Nỗi sợ mang tên vũ khí hạt nhân
Một trong những nỗi lo sợ lớn nhất của quân Đồng minh trong Thế chiến II là Adolf Hitler và lực lượng Đức Quốc xã sẽ giải phóng cái gọi là Wunderwaffen, hay vũ khí kỳ diệu. Một số loại vũ khí được đồn đại là kỳ quặc, như máy phát động đất và tia tử thần. Nhưng vũ khí vi khuẩn, tên lửa và khí độc mới chính là nỗi lo hơn cả mấy thứ "đồ chơi" kia.
Vào đầu Thế chiến II, Đức vượt xa các nước khác trong nghiên cứu nguyên tử. Năm 1938, các nhà khoa học Đức đã phát hiện ra sự phân hạch hạt nhân .
Người Đức thậm chí đã tổ chức một đơn vị khoa học đặc biệt do nhà vật lý lượng tử Werner Karl Heisenberg đứng đầu để phát triển vũ khí nguyên tử, tích trữ kho uranium cho nỗ lực này.
Để tìm hiểu sự thật, người Mỹ đã tổ chức một đơn vị đặc nhiệm bí mật vào năm 1943, được giao nhiệm vụ khám phá bí mật hạt nhân của Đức Quốc xã và bắt các nhà khoa học hàng đầu của họ. Mật danh của đơn vị này là Phái bộ Alsos, và biệt danh là Lightning A.
Đơn vị bao gồm một lực lượng nhỏ là các nhà khoa học và quân phản gián, đứng đầu là Đại tá Boris T. Pash. Là một sĩ quan phản gián, người đã đảm bảo an toàn cho các nỗ lực phát triển vũ khí hạt nhân của Mỹ, dự án Manhattan, chính ông đã phát hiện ra một vòng gián điệp của Liên Xô đang cố gắng đánh cắp bí mật hạt nhân của Mỹ.
Đại tá Pash và nhóm của ông ban đầu theo quân Đồng minh lên chiến tuyến của Ý và Pháp, thẩm vấn các nhà khoa học và thu giữ nghiên cứu. Những nỗ lực này đã khiến tình báo Mỹ kết luận rằng Đức có thể không có khả năng phát triển vũ khí hạt nhân. Nhưng họ không có bằng chứng rõ ràng và khi thế giới bắt đầu phát triển thành một cuộc chiến tranh lạnh giữa Liên Xô và Mỹ, người Mỹ đã lo lắng gấp đôi rằng nghiên cứu hạt nhân và các nhà khoa học Đức liệu có rơi vào tay phe đối lập.
Để ngăn chặn điều đó xảy ra, Pash đã đưa tổ chức bí mật Lightning A vào giai đoạn hoạt động nguy hiểm và táo bạo nhất của nó: thâm nhập vào Đức.
"Chiến dịch lớn": Tìm ra phòng thí nghiệm hạt nhân của Đức Quốc xã
Khi lực lượng của Pash tiến vào lãnh thổ Đức ngày 22/4/1945, trong một nhiệm vụ có tên mã là "Chiến dịch Lớn", họ chỉ được bảo vệ bởi hai chiếc xe bọc thép, bốn chiếc xe jeep được gắn súng máy và bộ đệm vũ khí Đức thu giữ được. Mặc dù chế độ Đức Quốc xã đang sụp đổ, nhưng đơn vị này đã phải đối mặt với các mối đe dọa từ sự chống lại các đơn vị quân đội và nhóm thanh niên cực đoan được gọi là Wehrwulf.
Đi trước quân đội Đồng minh, Lightning A lùng sục khắp vùng nông thôn phía nam thị trấn Haigerloch. May mắn cho đội quân của Đại tá Pash, người Đức trong thị trấn đã treo những tờ giấy trắng từ cửa sổ và cột điện, đầu hàng.
Trong một hang động không xa Haigerloch, Đại tá Pash đã tìm thấy giải thưởng cho sự liều lĩnh của chiến dịch này: một phòng thí nghiệm hạt nhân của Đức Quốc xã mới hoàn thành với một lò phản ứng thử nghiệm. Người Mỹ bắt đầu tháo dỡ và phá hủy nó vào ngày hôm sau. Sau đó, Lightning A đã chia làm 2 toán quân: một làm nhiệm vụ truy tìm các nhà khoa học người Đức đã lẩn trốn, một nhóm khác vào Tailfingen,một thị trấn được ôm trọn bởi 3 ngọn núi, và không tránh khỏi một cuộc tấn công của nhóm chống đối Wehrwulf.
