Thông qua các hội nghị thượng đỉnh, Hoa Kỳ và Trung Quốc đều hy vọng xây dựng được mối quan hệ mới giữa 2 cường quốc, nhưng xét về bản chất, đây chỉ là câu khẩu hiệu suông không phản ánh đúng tình hình thực tế.
So với quan hệ giữa Liên Xô và Mỹ trong thời kỳ chiến tranh lạnh, quan hệ Mỹ - Trung Quốc khác biệt rất xa. Hiện Trung Quốc tuy là một cường quốc nhưng vẫn chưa đủ lực và không phải là cánh tay mà Mỹ cần nắm lấy để chung sức gánh vác nhiệm vụ “bảo vệ hòa bình và duy trì trật tự thế giới”, điều này là rất rõ ràng.
Trong hội nghị thượng đỉnh lần này, lại một lần nữa Mỹ và Trung Quốc thể hiện sự bất đồng về quan điểm giá trị và các nguyên tắc cơ bản. Cả Washington và Bắc Kinh đều nhận thức được giữa 2 bên có nhiều vấn đề không thể thỏa hiệp, ví dụ như trong vấn đề tấn công mạng, cả 2 đều tự nhận là “Kẻ bị hại”.
Nhìn chung, cả Trung Quốc và Mỹ đều có những quan điểm và nguyên tắc không thể nhượng bộ. Trong các cuộc đối thoại thẳng thắn, Trung Quốc đều lấy tư cách của một “ông lớn”, cái gì nên làm và cái gì không được làm đều trao đổi với Mỹ trên tư cách của “những cường quốc” với nhau.
Tuy vậy, trong các sự vụ quốc tế, nhất là trong vấn đề tranh chấp trên biển với các nước láng giềng, Trung Quốc đều lấy lấy “lợi ích cốt lõi” của mình làm mục đích cơ bản, điều này không giống với tư thái của một cường quốc, có đủ khả năng giải quyết công bằng và xử sự công tâm.
Trong những lĩnh vực không thuộc chế tài của luật quốc tế, ví dụ như vấn đề hacker tấn công mạng, chinh phục không gian vũ trụ, Trung Quốc không ngừng mở rộng phạm vi thế lực của mình, có những hành động làm dấy lên sự nghi ngờ về mục đích thực sự của họ.
Còn trong các vấn đề được luật pháp quốc tế quy định, ví dụ như chủ quyền trên biển và lợi ích hải dương, Bắc Kinh lại luôn “tự do giải thích” luật pháp quốc tế theo ý chí của họ, để đạt được lợi ích quốc gia riêng của mình.
Tất cả những hành động này của Trung Quốc thực chất không có cống hiến gì cho lợi ích của cộng đồng quốc tế, mà còn gây thêm căng thẳng trong khu vực và trên thế giới, vì vậy họ không xứng đáng trở thành “Người bảo vệ hòa bình thế giới”.
