Phát triển để sử dụng loại đạn xuyên giáp mới
Súng ngắn FN Five-seveN và loại đạn 5,7 x 28 mm được phát triển bởi công ty sản xuất vũ khí danh tiếng Fabrique Nationale (FN) của Bỉ theo yêu cầu của NATO để thay thế loại đạn 9 x 19 mm Parabellum phổ biến.
Cụ thể, NATO yêu cầu 2 loại vũ khí sử dụng loại đạn mới: một khẩu súng tiểu liên và một khẩu súng ngắn. Chúng được gọi với tên Vũ khí phòng vệ cá nhân (PDW) dùng để “cung cấp sự tự vệ cuối cùng trong các tình huống cá nhân đang bị đe dọa trực tiếp bởi kẻ thù”.
NATO công bố tài liệu D/296, đề xuất những thông số kỹ thuật ban đầu cho các loại vũ khí mới:
- Loại đạn mới có tầm bắn lớn hơn, chính xác và tin cậy hơn so với loại đạn 9 x 19 mm Parabellum truyền thồng. Đồng thời có thể xuyên qua một số loại áo giáp.
- Súng tiểu liên phải có khối lượng ít hơn 3 kg, với hộp tiếp đạn có thể chứa tối thiểu 20 viên.
- Súng ngắn phải có khối lượng dưới 1 kg, phù hợp nhất là 700 g. Hộp tiếp đạn có sức chứa không dưới 20 viên đạn.
- Cả hai loại vũ khí đều có thể sử dụng dễ dàng bởi một tay trong mọi lúc, mọi nơi, phải có hiệu quả trong tất cả các môi trường và điều kiện thời tiết khác nhau.
FN P90 - Vũ khí đầu tiên sử dụng loại đạn 5,7 x 28 mm.
FN là nhà sản xuất vũ khí đầu tiên đáp ứng các yêu cầu của NATO. Họ sản xuất tiểu liên FN P90 sử dụng loại đạn cỡ nhỏ, sơ tốc lớn 5,7 x 28 mm. Ban đầu, loại đạn này có tên SS90, được đi vào sản xuất với khẩu P90.
Tuy nhiên SS90 bị ngưng sản xuất vào năm 1993, thay vào đó là loại đạn 5,7 x 28 mm mới với tên gọi SS190, sử dụng đầu đạn nặng và ngắn hơn.
Đầu đạn ngắn của SS190 cho phép nó được sử dụng dễ dàng hơn bởi khẩu Five-seveN đã được phát triển vào cùng thời điểm đó. Cái tên Five-seveN bắt nguồn từ cỡ đạn mà súng sử dụng 5-7 (5,7 mm).
Cùng năm đó, Jean-Louis Gathoye đã nộp bằng sáng chế khẩu súng ngắn bán tự động FN Five-seveN có cơ chế nạp đạn bằng phản lực bắn giữ chậm tại Mỹ.
Năm 1995, FN công bố chính thức sự phát triển của Five-seveN và một nguyên mẫu được công khai vào năm sau. Với vài cải tiến, một khẩu súng ngắn hai hành động được đưa vào sản xuất trong năm 1998.
Một mẫu khác với tên gọi Five-seveN Tactical được giới thiệu không lâu sau đó. Khẩu súng này được đưa vào phục vụ từ tháng 5/200 khi Cảnh vệ quốc gia đảo Síp mua 250 khẩu về trang bị cho lực lượng đặc nhiệm của họ
Năm 2002 - 2003, NATO tiến hành hàng loạt thử nghiệm với mục đích chuẩn hóa một loại đạn duy nhất cho vũ khí phòng vệ cá nhân như một sự thay thế cho đạn 9 mm Parabellum.
Các cuộc thử nghiệm đã so sánh loại đạn FN 5,7 x 28 mm (dùng trên P90 và Five-seveN) và H&K 4,6 x 30 mm - loại đạn xuyên giáp cạnh tranh chính với 5,7 x 28 mm.
Các loại đạn (từ trái qua phải): 4,6 x 30 mm, 5,7 x 28 mm và .30 M1 Carbine.
Các kết quả thử nghiệm được phân tích kỹ lưỡng bởi nhiều chuyên gia đến từ Canada, Pháp, Anh và Mỹ. Họ kết luận rằng loại đạn 5,7 x 28 mm hiệu quả hơn so với đối thủ đến từ nước Đức.
Tuy nhiên, nước Đức lại không chấp nhận loại đạn mới này, dẫn tới tiến trình chuẩn hóa đạn bị hoãn lại vô thời hạn. Như vậy, cả đạn 5,7 x 28 mm và 4,6 x 30 mm đều được thông qua một cách độc lập bởi các quốc gia NATO khác nhau.
