Shotgun có rất nhiều biến thể, từ cỡ nòng 5,5 mm (.22 inch) đến 5 cm (2 inch). Chế độ bắn và nạp đạn cũng khác nhau, như nạp đạn từ phía sau (loại 1, 2 hay nhiều nòng bắn từng viên), lên đạn bằng cách kéo cần bơm hay thoi nạp đạn. Chế độ bắn có thể là từng viên, bán tự động hoặc hoàn toàn tự động.
Do thiết kế với nòng trơn nên shotgun không phải là súng trường. Súng shotgun thường được sử dụng bởi các tổ chức và cá nhân (phổ biến nhất là trong lực lượng thực thi pháp luật) với nhiều mục đích đa dạng, trong đó có trấn áp bạo động và tự vệ.
Một viên đạn shotgun với tốc độ chụp 1/1.000.000.000 giây cho thấy cách tách ra của đạn
Các mảnh đạn của shotgun sẽ tỏa đi nhiều hướng sau khi ra khỏi nòng súng và sức mạnh được chia đều cho từng mảnh đạn.
Điều đó có nghĩa là sức sát thương của từng mảnh đạn sẽ rất thấp ở khoảng cách xa, thậm chí nếu trúng mục tiêu cũng không thể xuyên qua được do động năng quá yếu. Nhưng ở cự ly gần thì sức sát thương rất cao, do các mảnh đạn sẽ công phá mục tiêu ở nhiều vị trí khác nhau.
Dưới đây là một số mẫu shotgun hiện đại tiêu biểu:
