Lính Ukraine đứng gác ở Zelenodolsk. Ảnh: Getty.
Một bộ phận người Ukraine đang lạc quan về diễn biến chiến trường
Quân đội Nga tiếp tục tiến bước có phương pháp ở khu vực Donbass, miền Đông Ukraine. Trong khi đó, chiến sự ở miền Nam Ukraine đã chứng kiến các lực lượng Ukraine tái chiếm vài ngôi làng trong tháng qua. Tiến bộ này ở góc độ Ukraine đã làm làm dấy lên bàn luận ở Kiev về khả năng Ukraine mở một chiến dịch nhằm đẩy quân Nga ra khỏi thành phố Kherson hoặc hơn thế nữa.
Tuy nhiên, một chiến dịch như thế có thể khiến Ukraine phải trả giá đắt trong bối cảnh xung đột quân sự kéo dài hơn 4 tháng qua đã gây ra tổn thất rất lớn cho dân số và cơ sở hạ tầng Ukraine.
Kherson nằm dọc theo một cạnh của bán đảo Crimea do Nga chiếm giữ. Nếu quân Ukraine chuẩn bị mở một cuộc tấn công, thì Kherson có khả năng sẽ phải trải qua một đợt giao tranh mang tính hủy diệt nữa.
Cố vấn tổng thống Ukraine kiêm nhà bình luận Oleksei Arestovich mới đây nói rằng các lực lượng Ukraine đã di chuyển vào sâu 18km trong thành phố Kherson.
Ông Arestovich nói: “Đã trong tầm ngắm của họ, họ đã thấy rõ qua ống nhòm. Trong chiến tranh, có thể mất nửa năm để tiến được 18km. Nhưng trong 3 tuần qua, quân Ukraine đã tiến được về phía trước như vậy”.
Hôm 30/6, phát biểu về mặt trận phía Nam của cuộc chiến Ukraine, Arestovich đã đi xa hơn những gì ông nêu trước đó: “Giả thuyết của tôi là, theo tính toán của riêng Nga, họ sẽ rơi vào thế phòng ngự vào cuối tháng 8”.
Dự báo của Arestovich có thể khiến một số người dân bản địa ở Kherson hy vọng có cơ hội quay trở về quê hương.
Giới quan sát cảnh báo về nguy cơ chiến dịch phản công thất bại
Tuy nhiên, giới chuyên gia quân sự của cả Mỹ và Nga vẫn tỏ ra nghi ngờ khả năng thành công của Ukraine trong chiến dịch tái chiếm thành phố này, chưa nói đến cả tỉnh Kherson. Mặc dù quân đội Ukraine tiếp tục phòng ngự dữ dội trước các cuộc tấn công của Nga, họ vẫn chưa thể hiện được khả năng đánh bật lực lượng Nga khỏi các vị trí phòng thủ ở khu vực đô thị.
Tiến sĩ Margarita Konaev – Phó Giám đốc phân tích tại Trung tâm an ninh và công nghệ mới nổi, cho hay: “Tác chiến đô thị cực kỳ tốn kém, với cả thiệt hại cơ sở hạ tầng lẫn tổn thất sinh mạng”.
Nếu Ukraine quyết định mở một cuộc công kích nhằm lấy lại thành phố Kherson, một trận chiến kéo dài và đẫm máu gần như là tất yếu.
Tiến sĩ Konaev nói: “Quân Nga đã dành vài tháng qua để củng cố vị trí của họ trong và xung quanh thành phố. Họ sẽ không rút lui trừ phi họ bị ép mạnh. Lượng hỏa lực cần thiết để đạt được mục đích đó có khả năng biến thành phố thành nơi không thể sống nổi”.
Yếu tố địa lý cũng gây phức tạp một chiến dịch tái chiếm như vậy. Trong lúc hầu hết vùng Kherson, bao gồm cả thị trấn Oleshki, nằm ở nửa phía Đông sông Dnieper thì thành phố Kherson lại nằm về phía Tây. Do vậy, Ukraine sẽ phải tiến hành các đòn đánh sâu vào lãnh thổ do Nga kiểm soát.
