Sau khi Apple công bố kết quả tài chính cho quý 1, các công ty nghiên cứu thị trường cũng đã công bố số liệu về thị trường smartphone trong quý vừa qua. Không nằm ngoài dự đoán, Apple đã không thể thoát khỏi xu thế suy thoái chung: ở vị trí thứ 3 sau Samsung và Huawei, doanh số iPhone bán ra đã suy giảm so với cùng kỳ 2019.
Nhưng điều đáng ngạc nhiên là ngay cả trong một quý khó khăn như vậy, lượng iPhone bán ra trong quý 1/2020 chỉ giảm vỏn vẹn 2 triệu máy so với quý 1/2019. Với Apple, con số này tương đương với mức giảm chỉ khoảng 5%. Trong khi đó, Samsung ở vị trí dẫn đầu suy giảm hẳn 13 triệu máy, tức khoảng 18% doanh số. Bị suy giảm 10 triệu máy, Huawei cũng đã chứng kiến 17% doanh số "bốc hơi" so với cùng kỳ 2019.
Thậm chí, mức giảm 2 triệu máy của Apple cũng chỉ tương đương với mức giảm của các thương hiệu có doanh số thấp hơn như OPPO và Vivo. Vậy thì, đâu là lý do khiến Apple chỉ suy giảm rất nhẹ trong khi phần nhiều các thương hiệu Android khác gặp thiệt hại nặng nề vì Covid-19?
Suy giảm từ XS?
So sánh với quý 1/2019 thực chất là so sánh với một quý thất bại của iPhone.
Lý do đầu tiên và có lẽ là ít người nghĩ đến nhất, là bởi thất bại của thế hệ iPhone XS. Theo số liệu của các công ty nghiên cứu thị trường, lượng iPhone xuất xưởng trong quý 1 năm ngoái (khi XS vẫn là dòng đầu bảng) chỉ ở khoảng 40 triệu máy. Con số này thấp hơn đáng kể so với quý 1 các năm trước đó, đặc biệt là quý 1 kỷ lục của iPhone X (hơn 50 triệu máy).
Bởi doanh số quý 1 năm trước thấp đến vậy, "không suy giảm so cùng kỳ 2019" thực chất lại không phải là một nhiệm vụ quá khó khăn đối với Apple. Thiệt hại do Covid-19 gây ra với Apple là vô cùng to lớn, nhưng chí ít cũng không thể khiến doanh số iPhone sụt giảm quá nhiều so với doanh số quý 1/2019, vốn đã… thấp sẵn rồi.
Các đối thủ thì sao? Cần nhớ rằng quý 1/2019 vẫn là một quý khá rực rỡ của Huawei (phải đến tháng 5 tổng thống Trump mới áp đặt lệnh cấm hợp tác cùng Google). Quý 1 năm ngoái cũng là quý chứng kiến Samsung thực hiện cải tổ toàn bộ danh mục sản phẩm, tạo ra kết quả kinh doanh vượt kỳ vọng. Đến năm nay, 2 ông lớn này đều chịu ảnh hưởng nặng nề từ Covid-19, doanh số suy giảm nặng nề cũng là không có gì khó hiểu.
iPhone 11 là một sản phẩm bán chạy
Sức hút kỷ lục của bộ ba iPhone 11 đã giúp giảm bớt phần nào thiệt hại do Covid-19 gây ra.
Thực tế, nếu không vì Covid-19, doanh số quý 1/2020 có lẽ đã tăng mạnh chứ không suy giảm như vừa công bố. Vào đầu quý, Apple đã từng đưa ra dự tính doanh thu ở mức 64 tỷ USD trở lên, cao hơn 6 tỷ USD so với con số thực tế 58 tỷ USD. Điều này cho thấy, khi đưa ra doanh thu dự đoán - cũng là khi chưa thể hình dung được ảnh hưởng từ Covid-19, Apple đã rất tự tin vào sức bán của iPhone 11.
Đó là một niềm tin hoàn toàn thực tế. Quý 4 năm ngoái, doanh số iPhone còn cao tới mức đưa Apple vượt mặt Samsung để chiếm vị trí số 1 thị trường smartphone. 3 chiếc iPhone 2019 dù chỉ bán trong vòng 3 tháng nhưng vẫn lọt top 10 smartphone bán chạy nhất trong năm. Bước vào mùa dịch, chính sức hút này đã giúp giảm thiểu phần nào thiệt hại do Covid-19 gây ra.
Ảnh hưởng muộn tại các thị trường trọng yếu
Tuy vẫn phải chịu ảnh hưởng nặng nề từ Covid-19, Apple vẫn có phần may mắn hơn các hãng smartphone Trung Quốc trong quý 1. Ngay từ tháng 12/2019, dịch bệnh đã bắt đầu bùng phát tại Trung Quốc, nơi tập trung phần lớn các thương hiệu Android đình đám (Huawei, OPPO, Xiaomi, Vivo…).
Phải đến những tuần cuối cùng của quý 1, Apple mới phải thực sự đối mặt với ảnh hưởng do dịch bệnh gây ra.
Phải đến giữa tháng 2, Covid-19 mới lan rộng tại Italy. Đến giữa tháng 3, Mỹ mới công bố tình trạng khẩn cấp, các nước EU mới bắt đầu thực hiện hạn chế đi lại. Nhật Bản tuy ghi nhận ca nhiễm đầu tiên từ khá sớm nhưng phải đến tháng 4 tới công bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc.
Như vậy, tính trong phạm vi quý 1, Covid-19 chỉ ảnh hưởng đến các thị trường trọng yếu của Apple trong vòng một vài tuần lễ ít ỏi. Mở đầu cuộc họp cổ đông vừa qua, CEO Tim Cook cũng đã khẳng định điều này: "Tại thời điểm đưa ra con số doanh thu dự đoán ban đầu, nhu cầu tại các thị trường ngoài Trung Quốc vẫn rất mạnh, hoàn toàn trùng khớp với nhận định của chúng tôi. Trong 3 tuần tiếp theo, khi virus lây lan ra toàn cầu và các biện pháp giãn cách xã hội được cả thế giới thực hiện, chúng tôi mới nhận thấy áp lực giảm sức mua, đặc biệt là với iPhone và thiết bị đeo".
Ngược lại, các hãng Android Trung Quốc phải chống chọi trong gần như toàn bộ cả quý - mức giảm 10 triệu máy của Huawei là minh chứng rõ rệt nhất. Tên tuổi Hàn Quốc duy nhất là Samsung cũng phải chống chọi với dịch bệnh ngay từ tháng 2, sau khi giáo phái Tân Thiên Địa gây ra đợt lây nhiễm lớn tại nước này.
Một khoảng thời gian đầy bất định vẫn đang ở phía trước.
Với Apple lúc này, điều thực sự đáng lo ngại là doanh số quý 2. Trong báo cáo tài chính mới, CEO Tim Cook thậm chí còn không dám đưa ra con số doanh thu dự đoán vì "thiếu thông tin và quá nhiều yếu tố bất định trong tương lai gần". Tại thời điểm Apple công bố báo cáo, nước Mỹ vẫn đang tranh cãi gay gắt về vấn đề mở cửa nền kinh tế, cac nước châu Âu mới chỉ chuẩn bị gỡ cách ly, Nhật Bản cũng chưa đưa ra quyết định chính thức. Doanh số iPhone chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng lớn trong quý này, đe dọa đẩy Apple vào một cuộc khủng hoảng lớn trong lịch sử.