Cựu ngoại giao Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor là hai công dân Canada đang bị giam giữ tại Bắc Kinh từ tháng 12 năm 2018.
Hai người này bị bắt chỉ vài ngày sau khi Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu tại Vancourver theo trát đề nghị của Mỹ khi cáo buộc công ty của bà Mạnh đã sử dụng công ty con để bán hàng cho Iran, vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.
Việc bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu này đã làm cho quan hệ Trung Quốc và Canada trở nên căng thẳng và Bắc Kinh đã ngăn chặn hàng triệu đô la nông sản nhập khẩu của Canada.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã từ chối lời đề nghị của một cựu quan chức cao cấp Trung Quốc về việc trả tự do cho bà Mạnh để đổi lấy việc cho hồi hương hai công dân Canada.
Tuy nhiên, ngày 23/6, một cựu thẩm phán của Tòa án tối cao Canada cho biết trên đài phát thanh Canada rằng, đã đến lức bộ trưởng Bộ tư pháp Canada thực thi thẩm quyền và trách nhiệm của mình theo luật pháp và chấm dứt quá trình này.
Bà nói: “ Ngay từ đầu, vụ việc này không phải vì lợi ích của Canada trong việc đáp ứng đề nghị dẫn độ của Mỹ”.
Vốn là cựu ủy viên của cao ủy Liên Hợp Quốc về nhân quyền, bà cho biết thêm, việc bà Mạnh bị Washington cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt đơn phương của Mỹ chống lại Iran là hành động mà Canada chưa bao giờ áp dụng.
Bà Mạnh Vãn Châu là ái nữ của nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi. Bà đã được bảo lãnh tại ngoại và sống trong căn biệt thự của mình ở Vancourver trong khi hai công dân Canada vẫn đang bị giam giữ ở Trung Quốc.
Ngày 20/6 vừa qua, Tòa án nhân dân tối cao của Trung Quốc cho biết, họ đã bắt đầu quá trình xet xử Kovrig và Spavor. Hai người này đã bị cáo buộc làm gián điệp nước ngoài và cung cấp các bí mật quốc gia,
Ngày 22/6, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã đề nghị Trung Quốc trả tự do cho hai công dân Canada. Trong tuyên bố của mình, ông nói, nước Mỹ phản đối việc bắt giữ không công bằng đề gây sức ép đối với Canada.
Australia, Anh, Pháp, Đức và liên minh châu Âu cùng nhiều nước khác cũng đã gây sức ép đối với Trung Quốc về việc bắt giữ công dân Canada.