George Barros thuộc Viện nghiên cứu chiến tranh, nói: “Quân đội Nga có nhiều tuyến đường để cung ứng cho Kherson. Để bao vây thành phố này, Ukraine sẽ cần tiếp nhận pháo binh tầm xa của phương Tây và hệ thống rocket có khả năng phá rối các tuyến cung cấp đó. Thế nhưng vào thời điểm hiện nay, các hệ thống hỏa lực cầu vồng (hỏa lực gián tiếp) của Ukraine đều không đụng chạm được đến các tuyến cung cấp ở hậu cứ, kho cung ứng, hậu cần chỉ huy và các yếu tố hỗ trợ khác của Nga.
Ông Barros nói: “Có khả năng HIMARS và các hệ thống pháo tương tự của phương Tây sẽ tạo ra sự khác biệt quyết định trong các tháng tới. Nhưng pháo binh Nga có thể bắn lại họ từ các vị trí ở khu dân cư. Do vậy, nếu Ukraine tiến công, hạ tầng đô thị sẽ bị phá hủy đáng kể”.
Thách thức về địa hình và nguy cơ hở sườn phía Đông, phía Nam
Vị trí của thành phố Kherson nằm về bờ Tây sông Dnieper tạo thêm một thách thức nữa cho Ukraine. Thậm chí trong trường hợp tái chiếm thành công thủ phủ Kherson, quân Ukraine vẫn sẽ cần vượt qua con sông rộng nhất Ukraine nếu họ muốn tiếp tục đẩy lùi quân Nga. Trong khi ấy, lực lượng Nga ở bờ Đông sẽ ở trong thế oanh tạc bất cứ khu vực nào của thành phố có thể được quân Ukraine tái chiếm.
Nhà phân tích quân sự Nga Vladislav Shurygin đánh giá: “Thậm chí nếu giả định rằng cuộc tiến công của Ukraine sẽ thành công quanh Kherson, các thành quả của Ukraine đều sẽ tồn tại thời gian ngắn”.
Ông Shurygin cho biết thêm: “ Nga sẽ không từ bỏ một mục tiêu quan trọng như Kherson. Theo cách này hay cách khác, Kherson sẽ nằm dưới quyền kiểm soát của Nga. Câu hỏi duy nhất ở đây là, liệu thành phố có hoạt động được và vẫn nguyên vẹn hay không”.
Ngoài cái giá là Kherson bị phá hủy về vật chất, cuộc phản công của Ukraine ở miền Nam có thể khiến Ukraine bị hở sườn ở phía Đông và phía Nam.
Ông Barros phân tích tiếp: “Nếu Ukraine tập trung lấy lại Kherson, họ sẽ phải triển khai thêm lực lượng cho mặt trận đó, do đó đứng trước rủi ro bị giảm lực lượng dự bị mà Ukraine có thể dùng để hỗ trợ cho các mặt trận quan trọng khác ở miền Đông Ukraine”.
Về phần mình, ông Shurygin không thấy Ukraine ưu tiên một cuộc tấn công ở phương Nam theo cách đó.
“Ít khả năng tình báo Nga bỏ qua sự hiện diện tập trung của quân Ukraine ở miền Nam. Từ những gì chúng ta có thể quan sát được, người Ukraine đơn giản không có đủ quân để thực hiện một chiến dịch lớn như vậy”.
Trong khi đó Tiến sĩ Konaev cho rằng: “Cách ít tốn kém nhất để Ukraine tái chiếm được Kherson có thể là phải giành chiến thắng ở miền Đông. Nếu quân Ukraine gây đủ sức ép lên lực lượng Nga ở Donbass, buộc đối phương phải tái triển khai nhân lực từ miền Nam lên thì điều đó sẽ làm suy yếu khả năng của Nga nắm giữ Kherson, từ đó mở ra cơ hội để quân Ukraine tái chiếm thành phố”./.