quốc gia NATO như Ý và Hy Lạp, Storm Shadow đã được xuất khẩu sang Ấn Độ, Ai Cập, Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Saudi, sau đó sử dụng chúng để chống lại các chiến binh dân quân Houthi ở Yemen.
Hạn chế và điểm yếu của Storm Shadow
Storm Shadows được thiết kế để hoạt động từ các máy bay phản lực Eurofighter Typhoon, Rafale, Mirage 2000 và Tornado. Ukraine không có loại máy bay nào trong số này.
Để chúng hoạt động sẽ yêu cầu Lực lượng Không quân Ukraine phải điều chỉnh chúng cho phù hợp với máy bay chiến đấu MiG-29 hoặc Su-27, máy bay ném bom yểm trợ tầm gần Su-25 hoặc máy bay cường kích Su-24.
Một trong hai tùy chọn này đều có những hạn chế, với tất cả các máy bay này ngoại trừ Su-24 phải đối mặt với các hạn chế về trọng tải sẽ giới hạn số lượng Storm Shadow mà các máy bay thực sự có thể mang theo (giới hạn trọng lượng tải trọng dao động từ 2.500-4.500 kg, tùy thuộc vào máy bay và sửa đổi).
Trên hết là sự khác biệt cơ bản về thiết kế giữa máy bay của NATO và Hiệp ước Warsaw (tất cả các máy bay chiến đấu của Ukraine đều là thiết kế còn sót lại từ thời Liên Xô).
"Việc điều chỉnh những chiếc máy bay này theo một hệ thống chỉ dẫn mục tiêu và hướng dẫn khác về cơ bản sẽ khá khó khăn. Nó không đơn giản như việc buộc nó vào, bay ra, khai hỏa và bay đi", ông Sergey Khatylev, cựu chỉ huy lực lượng tên lửa phòng không của Nga, cho biết.
"Họ sẽ cần một tổ hợp bay và điều hướng, một chương trình đặc biệt với dữ liệu về phạm vi, độ cao, lực đẩy, lực g, góc rẽ. Sẽ cần phải chọn và bằng cách nào đó chọn được mục tiêu", ông ông Sergey Khatylev giải thích với truyền thông Nga .
Tùy chọn khác là một nền tảng trên mặt đất – nhưng điều đó sẽ yêu cầu một hệ thống chỉ huy và kiểm soát hoàn toàn mới. "Ngoài bệ phóng, bạn sẽ cần một phương tiện chỉ huy và kiểm soát. Bạn cần phải nhận chỉ định mục tiêu từ đâu đó", ông nói.
Nga sẽ phản ứng thế nào?
Ngoài việc nhắm mục tiêu các loại vũ khí trên đường tới các điểm đến, căn cứ không quân hoặc kho máy bay chiến đấu và máy bay ném bom còn lại của Ukraine, Nga có thể đáp trả việc chuyển giao Storm Shadow bằng cách tăng cường thêm hệ thống phòng thủ tên lửa nhiều lớp của mình.
Chuyên gia Khatylev đã chỉ ra rằng phương tiện vận chuyển cho Storm Shadow chỉ là một phần của phương trình. Hai là sức mạnh không quân và phòng không của Nga.
"Hàng không Nga đã giành được ưu thế trên không. Nếu họ sử dụng những tên lửa này từ máy bay, điều đó thực sự tốt cho chúng tôi, vì mục tiêu là máy bay dễ hơn tên lửa.
Chúng tôi sẽ tấn công máy bay mang phóng. Vùng tiêu diệt của S-400 là vài trăm km, khi vào vùng tác chiến, nó sẽ không gặp khó khăn gì khi đánh chặn chúng", ông ông Sergey Khatylev cho biết thêm.
Nếu các tên lửa được phóng đi, việc phát hiện và nhắm mục tiêu chúng kịp thời là rất quan trọng, ông nói thêm, đồng thời lưu ý rằng các hệ thống có khả năng nhắm mục tiêu Storm Shadow bao gồm S-400, S-300 và Buk-M3 và Buk-M2 tầm ngắn. Những hệ thống hoạt động song song.
Ông Khatylev nhấn mạnh hệ thống phòng thủ xung quanh Crimea là một ví dụ hoàn hảo về hệ thống phòng thủ nhiều lớp và chống tên lửa.
Ở đó, Hạm đội Biển Đen, các đơn vị phòng không, không quân, quân đoàn, lực lượng đặc biệt đã tập hợp tất cả khả năng trinh sát, cũng như hệ thống hỏa lực của họ thành một hệ thống duy nhất nhằm tăng hiệu quả tác chiến trên chiến trường.
Chuyên gia Nga kết luận, việc sử dụng Storm Shadow tương đối hiệu quả trong một cuộc chiến đế quốc chống lại các quốc gia đang phát triển bị chiến tranh tàn phá như Iraq và Syria là một chuyện và việc cố gắng sử dụng chúng để chống lại một cường quốc quân sự như Nga lại là một chuyện hoàn toàn khác.