Quân Ukraine chiếm lại được thành phố Slavyansk từ tay phe nổi dậy đòi ly khai. Và họ tìm thấy một số tài liệu cho thấy phe ly khai xử tử hình tất cả những cư dân nào phạm các tội vặt. Biện pháp xử lý nghiêm này được tiến hành nhanh chóng và rất quan liêu: áp dụng một nghị định có từ Thế chiến 2!
Một buổi chiều nọ, các tay súng đến bắt Alexei Pichko. Mẹ anh đến trụ sở cơ quan an ninh để tìm con, thì được thông báo con bà bị bắt, vẫn còn sống và khỏe….
Nhưng mới tuần trước, phe ly khai bị quân Ukraine đánh bật khỏi thành phố Slavyansk 119.000 ngàn dân, phải rút về vùng Donetsk tuyên bố “tử thủ”.
Slavyansk mà phe ly khai từng tuyên bố thành lập “Cộng hòa nhân dân Donetsk” (DPR) nay tan hoang, khoảng 70.000 dân đã sơ tán, và những ai không thể ra đi thì chấp nhận cảnh sống không có điện nước.
“Xử kiên quyết, không khoan dung”
Trụ sở cơ quan an ninh bị đánh sập một nửa, và bằng chứng những gì xảy ra với Picko là vài tài liệu nằm chỏng chơ trên đống xà bần. Trong xấp tài liệu ấy có biên bản xác nhận đã xử tử hình Alexei có chữ ký của chỉ huy quân sự Igor Trelkov.
Biên bản viết: “Thừa lệnh tòa án quân sự trực thuộc DPR ngày 17.6.2014, tôi xác nhận rằng Aleksey Borisovich Pichko, công dân Slavyansk, bị tuyên có tội hôi của, phải chịu mức trừng phạt đặc biệt là bị xử bắn,chiếu theo nghị định của Xô viết tối cao Liên Xô về tòa án binh kể từ ngày 22.6.1941. Việc thi hành án đã được thực hiện”.
Vụ xử Pichko cùng 2 người khác cho thấy Strelkov gìn giữ trị an bằng công lý thời chiến: người ăn cắp bị xử tử hình theo nghị định của thời Stalin làm lãnh đạo Liên Xô vào lúc Thế chiến mới bắt đầu.
Án tử được thi hành bằng “đội xử bắn” là những tay súng chỉ khai biệt danh như “Mũi to”, “Lông Xám” và “Ba-lô” nhưng cách họ thi hành án được ghi nhận là “kiên quyết, không khoan dung”.
Hầu như không thể biết gì nhiều về nhân sự của DPR, các lãnh đạo luôn nói khác nhau, ai trong số họ là chỉ huy và cũng xảy ra chuyện bè phái. Nhưng các tài liệu họ không đem theo cho thấy Strelkov (tên thật là Igor Girkin) có quyền lực tại Slavyansk.
Có vẻ Strelkov xây dựng hệ thống trị an từ nỗi hoài niệm thời Xô viết và cũng để kiểm soát được các cư dân. Những bản khai của nhân chứng và bị cáo đều gởi trình Strelkov, người ký tên và đóng dấu lên các bản thi hành án tử hình.
Miroslav Rudenko là người phát ngôn của Strelkov, nói phe ly khai ở Slavyansk đã mở nhiều phiên tòa xử tội hôi của, áp dụng nghị định đã nêu trên: “Chúng tôi cần dựa trên cơ sở pháp lý quân sự để truy tố tội hôi của, nên chúng tôi lấy lịch sử để làm mẫu hình”.
Alexander Pirozhenko bị bắt vì tội phản quốc, xác nhận một tài liệu mà phe ly khai sử dụng khi xử tội ông là chiếu theo luật Ukraine. Pirozhenko bị nhốt 8 ngày vì cầm đuốc quơ để “báo địch” biết vị trí quân ly khai, nhưng ông được trả tự do vì thiếu chứng cứ buộc tội.
“Chúng bắn con tôi chỉ vì hai cái áo”
Nhưng vụ xử Pichko cho thấy Strelkov xử cả những vụ trộm vặt, không liên quan đến phe ly khai:
Tay thợ hàn thất nghiệp 30 tuổi này vừa ra tù sau 4 năm “đếm lịch” vì trộm một điện thoại di động. Pichko tính đến Moscow tìm việc làm nhưng chiến sự bùng nổ, anh bị kẹt lại Slavyansk.
Các hàng xóm của mẹ con Pichko nói anh thường trộm cắp sau những tối nhậu say. Theo bản khai, anh nhậu xỉn ngày 14.6 với một người bạn và một người đàn ông mà họ mới quen.
Sau khi nhận ra ngôi nhà nọ có chủ đã trốn chiến tranh từ 6 tuần trước đó, Pichko lẻn vào nhà, trộm 2 áo sơ-mi và một cái quần. Hàng xóm liền báo quân ly khai và họ bắt anh vài giờ sau.
Qua ngày 17.6, một tay súng có biệt danh “Luật sư” cùng 2 chiến sĩ đến kiểm tra ngôi nhà, viết báo cáo rằng hàng xóm xác nhận Pichko cùng 2 người bạn dở trò trộm cắp.
Nhưng trong bản khai và tại tòa, Pichko nhận chỉ mỗi anh phạm tội trộm, và xin được ra chiến tuyến để đào công sự chuộc tội, để còn được làm người có ích cho xã hội, được làm chồng của người vợ Rydkovskaya Inna Vladimirovna đang mang thai, và để được làm cha.
Phiên tòa được tổ chức 3 ngày sau khi Pichko bị bắt. Biên bản phiên xử dài chưa quá 2 trang. Sau khi trao đổi ngắn với “Luật sư”, kiểm sát viên yêu cầu Pichko ra ngoài để luận tội.
“Ba-lô” và “Lông Bạc” đồng ý mức án đưa Pichko ra mặt trận chỉ để đào công sự, nhưng chánh án “Mũi to” đòi xử tử hình.
Cùng ngày, Strelkov ra lệnh bằng văn bản: “Tôi cảnh báo toàn thể các chiến sĩ và chỉ huy quân sự DPR, các cư dân Slavyansk và vùng vùng Slaviansks, rằng mọi tội phạm trong vùng chiến sự sẽ tiếp tục bị xử lý kiên quyết, không khoan nhượng. Chỉ huy quân sự DPR sẽ không cho phép bọn tội phạm hình sự được sống ung dung. Việc xử phạt các tội phạm là không thể tránh khỏi”.
Các quan chức DPR không thể xác nhận Picko đã bị xử tử, nhưng hàng xóm nói bạn anh trông thấy anh bị xử bắn bằng súng máy ngay trong ngày, xác anh bị đem ra chiến tuyến để bị pháo nã tan xác!
Nhưng người mẹ Maria Pichko vẫn hy vọng con bà còn sống, cho đến khi 3 nhà báo đến cổng nhà bà ngày 11.7 qua. Bà khóc òa khi biết vụ xét xử ở tòa: “Chúng bắn con tôi chỉ vì 2 cái áo”, bà nói.
Phán quyết tử hình Pichko được ký ngày 17.6. Là cái ngày bà mẹ đến trụ sở cơ quan an ninh để tìm con.