Tại sao Ukraine e sợ tên lửa Kh-22 hơn tên lửa siêu thanh Kinzhal?

Sau cuộc tấn công lớn bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga vào Ukraine ngày 29/12/2023, người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraine Yurii Ihnat tuyên bố trên một chương trình truyền hình rằng, kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt, Nga đã phóng 300 tên lửa Kh- 22 và Kh-32 vào Ukraine. Tuy nhiên, các hệ thống phòng không của Kiev chưa thể đánh chặn được một quả tên lửa nào trong số này.

“ Tên lửa Kh-22 bay với tốc độ 4.000 km/h, nó lao vào mục tiêu chủ yếu theo quỹ đạo đạn đạo nên việc đánh chặn nó không hề dễ dàng. Chúng ta cần những hệ thống phòng không như Patriot. Đối phương đã sử dụng hơn 300 tên lửa loại này kể từ khi bắt đầu xung đột. Ngoài Kh-22, họ còn có phiên bản hiện đại hóa là Kh-32. Có lẽ hiện tại, những tên lửa này cũng đã được phía Nga sử dụng ”, ông Yurii Ihnat nói.

Nga đã sử dụng tên lửa siêu thanh Kh-47M2 Kinzhal và tên lửa hành trình Kh-22 để tấn công các mục tiêu kiên cố có giá trị cao như kho chứa dưới lòng đất và các trung tâm chỉ huy ở Ukraine.

Tên lửa Kh-47 được sử dụng để tấn công chính xác vào các mục tiêu như trung tâm ra quyết định của Ukraine. Với đầu đạn lớn hơn, Kh-22 được sử dụng để tấn công các mục tiêu rộng lớn như kho nhiên liệu và đạn dược.

Tên lửa Kh-32/22

Tên lửa Kh-22 được phát triển từ đầu những năm 1960, nhằm xuyên thủng hệ thống phòng không, tiêu diệt các tàu chiến cỡ lớn như tàu sân bay, căn cứ quân sự, nhà máy điện và cầu đường.

Tên lửa Kh-32 là biến thể nâng cấp của Kh-22. Kh-32 được thiết kế để trang bị cho máy bay ném bom siêu thanh Tu-22M3 và được đưa vào sử dụng từ năm 2016. Tên lửa mới có thể sử dụng đầu đạn thông thường hoặc mang đầu đạn hạt nhân, động cơ tên lửa được cải tiến và trang bị đầu dò hình ảnh radar mới. Kh-32 có tầm bắn xa hơn nhưng đầu đạn lại nhỏ hơn so với Kh-22.

Đầu dò tên lửa Kh-22 hoạt động ở tần số cố định nên dễ bị gây nhiễu radar. Trong khi đầu dò radar đa tần của Kh-32 ít bị gây nhiễu hơn. Những đặc tính dưới đây lý giải vì sao Ukraine khó đánh chặn tên lửa Kh-22/Kh-32 hơn so với tên lửa siêu thanh Kinzhal.

Về thông số kỹ thuật, sự khác biệt giữa hai tên lửa như sau.

Đặc điểm bay

Kh-32 bay với tốc độ từ Mach 3,5 đến Mach 4,6 (4.000 đến 5.400 km/h) ở độ cao lên tới 40 km. Tầm bắn tối đa của tên lửa là 1.000 km và đầu dò radar của nó có thể khóa mục tiêu ở các phạm vi khác nhau trong khoảng 200-300 km.

Tên lửa Kh-32 có hai chế độ phóng: chế độ tầm cao và tầm thấp. Ở chế độ tầm cao, Kh-32 leo lên độ cao 27.000 m và lao xuống mục tiêu với tốc độ cao, vận tốc cuối cùng khoảng Mach 4,6.

Ở chế độ tầm thấp, Kh-32  leo lên độ cao 12.000 m và bổ nhào xuống mục tiêu với vận tốc khoảng Mach 3,5. Kh-32 có ba phần quỹ đạo: phần quỹ đạo phóng để đạt độ cao hành trình, phần hành trình để bay ở độ cao 40 km và phần cuối cùng khi lao xuống để tấn công.

Cả hai tên lửa đều sử dụng hệ dẫn đường quán tính chính xác để tìm đường đến mục tiêu và so sánh hình ảnh radar để nhận dạng mục tiêu trước khi tấn công. Như vậy, cả hai tên lửa này đều không thể bị gây nhiễu.

Kh-32 vs Kh-47M2 Kinzhal

Kh-32 được thiết kế để tránh né các hệ thống phòng không của đối phương bằng cách bay vượt quá giới hạn tốc độ và độ cao của chúng trong phạm vi có thể, sau đó lao xuống mục tiêu ở những góc gần như thẳng đứng. Trong khi đó, các hệ thống radar phòng không không thể theo dõi mục tiêu trên đầu hoặc gần trên đầu.

Kinzhal cũng được thiết kế tương tự để tránh né các hệ thống phòng không của đối phương theo cách của tên lửa Kh-32. Mặc dù nhỏ hơn và nhẹ hơn so với Kh-22 nhưng Kinzhal có tầm bắn xa hơn.

Với khả năng bay ở tốc độ siêu thanh và cơ động cao, Kinzhal có thể sử dụng quỹ đạo tiếp cận phẳng hơn để tăng phạm vi hoạt động.

Cả Kh-32 và Kinzhal đều là mục tiêu khí động học chứ không phải mục tiêu đạn đạo. Tốc độ và độ cao tiếp cận của chúng vượt xa phạm vi hoạt động của các hệ thống phòng không NATO được triển khai ở Ukraine, kể cả hệ thống Patriot của Mỹ.

Khi đến gần mục tiêu, độ cao của chúng có thể nằm trong tầm kiểm soát của hệ thống phòng không, nhưng tốc độ cao khiến chúng rất khó bị đánh chặn.

Tại sao Kh-32 lại nguy hiểm hơn

Tên lửa Kh-32 được đánh giá bất khả xâm phạm trước các hệ thống đánh chặn và phòng không của đối phương vì nó có thể chịu được đòn tấn công từ pháo 20 mm hoặc tên lửa không đối không. Tính năng nổi bật nhất của Kh-32 là khả năng trao đổi thông tin mục tiêu trong quá trình bay với một tên lửa Kh-32 khác.

Theo truyền thông Nga, khả năng này nhằm đánh lừa lực lượng phòng không đối phương khi tấn công nhóm tác chiến tàu sân bay.

Khi tấn công nhóm tác chiến tàu sân bay, thì chỉ có một tên lửa bật thiết bị tìm kiếm radar để xác định chính xác vị trí của tàu sân bay. Các tên lửa khác có thể đến từ các hướng khác nhau, vẫn ẩn nấp và không bật thiết bị tìm kiếm. Nếu tên lửa có đầu dò chủ động bị bắn hạ, thì một tên lửa khác trong nhóm sẽ thay thế vai trò này.

Tên lửa Kh-32 hoạt động theo cặp, một tên lửa được trang bị cảm biến có thể hoạt động như mồi nhử, tự hiện diện như một mục tiêu nhằm xác định vị trí của radar phòng không đối phương. Sau khi xác định được vị trí radar đối phương, nó sẽ chuyển tọa độ đến tên lửa còn lại và tên lửa này sẽ lao xuống gần như thẳng đứng từ độ cao rất lớn và phá hủy mục tiêu.

Theo The EurAsian Times, Ukraine có thể e sợ Kh-32 hơn Kinzhal vì lực lượng Nga đã sử dụng nhiều Kh-32 hơn so với Kinzhal, biến thể Kh-22 với đầu đạn nặng 900 kg có sức tàn phá mạnh hơn, còn Kh-32 khó bắn hạ hơn so với các tên lửa siêu thanh như Kinzhals và Iskander-M.

Về lý do tại sao Nga không sử dụng Kh-32 thay vì tên lửa Kalibr dễ bị đánh chặn và ít có sức tàn phá hơn. Câu trả lời rất dễ hiểu là tên lửa hành trình Kalibr rẻ hơn và có thể phóng từ trên không, trên mặt biển và dưới biển. Trong khi đó Kh-32 chỉ có thể được phóng từ oanh tạc cơ Tu-22M3 mà thôi.