Công nghệ điện tử hàng không "cực khủng" trên Eurofighter Typhoon

Thiết kế

Eurofighter Typhoon là máy bay tiêm kích đa năng 2 động cơ, trang bị cánh delta và cánh mũi, được chế tạo bởi sự hợp tác của 3 công ty: Alenia Aermacchi, Airbus Group và BAE System, họ tiến hành giải quyết các vấn đề của dự án thông qua công ty cổ phần Eurofighter Jagdflugzeug GmbH được thành lập năm 1986.

Dự án được quản lý bởi NATO Eurofighter and Tornado Management Agency, cũng là khách hàng chính của Eurofighter Typhoon.

Về thiết kế khung thân, buồng lái được đặt ở phía mũi máy bay với radar trong chóp mũi. Cánh mũi (Canard) bố trí phía trước và hai bên phần khung thân trước.

Typhoon được thiết kế theo một cấu trúc không ổn định, trọng tâm máy bay nằm ở phía sau thay vì chính giữa. Cánh mũi được điều khiển hoàn toàn tự động thông qua máy tính (Fly-By-Wire/ FBW).

Cánh mũi đóng vai trò rất quan trọng trong việc thay đổi hướng và góc bay của máy bay, bao gồm điều khiển góc nâng hạ (pitch control). Không những thế, cánh mũi còn tăng khả năng đảo hướng, cải thiện lực kéo cũng như lực nâng khi hạ cánh và tăng tốc độ khi cất cánh.

Một chiếc Eurofighter Typhoon sau khi nhả phanh tăng tốc có thể cất cánh khỏi đường băng trong vòng 8 giây.

Kết cấu cánh chính có dạng tam giác với góc vuốt chéo lớn dọc theo mút cánh trước, rất ít hoặc không vuốt chéo dọc theo mút cánh sau.

Cánh chính được làm từ sợi carbon và kim loại tổng hợp, 70% phần thân máy bay Eurofighter Typhoon làm từ sợi carbon tổng hợp, 30% còn lại làm từ titanium và hợp kim nhôm-lithium. Cánh chính của Typhoon có thể chịu quá tải lên đến 9G, tương đương sức nặng của 30 con voi đè lên mặt cánh.

Diện tích cánh là 51,2 m², ở đầu mỗi cánh gắn các thiết bị tác chiến điện tử, dưới cánh lắp 4 giá treo vũ khí mỗi bên, cộng thêm 5 giá treo vũ khí dưới thân nâng tổng số lên thành 13 giá treo.

Bề mặt điều khiển được chuyển qua hai hệ thống thủy lực độc lập, điều khiển cánh liệng, cánh đuôi đứng, mút cánh trước, mút cánh sau, phanh gió, cũng như thiết bị nâng nắp buồng lái, phanh bánh đáp và hạ càng đáp. Bề mặt điều khiển được cung cấp bởi hộp số động cơ 4000 psi.

Cửa lấy khí của Eurofighter Typhoon có hình chữ nhật và hơi hướng xuống dưới, được đặt dưới thân và tách ra ở khu vực trung tâm để tách 2 dòng khí riêng biệt cho từng động cơ cũng như ngăn chặn tín hiệu radar phát hiện ra động cơ.

Ở giữa 2 cửa lấy khí và phía dưới mỗi cửa có các tấm xẻ khí (splitter plate) nhằm kiểm soát dòng khí vào động cơ.

Động cơ

Eurofighter Typhoon sử dụng động cơ turbine phản lực Eurojet EJ200, nó là sự tối ưu hóa từ động cơ RB199 của Anh. EJ200 cung cấp hơn 50% lực đẩy so với RB199, tỷ lệ lực đẩy/trọng lượng là 130 kg/kN.

Không những thế, EJ200 mặc dù được thiết kế là động cơ đốt nhiên liệu lần 2 nhưng nó có thể đạt vận tốc siêu âm khi bay hành trình (supercruise) từ Mach 1,2 - Mach 2.

Khi Eurofighter Typhoon đốt nhiên liệu phụ trội, nó sẽ đạt vận tốc siêu âm trong vòng chưa đến 30 giây. Còn nếu bay hành trình thì đạt vận tốc Mach 1,2 trong vòng chưa tới 150 giây ở độ cao 11.000 m. Tốc độ leo cao là 315 m/s, trần bay 19.800 m.

Hệ thống nhiên liệu

Nhiên liệu chứa trong Eurofighter Typhoon bao gồm 3 thùng chính trong thân và trong 2 cánh chính, với tổng trọng lượng là 5 tấn. Nhiên liệu được máy tính điều khiển cùng với các van thông minh để duy trì dòng chảy sao cho trọng tâm máy bay vẫn được giữ và đảm bảo tầm bay xa, an toàn, tiết kiệm.

Số nhiên liệu mang trong thân giúp Eurofighter đạt tầm hoạt động 3.000 km khi bay hành trình, nếu mang theo 3 thùng nhiên liệu phụ 1.000 lít sẽ giúp nó bay được 4.000 km.

Buồng lái

Buồng lái Eurofighter Typhoon tích hợp rất nhiều công nghệ hiện đại, bao gồm 3 màn hình hiển thị đa chức năng tinh thể lỏng, 1 màn hình hiển thị trên đầu phi công (Head-Up Display/HUD), thiết bị nhập giọng nói (Direct Voice Input/ DVI).

Bên cạnh đó là cần điều khiển HOTAS (Hand-on Throttle and Stick), mũ bay tích hợp hiển thị hình ảnh tượng trưng (Helmet-Mounted Symbology System/ HMSS), ghế phóng Martin-Baker Mk.16.

Hệ thống dẫn đường

Eurofighter Typhoon được hỗ trợ dẫn đường bao gồm hệ thống định vị toàn cầu (GPS) cho giao diện kỹ thuật số với đầy đủ với các kênh truyền hình vệ tinh theo dõi và cải thiện khả năng chống nhiễu. Các gói phần mềm cũng bao gồm một hệ thống dẫn đường quán tính với GPS.

Hệ thống điều khiển bay

Trong trường hợp phi công mất phương hướng, hệ thống điều khiển bay (Flight Control System/ FCS) cho phép khôi phục nhanh chóng và tự động thông qua 1 nút bấm.

Về lựa chọn kiểm soát, FCS kiểm soát toàn bộ động cơ và điều khiển bay, nó sẽ tự động ổn định máy bay cho đến khi phi công đã sẵn sàng để chiếm lại quyền kiểm soát.

Eurofighter Typhoon còn có hệ thống Tự động hồi phục ở tốc độ thấp (Automatic Low-Speed ​​Recovery/ ALSR), ngăn không cho máy bay bay tốc độ rất thấp và góc tấn lớn.

Hệ thống FCS có thể phát hiện một tình huống máy bay bay ở tốc độ thấp và cảnh báo buồng lái bằng âm thanh và hình ảnh. Điều này cho phép các phi công đủ thời gian để phản ứng và phục hồi máy bay bằng tay.

Nếu phi công không phản ứng hoặc nếu các cảnh báo bị lờ đi, ALSR sẽ tự động kiểm soát, tăng tốc động cơ và đưa máy bay đến tình trạng an toàn. Tùy thuộc vào độ cao, FCS triển khai ALSR "đẩy", "kéo" hoặc thực hiện động tác cơ động “Knife-Over”.

(Còn tiếp)