Tuy nhiên, cùng với đó có thông tin cho hay lực lượng IS đã cài các chất nổ vào con đập, cùng với các thiết bị khác, khiến cho hàng trăm ngàn người có thể thiệt mạng chỉ trong vài ngày.
Có hai vấn đề chính đối với cái bẫy chết người của phiến quân Iraq kể từ khi nhóm này chiếm được con đập từ hồi tháng Tám.
Thứ nhất, các chuyên gia từng cảnh báo rằng con đập Mosul là đập lớn nhất Iraq, có thể được sử dụng làm ‘vũ khí hủy diệt hàng loạt’.
Con đập có khả năng trữ 11-12 tỉ mét khối nước, và khả năng sản xuất 1.000 megawatt điện. Đập này có thể ngừng cấp điện và nước cho khoảng nửa triệu dân, hoặc đơn giản là nhấn chìm họ trong bể nước.
Một báo cáo của quân đội Mỹ năm 2006 mà tờ Washington Post có được cho biết, con đập đang chặn sông Tigris có thể thổi bay toàn bộ nhiều thành phố, và được coi là ‘con đập nguy hiểm nhất trên thế giới’.
Thành phố Mosul có thể bị thổi bay, còn Baghdad cách đó 400km có thể chìm trong bốn mét nước chỉ trong vài ngày.
Trong những tháng xảy ra giao tranh tại đây, có nhiều người lo ngại rằng một vụ không kích hoặc vụ nổ tình cờ xảy ra có thể phá hủy con đập, nhưng các chiến dịch của Mỹ hỗ trợ đồng minh vẫn tiếp diễn.
Được sự yểm trợ từ các cuộc không kích, lực lượng người Kurd và quân đội Iraq đã đẩy phiến quân IS khỏi khu vực này, và quanh thành phố Mosul.
Các phiên quân IS lại bác bỏ thông tin về con đập, và nói rằng đây chỉ đơn thuần là một ‘cuộc chiến tuyên truyền’.
Tuy nhiên, người phát ngôn lực lượng đặc nhiệm người Kurd là Tướng Kawa Kawani cho biết: “Những phiến quân đã rút khỏi vị trí bên cạnh các máy bơm nước – đây là đòn bẩy quan trọng nhất với con đập. Nhưng chúng tôi không thể tiến vào vì có chất nổ”.
Thứ hai, vấn đề là nguy hiểm không chỉ nằm ở chỗ chất nổ hay các cuộc không kích, mà ở ngay tình trạng lâu ngày không duy tu bảo dưỡng của con đập.
Năm 2007, David Petraeus, cựu chỉ huy của lực lượng quân đội Mỹ, đã viết thư gửi Thủ tướng Nouri al-Maliki để nhắc về tình trạng nguy hiểm do đất ngay dưới con đập bị sụt lún, và cần được bảo trì ngay.
Một báo cáo khác năm 2011 nói đến việc con đập Mosul vỡ có thể khiến 500.000 người thiệt mạng ngay sau đó.
Chính phủ Iraq đã lên tiếng cảnh báo về mối nguy này trong những năm gần đây và có các biện pháp khắc phục các lỗ hổng dưới con đập. Nhưng hiện không rõ IS có làm gì để lấp các lỗ hổng hay không, nếu không thì đây có thể sẽ là một thảm họa.
Trong khi đó, con đập lớn thứ hai Iraq trên sông Euphrate lại đang trong tầm kiểm soát của lực lượng phiến quân.
