Khác với phương Đông dưới thời phong kiến, ở Mỹ, tục lệ cha truyền con nối đa phần không nằm trong suy nghĩ của người dân. Mặc dù vậy, tầm ảnh hưởng của cha vẫn được người Mỹ thể hiện theo những cách khác nhau. Một trong số đó là quyết tâm "vượt qua" chính người sinh ra mình, điều mà cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush đã ấp ủ từ lâu.
Cái bóng của người cha
Nhà báo Frank Buni của tờ New York Times, người đã từng nhiều lần được dùng bữa cùng đại gia đình Bush, nói rằng, trong mắt Bush cha (George H.W. Bush, Tổng thống thứ 41 của Mỹ - PV), Bush con chưa bao giờ được đánh giá cao. Năm 2000, kể cả khi Bush con đã trở thành một gương mặt được kính nể trên chính trường Mỹ và được chọn là người sẽ đại diện đảng Cộng hòa tranh cử Tổng thống, Bush cha vẫn không hiểu tại sao con ông có thể tiến xa đến vậy.
"Lòng ngưỡng mộ đối với cha cùng sự hoài nghi đến từ chính người ông ngưỡng mộ đã thổi lên trong Bush con một quyết tâm mãnh liệt. Tranh cử Tổng thống là cái cách mà Bush con khiến cha phải chú ý đến mình. Giành được Nhà Trắng đã giúp ông đạt được điều đó", nhà báo Buni kể lại.
Nhưng đối với Bush con, như thế là chưa đủ. Trong suốt nhiệm kì của mình, ông luôn hạ quyết tâm "vượt mặt" cha bằng mọi giá. Mặc cho dư luận trong nước phản đối kịch liệt, Bush con vẫn đem quân đến đánh Iraq và bắt sống Saddam Hussein, điều mà Bush cha đã không dám làm. Dùng các thủ thuật chính trị khôn khéo, Bush con đã tái đắc cử nhiệm kì thứ hai, điều mà Bush cha đã không thể làm.
Vắng bóng người cha
Trong khi ông Bush dùng cái bóng của cha làm bàn đạp cho những quyết tâm chính trị của mình, thì đương kim Tổng thống Barack Obama và cựu Tổng thống Bill Clinton lại có được những quyết tâm ấy từ chính sự thiếu vắng hình ảnh người cha trong cuộc đời họ.
Cha ông Clinton qua đời trong một tai nạn giao thông chỉ ba tháng sau khi cựu Tổng thống Mỹ chào đời. Trong cuốn tự truyện với tựa đề "My Life" (Cuộc đời tôi) của mình, Clinton viết rằng ông luôn sống với suy nghĩ "phải sống cho hai người" để "bù đắp cho những gì cha ông xứng đáng có được".
"Sự ra đi của cha đã để lại trong tôi từ khi còn bé một niềm trân trọng đối với sự tồn tại của chính mình. Nỗi ám ảnh thường trực về việc có thể phải ra đi bất cứ lúc nào đã luôn hối thúc tôi phải biết tận dụng từng khoảnh khắc của cuộc sống để vươn tới những thử thách mới," ông chia sẻ trong tự truyện.
Chỉ vài tháng sau khi Obama ra đời, cha mẹ ông quyết định ly thân. Từ đó đến nay Obama chỉ được gặp cha duy nhất một lần vào năm 10 tuổi. Sau đó vài năm, cha ông cũng qua đời trong một vụ tai nạn giao thông. Tương tự như trường hợp của Clinton, cuộc sống không có bóng dáng người cha bên cạnh cũng trở thành động lực vươn lên đối với Tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ.
"Một người đàn ông có hai sự lựa chọn cho lý tưởng sống của mình: Hoặc là sống sao cho xứng đáng với nguyện vọng cha mình đặt ra, hoặc là sống để bù đắp cho những sai lầm trước đó của cha mình", Obama viết trong cuốn sách "The Audacity of Hope" (tạm dịch: Hi vọng táo bạo).
Lý giải
George Bush, Bill Clinton và Barack Obama là ba ví dụ gần nhất trong số hàng loạt những chính khách Mỹ trong lịch sử đã vươn lên từ ảnh hưởng của hình tượng người cha. Các cựu Tổng thống như Ronald Reagan hay Gerald Ford khi còn nhỏ đã phải sống chung một mái nhà với những ông bố nghiện rượu và bạo hành. Nhưng cũng giống như Clinton hay Obama, họ đều thành công trong việc biến quá khứ đau buồn về cha mình thành động lực để vươn lên.
Trong một bài báo đăng trên trang Slate.com, nhà phân tích Barron Young-Smith nêu ra hai nguyên nhân có thể giải thích cho hiện tượng này. Thứ nhất, ông cho rằng con người khi phải đón nhận những vết thương tinh thần từ khi còn nhỏ sẽ trở nên vô cùng nhạy cảm đối với suy nghĩ và cảm nhận của những người xung quanh, một đặc điểm không thể thiếu đối với các chính trị gia. Thứ hai, theo Barron-Smith, sự thiếu vắng hình tượng một người cha đích thực cũng xây dựng trong tâm trí con người lối suy nghĩ độc lập và khả năng lãnh đạo từ nhỏ.
