Anh, Pháp và Bỉ là những thành viên tích cực của Liên minh Toàn cầu chống Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng (GCAD) thành lập năm 2014. Liên minh đã phát triển lên 70 nước, gồm cả các nước Ả Rập.
Báo thù là chính
Ngoài Mỹ giữ vai trò "anh cả", "bao sân" toàn bộ hoạt động của GCAD, 3 nước Anh, Pháp và Bỉ tham gia tích cực nhất những cuộc tấn công chiến thuật và chiến lược vào cứ điểm IS. Trong các chiến dịch không kích IS, nếu máy bay Mỹ chiếm 80% thì máy bay Anh và Pháp khoảng 6%, còn Bỉ 2%.
Chỉ đứng sau Mỹ, Pháp là nước cung cấp phương tiện trên biển, trên không và trên bộ, đồng thời có máy bay chiến đấu thường xuyên trực chiến với IS. Anh cũng hoạt động rất tích cực, đưa cả lính đặc nhiệm đến Iraq tham gia các chiến dịch quân sự trên bộ chống IS, còn Bỉ chủ yếu chiến đấu bằng máy bay ném bom. Đức thì gián tiếp tham gia với vai trò hậu cần.
Sau những cuộc không kích đầu tiên của GCAD hồi tháng 9-2014, IS liên tục bị mất đất. Từ một "vương quốc Hồi giáo" khá rộng lớn trải dài theo biên giới Iraq, Syria, giờ đây, IS không còn kiểm soát được bao nhiêu đất. Thành trì kiên cố ở Mosul - Iraq hầu như thất thủ, còn "thủ phủ" Raqqa của IS tại Syria đang bị bủa vây tứ bề, nhiều vị trí quan trọng đã rơi vào tay các lực lượng đối phương.
Trong bối cảnh đó, dễ hiểu tại sao IS tích cực "xuất khẩu thánh chiến" sang các nước Tây Âu, đặc biệt là Anh, Pháp và Bỉ. Mục đích của IS là báo thù, đồng thời làm mất ổn định xã hội và chính trị ở các nước này. IS cũng đã cải cách phương thức khủng bố - chuyển sang nhỏ lẻ với những con "sói đơn độc" rất khó phát hiện và ngăn chặn.
Phần lớn "sói đơn độc" từ chiến trường Syria, Iraq trở về cố hương gây tang tóc. Một số khác là người tại chỗ thông qua các mạng xã hội hay nhà tù "tự chuyển hóa" thành đệ tử của IS gây tội ác ngay trên quê hương mình.
Theo Viện Quốc tế nghiên cứu hiện tượng cực đoan hóa, hơn 700 thanh niên Pháp, 500 thanh niên Anh và 250 thanh niên Bỉ đã tham gia thánh chiến ở Trung Đông. Một số không nhỏ nhận lệnh IS hồi hương để gây án.
Rút kinh nghiệm những lần trước, gần đây, IS tăng cường các vụ tấn công cá nhân vào chỗ đông người với cách đánh đa dạng: lái xe hơi đâm vào người đi bộ hoặc dùng vũ khí thô sơ (dao, búa) chém người loạn xạ. Trước đây, các cuộc tấn công thường do những kẻ mang chất nổ trong người đánh bom liều chết.
Đáng chú ý, phần lớn mục tiêu tấn công ít nhiều mang tính biểu tượng. Brussels - Bỉ là "thủ đô của châu Âu", đại lộ Champs-Élysée ở Paris - Pháp và chợ Borough hay cây cầu nổi tiếng tại London - Anh là những điểm du lịch sầm uất. Đánh vào những chỗ đó tức là đánh vào các giá trị tinh thần của Tây Âu. Với sự tiếp sức của truyền thông đại chúng, tác động của những vụ này là rất lớn, gây nỗi sợ hãi to lớn trong người dân địa phương.
London vào mùa bầu cử sớm chứng kiến hàng loạt vụ tấn công khủng bố. Điều đó chứng tỏ quyết tâm của IS khuấy động xã hội và chính trường Anh ở thời điểm nhạy cảm nhất.
Biến Ramadan thành tháng chết chóc
Theo ông Jean-Charles Brisard, Giám đốc Trung tâm Phân tích chủ nghĩa khủng bố (Pháp), có một lý giải khác về tình trạng tấn công khủng bố rộ lên ở Anh, Pháp và Bỉ gần đây: IS biến Ramadan (tháng 9 của lịch Hồi giáo) thành một tháng đẫm máu, gây đau thương cho các nước phương Tây.
Ramadan năm nay, IS đã cảnh báo phương Tây rằng sẽ "có một trận chiến toàn diện" ngay trên sân nhà. Trong một thông báo đưa ra trước ngày bắt đầu tháng Ramadan (từ ngày 27-5 đến 25-6), Abu Hassan al-Muhajir - người phát ngôn của IS - kêu gọi các chiến binh thánh chiến lên chương trình tấn công khủng bố "chợ búa, đường phố và diễn đàn công cộng" ở các thành phố lớn Tây Âu.
Lời kêu gọi đó đã được dịch ra tiếng Anh, Pháp nên sức lan tỏa của nó ở các nước Tây Âu rất lớn, theo ông Brisard. Trên thực tế, các chiến binh thánh chiến đã thực thi răm rắp lời hiệu triệu của IS. Không chỉ các thành phố Manchester, London, Paris và Brussels mà cả ở Kabul, Mali, Jerusalem…, IS luôn luôn nhận trách nhiệm gây ra những vụ tấn công, hầu hết nhắm vào thường dân vô tội.
Chuyện này tuy vậy không mới bởi năm ngoái, IS cũng kích động những kẻ cực đoan gây tội ác chống "những kẻ phản đạo và vô đạo". Những cuộc tấn công đẫm máu ở các thành phố Istanbul, Ankara - Thổ Nhĩ Kỳ, Orlando - Mỹ và Baghdad - Iraq đã giết hại gần 400 người trong tháng Ramadan 2016.
Ramadan là tháng chay thiêng liêng, mọi tín đồ Hồi giáo và chiến binh thánh chiến đáng lý ra phải hành xử có đạo đức nhưng vì sao lại giết người như ngóe? Theo ông Brisard, có 2 nguyên nhân: nghe theo lời kêu gọi của IS tấn công những nước chống tổ chức này và đối với kẻ tử vì đạo, phần thưởng tinh thần (lên thiên đường) mà họ được hưởng sau khi qua đời sẽ lớn hơn, quan trọng hơn nếu chết trong tháng Ramadan.
IS không phải là tổ chức duy nhất kêu gọi thánh chiến trong tháng Ramadan. Trước đây, al-Qaeda cũng từng kêu gọi như vậy.
"Tình yêu" đáng sợ!
Sau sự kiện TP Manchester bị tấn công hôm 22-5 khiến 22 người chết và 129 người bị thương, một bức ảnh gây sốc đã lan truyền trên mạng xã hội. Đó là dòng chữ "Love from Manchester" viết lên một quả bom gắn trên cánh một máy bay cường kích của Anh sắp sửa thực hiện cuộc không kích chống IS ở Trung Đông. Dòng chữ là một câu hỏi về ý nghĩa cuộc ném bom, đồng thời cũng là lời cảnh báo "nợ máu phải trả bằng máu". Không rõ đây là tâm trạng của phi công, thợ máy bảo trì máy bay hay một sơ suất chết người về mặt an ninh, để người lạ vào tận chỗ đậu máy bay viết bậy.
Không quân Anh xác nhận chuyện này có thật và khẳng định sẽ không truy cứu trách nhiệm của phi công hay thợ máy chiếc máy bay đó. Ít hôm sau, ngày 4-6, một vụ tông xe và đâm chém bằng dao xảy ra từ cầu London đến chợ Borough làm 7 thường dân thiệt mạng, 48 người bị thương. Ba tên khủng bố bị cảnh sát bắn chết tại chỗ. IS nhận trách nhiệm về vụ tấn công này và giải thích đó là sự đáp trả những cuộc không kích của Anh từ IS. "Tình yêu của IS" thật đáng sợ!