Kỳ lạ nhưng hiệu quả: Vought V-173 “Bánh kếp bay”

V-173 và XF5U dễ nhận biết nhờ một thiết kế không chính thống: toàn bộ phần thân của máy bay đều là cánh (all-wing), hình đĩa phẳng và được xem như cánh chính nhằm phục vụ cho bề mặt nâng. Hai động cơ piston lắp trong thân nằm trên mép trước đầu cánh.

Các nguyên mẫu ban đầu gọi là V-173, được chế tạo bằng gỗ, vải và đặc trưng một phần kết cấu dạng cánh thông thường, hoàn toàn đối xứng. Chúng được xem như là "bằng chứng của khái niệm".

Khởi thủy V-173 được chế tạo như một mô hình thử nghiệm nhẹ, bay bằng 2 động cơ Continental A-80 80 mã lực, lắp cánh quạt của F4U Corsair. Sau đó nó được thay thế bằng cặp cánh quạt 3 lá dài 5 m. Càng đáp chính cố định kết hợp với bánh xe phía sau đuôi cho máy bay một góc “mũi cao” 22°.

Thiết kế thân hình đĩa đặc trưng với tỷ lệ thấp khắc phục được các nhược điểm do lực cản gây ra ở đầu cánh, khi đã loại bỏ hoàn toàn dòng gió xoáy.

Cánh quạt được bố trí để xoay theo hướng ngược lại với các dòng gió xoáy, cho phép máy bay hoạt động với diện tích cánh nhỏ hơn nhiều, vì vậy độ cơ động cũng như độ bền kết cấu lớn hơn.

Vào tháng 1/1942, Cục Hàng không đưa ra đề nghị chế tạo 2 phi cơ nguyên mẫu cho phiên bản thử nghiệm của V-173, được gọi là VS-135. Biến thể sản xuất Vought XF5U-1 có kích thước lớn và được chế tạo bằng kim loại, nặng hơn 5 lần so với nguyên bản.

Chuyến bay đầu tiên của V-173 diễn ra ngày 23/11/1942, do phi công thử nghiệm của Vought là Boone Guyton điều khiển.

Vấn đề quan trọng nhất của V-173 liên quan đến hộp số phức tạp của nó, vì phải chuyển năng lượng từ động cơ đến hai trục cánh quạt dài. Hộp số tạo ra rung động không chấp nhận được khi kiểm tra trên mặt đất, gây trì hoãn chuyến bay đầu tiên trong nhiều tháng.

Quá trình đánh giá V-173 diễn ra trong năm 1942 và 1943 với 190 chuyến bay, dẫn đến việc người dân ở Connecticut cho rằng có UFO trên bầu trời. Phi công Charles Lindbergh đã ngạc nhiên khi thấy V-173 dễ điều khiển và thao diễn ở tốc độ thấp rất ấn tượng.

Có một lần V-173 buộc phải đáp khẩn cấp trên bãi biển. Khi phi công thực hiện phương pháp tiếp cận, ông thấy 2 người nằm ngay trong đường hạ cánh của mình, khiến phải khóa gấp hệ thống phanh của chiếc máy bay làm nó bị lật ngửa ra.

Đáng chú ý, khung máy bay đã chứng minh sự bền vững của cấu trúc khi cả nó lẫn phi công đều không chịu bất kỳ thiệt hại đáng kể nào.

V-173 bay chuyến cuối cùng vào ngày 31/31947. Trong 131,8 giờ hoạt động với hơn 190 chuyến bay, học thuyết của Zimmerman về một phi cơ cất cánh ngắn và gần như thẳng đứng đã được chứng minh.

V-173 "Flying Pancake" hiện là một phần trong bộ sưu tập của bảo tàng Smithsonian tại cơ sở lưu trữ, bảo tồn và phục hồi Paul E. Garber ở Silver Hill, Maryland.

Hiện tại V-173 đã được khôi phục tại nhà máy Vought Aircraft ở Grand Prairie, Texas vào tháng 4/2012 và được Bảo tàng Hàng không Frontiers tại Dallas, Texas mượn để trưng bày.