Hiện tại, Five-seveN đang phục vụ trong các lực lượng quân sự và thực thi pháp luật của hơn 40 quốc gia trên toàn thế giới.
Trong lịch sử, việc tiêu thụ Five-seveN bị giới hạn bởi các lực lượng của nước Bỉ. Tuy nhiên, trong năm 2004, mẫu Five-seveN IOM được giới thiệu cho thị trường dân sự, đi kèm với loại đạn thể thao 5,7 x 28 mm.
Phiên bản thể thao này được thiết kế với nhiều sửa đổi, nhưng mẫu súng dành cho thị trường dân sự này đã gặp phải nhiều phản ứng trái chiều từ các tổ chức kiểm soát vũ khí.
Thiết kế của một khẩu súng ngắn hoàn hảo
Five-seveN là súng ngắn bán tự động sử dụng cơ chế nạp đạn bằng phản lực bắn giữ chậm rất tin cậy. Chốt gõ đạn của súng được nhà sản xuất giấu kỹ bên trong thân. Vật liệu polymer cao phân tử nhẹ được FN ứng dụng nhiều trên khẩu súng này.
Five-seveN trong vali chuyên dụng với 3 hộp tiếp đạn 20 viên.
Các bộ phận bên trong như nòng, lò xo đẩy, kim hỏa… làm bằng thép để chịu được áp lực lớn của loại đạn đặc biệt. Tuy nhiên, khối lượng của súng vẫn giữ ở mức nhẹ, chỉ gần 730 g với hộp tiếp đạn 20 viên.
Five-seveN có chiều dài 208 mm, cao 137 mm và chiều rộng tối đa là 36 mm. Mặc dù sử dụng cỡ đạn tiểu liên dài tới 28 mm, nhưng phần tay nắm của súng vẫn không quá rộng, chỉ là 69,85 mm, giống hệt như khẩu Beretta M9 sử dụng đạn 9 x 19 mm Parabellum.
Nhà sản xuất FN trang bị cho súng nòng được rèn nguội để tăng độ chắc chắn, bên trong mạ chrome để chống bị mài mòn.
Nòng súng dài 122 mm, chiều dài của các rãnh cắt là 94 mm. Bên trong có 8 rãnh xoắn, với tỉ lệ 231 mm cho mỗi chu kì xoắn, trọng lượng 113 g. Vòng đời của nòng là 20.000 viên, cò súng có lực kéo từ 20 - 30 N.
Súng có thể trang bị một loa che lửa kiêm ống hãm nảy, tuy nhiên do độ giật nhỏ hơn các khẩu súng ngắn sử dụng đạn 9 mm Parabellum khoảng 30 % nên bộ phận này thực sự không cần thiết.
Five-seveN sử dụng hộp tiếp đạn rời, thông thường súng sẽ đi kèm với hộp tiếp đạn 20 viên. Ngoài ra, FN cũng trang bị cho súng loại hộp tiếp đạn với sức chứa 10 viên để phù hợp với quy định giới hạn cơ số đạn tại một số địa phương.
Five-seveN cũng có thể sử dụng hộp tiếp đạn 30 viên có chiều dài tăng thêm 38 mm, tương tự như những hộp tiếp có cơ số đạn lớn của dòng Glock. Với một viên đã lên nòng, súng sẽ có cơ số 11, 21, hay 31 viên đạn tùy theo loại hộp tiếp.
Hộp tiếp đạn có thể được tháo ra làm sạch và bôi trơn bằng cách tháo tấm đệm polymer bên dưới súng. Không giống như hộp tiếp đạn thông thường, hộp của Five-seveN được tiếp từ hàng đạn kép giống như của M16, vì vậy khi nạp đạn không cần vừa đẩy vừa trượt lùi giống như nhiều khẩu súng ngắn khác.
Hộp tiếp đạn hai hàng của Five-seveN.
Phiên bản hiện tại của Five-seveN có khóa an toàn nằm ở vị trí khá độc đáo: ngay trên vành bao cò. Khi ở vị trí bên dưới, tức ở vị trí có hình dấu chấm than, súng sẽ sẵn sàng để bắn; còn khi ở trên, vị trí chấm đỏ, súng đã được khóa an toàn.
Với những đặc điểm nêu trên, Five-seveN xứng đáng là một khẩu súng ngắn hàng đầu hiện nay khi có kích thước nhỏ gọn, thuận cả hai tay và cơ chế hoạt động tin cậy nếu chưa tính tới hiệu quả của loại đạn xuyên giáp 5,7 x 28 mm mà nó mang lại.
