Ngày 5/5, Reuters đưa tin giàn khoan Hải Dương 981 (HD-981), trị giá 1 tỉ USD, thuộc sở hữu của Tổng Công ty dầu khí Hải dương Trung Quốc (CNOOC), đã được triển khai tại vùng biển Đông. Tờ này dẫn tuyên bố ngày 2/5 của Cục Hải sự Trung Quốc, cấm tất cả các tàu biển đi vào vùng biển trong bán kính 1 dặm từ khu vực khoan của HD-981. Tuyên bố này được đăng tải trên website chính thức của MSAC.
Trong khi đó, AP dẫn tuyên bố của CNOOC cho hay, giàn khoan này sẽ hoạt động ở biển Đông từ ngày 4/5 - 15/8, tại khu vực gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Ngày 4/5, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng phản đối hành động này, đồng thời khẳng định toạ độ hoạt động của giàn khoan của Trung Quốc nằm trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách bờ biển Việt Nam khoảng 120 hải lý, theo Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982.
Reuters dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam Lê Hải Bình tuyên bố: "Mọi hoạt động của nước ngoài trên các vùng biển của Việt Nam khi chưa được phép của Việt Nam đều là bất hợp pháp và vô giá trị, Việt Nam kiên quyết phản đối".
Cũng trong ngày 4/5, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam PetroVietnam đã gửi thư tới CNOOC, phản đối kịch liệt của hành động Trung Quốc, "yêu cầu CNOOC ngay lập tức dừng các hoạt động bất hợp pháp và rút HD-981 ra khỏi vùng biển Việt Nam".
Tuy nhiên, theo nguồn tin từ Reuters, ngày 5/5, Cục Hải sự Trung Quốc đã tuyên bố mở rộng khu vực cấm lên bán kính 3 dặm kể từ khu vực giàn khoan trái phép của mình.
Hãng tin Mỹ AP nhận định, việc Bắc Kinh triển khai giàn khoan đầu tiên cho vùng biển nước sâu tại đây là động thái mới nhất trong chuỗi các hành động khiêu khích nhằm đòi hỏi chủ quyền (trái phép - PV) ở biển Đông - những hành động đã làm gia tăng căng thẳng với Việt Nam, Philippines và các nước khác trong khu vực.
AP dẫn lời nhiều nhà phân tích cho rằng, Trung Quốc đang thực hiện chiến lược từng bước tăng cường sức nặng cho các tuyên bố về chủ quyền (phi pháp) của mình bằng cách nhắm tới những thứ mà nước này cho rằng có thể lấy được, với ảo tưởng rằng nhiều quốc gia láng giềng nhỏ hơn sẽ không thể, hoặc không sẵn sàng ngăn chặn các hành động này.
Trả lời phỏng vấn tờ AP, ông Trần Công Trục, nguyên trưởng ban Biên giới Chính phủ Việt Nam, đánh giá, động thái mới nhất của Trung Quốc là vô cùng khiêu khích. "Hành động này của Trung Quốc nguy hiểm hơn nhiều so với những hành động trước đây, như cắt cáp thăm dò hay lệnh cấm bắt cá".
Hàng loạt các hãng tin tức uy tín của nước ngoài như CNBC, Strait Times, Philstar, VOANews, ABC News, New Zealand Heralds... cũng dẫn lại các thông tin về hành động phi pháp của Trung Quốc và sự phản đối từ phía Việt Nam.
Xem thêm Video cận cảnh giàn khoan HD-981 của Trung Quốc:
