Tàu ngầm Project 705 Lyra được NATO định danh là Alfa, còn có biệt danh là "Cá vàng", là loại tàu ngầm hạt nhân với chức năng trinh sát - tấn công được nghiên cứu phát triển từ năm 1960 và bắt đầu đi vào phục vụ từ năm 1971.
Tàu ngầm lớp Projet 705 Lyra
Do những yêu cầu tác chiến và chạy đua công nghệ, tàu ngầm Project 705 Lyra được thiết kế với các tiêu chí khắt khe nhất.
Tốc độ cao đủ để đuổi theo bất kỳ con tàu nào, khả năng tránh né cơ động để có thể né bất kỳ loại vũ khí chống tàu ngầm nào, khả năng có thể bị phát hiện thấp, khó có thể bị nhìn thấy trên không, cũng như khó bị phát hiện bởi hệ thống sóng âm, thủy thủ đoàn càng ít càng tốt.
Thiết kế của tàu ngầm Project 705 Lyra tương đối khiêm tốn với chiều dài 81,4 m, rộng 9,5 m và cao 6,9 - 7,6 m, lượng giãn nước khi nổi là 2.300 tấn, khi chìm là 3.200 tấn. Động cơ chính của tàu là một lò phản ứng hạt nhân làm mát bằng kim loại lỏng OK-550 hoặc BM-40A có công suất 155 MW.
Ngoài ra trên tàu còn một động cơ tua bin khí dự phòng với công suất 30 MW. Nhưng phần vỏ tàu được làm bằng hợp kim titanium để giảm khối lượng và độ dày, qua đó giảm thiểu độ ma sát nhằm giúp tàu đạt được tốc độ cao nhất có thể.
Trong các bản báo cáo chính thức của Lầu Năm Góc thì Lyra có thể lặn sâu 800 m, tốc độ khi lặn 79,6 - 83,3 km/h, nhanh hơn bất cứ loại ngư lôi nào thời đó, khiến nó trở nên bất khả xâm phạm trước tàu ngầm cũng như các loại tầu nổi của Mỹ và phương Tây.
Vũ khí chính của tàu ngầm này là 6 ống phóng ngư lôi có khả năng sử dụng tên lửa RPK-2 Vyuga (tầm bắn 45 km) hoặc RPK-7 Veter (tầm bắn 120 km) mang đầu đạn hạt nhân. Hai loại tên lửa này được dẫn bắn bằng radar Topol MRK-50 Snoop Tray.
Ngoài ra, tàu còn có 18 ngư lôi 53-65K có tầm bắn 19 km hoặc ngư lôi siêu khoang VA-111 (là loại ngư lôi có vận tốc đến 320 km/h với sự hỗ trợ của radar chủ động/thụ động Okean) cùng các loại thủy lôi rải.
Tàu ngầm lớp Projet 705 Lyra được NATO định danh là Alfa, còn có biệt danh là "Cá vàng"
Được thiết kế dựa trên yêu cầu về một loại tàu ngầm chạy nhanh, lặn sâu để có thể tung ra các đòn tấn công bất ngờ và rút lui cực mau, vì thế tàu cần có một thiết kế thân độc đáo, lò phản ứng thế hệ mới, cùng nhiều đột phá về vật liệu chế tạo và công nghệ.
Tuy mang trong mình những tính năng cao, nhưng chi phí quá đắt đỏ cùng những vấn đề kỹ thuật, nên chúng đã được Nga thay thế bằng tàu ngầm hạt nhân hiện đại hơn lớp Yasen.
Giai đoạn từ 1971 - 1981, 7 tàu ngầm tấn công hạt nhân Project 705 Lyra đã được đưa vào hoạt động. Mặc dù là tàu đã đáp ứng mọi yêu cầu thiết kế đặt ra nhưng vẫn không thọ lâu.
Lý do phần lớn vì loại lò phản ứng mà nó sử dụng luôn phải giữ nhiệt độ cao để hợp kim chì - bismuth không đông cứng lại trong lò phản ứng. Vì thế, ngay cả khi neo đậu tại bến cảng, lò phản ứng vẫn phải chạy liên tục.