Hầm chứa bí mật hạt nhân
Vào ngày 24/ 4, nhóm của Pash đã thực hiện một phát hiện lớn khác: một nhà máy dệt và các tòa nhà xung quanh đã được chuyển đổi thành phòng thí nghiệm nghiên cứu hạt nhân của Đức. Ở đó, họ có 25 nhà khoa học. Qua các cuộc thẩm vấn, họ biết rằng các tài liệu nghiên cứu của Đức đã không bị phá hủy như các nhà khoa học đã tuyên bố trước đó, mà được niêm phong bên trong một chiếc trống không thấm nước và họ đã thả chìm ở một bến tàu.
Một bản sao của cơ sở thử nghiệm lò phản ứng hạt nhân được phát hiện bởi quân Đồng minh hiện nằm trong Bảo tàng Atomkeller ở Haigerloch, Đức (Ảnh: Michael Latz)
Việc lấy tài liệu trong chiếc trống là một việc kinh khủng hết mức khi đội quân phải ngụp lặn trong đám chất thải của người. Cuối cùng quân đội Mỹ cũng tìm thấy uranium của Đức Quốc xã và nước nặng (một dạng nước chứa lượng hydro lớn hơn bình thường) được chôn trong một cánh đồng gần đó.
Họ thậm chí còn biết được vị trí văn phòng của Heisenberg, nhân vật chủ chốt trong dự án nguyên tử của Hitler, nhưng nhà khoa học này một tuần trước đã chạy trốn bằng tàu hỏa và xe đạp tới vùng núi xứ Bavaria, cách đó khoảng 320km.
Werner Karl Heisenberg, một nhà khoa học đoạt giải Nobel, một vật chủ chốt trong dự án nguyên tử của Hitler.( Hình ảnh: Corbis/ Getty)
Theo dõi các nhà vật lý hàng đầu
"Chiến dịch lớn" đã kết thúc, nhưng Pash muốn bắt được nhà khoa học hàng đầu Heisenberg. Lần theo những manh mối và khó khăn khi đội thanh niên nổi dậy Wehrwulf phá hoại một cây cầu quan trọng trên một hẻm núi, khiến đội Lightning A đã phải bỏ ô tô và Pash đã dẫn theo 19 người của mình băng qua khe núi.
Khi họ đến thị trấn Urfeld gần Hồ trên núi của Walchen, khoảng 700 quân lính người Đức đã đầu hàng họ nhờ sự xảo ngôn của người cầm đầu đội quân Lightning A. Nhưng Pash không hề hứng thú với việc đầu hàng quân lính mà anh ta có mặt ở đây là vì Heisenberg. Sau khi thẩm vấn người dân địa phương, Pash đã tìm thấy nhà khoa học và gia đình của ông trong một căn nhà trên núi vào ngày 2/5/1945, 2 ngày sau khi Hitler tự sát trong hầm trú ẩn của mình.
Các nhà khoa học Đức cuối cùng đã được đưa đến một ngôi nhà an toàn có tên Farm Hall ở Anh. Về phần mình, các nhà khoa học đã công khai tuyên bố rằng họ chống lại Đức quốc xã và đã cố gắng tìm mọi cách phá hoại nghiên cứu để Hitler không thể lấy được bom. Một cách bí mật, tình báo Anh đã biết được sự tồn tại của Farm Hall và các nhà khoa học đã rất ngạc nhiên khi người Mỹ đã kích nổ thành công một quả bom nguyên tử ở Hiroshima.
Nhà khoa học Otto Hahn, người đã phát hiện ra sự phân hạch hạt nhân, đã tham gia chống lại Đức quốc xã và không góp phần vào công cuộc nghiên cứu nguyên tử của Đức, ông cảm thấy có trách nhiệm bởi những khám phá ban đầu của ông đã dẫn đến rất nhiều cái chết khủng khiếp. Và trong khi người Mỹ vẫn không thể thuyết phục mình rằng các nhà khoa học Đức không có cùng chí hướng với Hitler, thì rõ ràng cuối cùng, Đức đã không thể phát triển một quả bom nguyên tử.
Nguồn: History Channel