Chiến đấu đến cùng ở Bakhmut
Giao tranh ở Bakhmut thuộc phía Đông Donbass leo thang vào cuối năm ngoái và trở thành chiến trường ác liệt nhất tại Ukraine. Các cuộc đụng độ ở đây gợi nhắc về giao tranh trong Thế chiến I với những chiến hào dày đặc và pháo kích dữ dội.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Getty
Trong những tuần qua, khi quân đội Ukraine gần như bị bao vây, thiếu đạn dược và đối mặt với thương vong gia tăng, ngày càng có nhiều ý kiến ở Ukraine và nước ngoài rằng thời điểm để lui về một phòng tuyến khác đã đến - động thái rút quân mà phương Tây không cho là một bước lùi quân sự quá lớn mặc dù Nga sẽ khẳng định chiến thắng biểu tượng tại thành phố này.
Tuy nhiên, trong bài phát biểu tối 15/3, Tổng thống Zelensky giải thích ông vẫn nghiêng về phương án quyết chiến đến cùng ở Bakhmut.
"Có một lập trường rõ ràng trong toàn bộ Bộ Tổng tham mưu: Đó là tăng cường lực lượng ở khu vực này và gây tổn thất tối đa cho đối phương", ông Zelensky cho hay sau cuộc gặp với Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine Valeriy Zaluzhnyy và các tướng cấp cao khác nhằm thảo luận về cuộc giao tranh đang gây lo ngại cho các đối tác của Ukraine và vấp phải chỉ trích từ một số nhà phân tích quân sự.
"Tất cả thành viên đều thể hiện lập trường chung liên quan đến việc tiếp tục cố thủ ở Bakhmut", Tổng thống Zelensky nói.
Đây là lần thứ hai trong nhiều tuần qua Tổng thống Ukraine dẫn ra sự ủng hộ của các chỉ huy cấp cao. Cách đây 10 ngày, văn phòng Tổng thống Zelensky đưa ra một tuyên bố nhấn mạnh ông Zaluzhnyy và Oleksandr Syrskyi - chỉ huy Bộ binh Ukraine, đã nhất trí với quyết định của ông về việc phòng thủ ở Bakhmut.
Lập luận mà phía Ukraine đưa ra là điều này cho phép Kiev làm hao hụt lực lượng của đối phương trước khi tiến hành cuộc phản công mùa xuân dự kiến sẽ sớm diễn ra.
Sức ép từ bỏ Bakhmut gia tăng
Những chỉ trích ngày càng gia tăng trong chính hàng ngũ của Ukraine và một số nước phương Tây về việc tiếp tục cuộc giao tranh ở Bakhmut - hiện đã kéo dài gần 9 tháng. Sự băn khoăn ban đầu vẫn chưa được bộc lộ và chủ yếu thể hiện kín đáo thì nay đã được bày tỏ công khai.
Trên mạng xã hội, một số binh lính Ukraine đã lên tiếng về hoàn cảnh ngặt nghèo ở Bakhmut mặc dù khẳng định họ sẽ thực hiện nhiệm vụ và cố thủ ở đây theo lệnh của cấp trên.
"Bakhmut là một thành phố của kính, gạch và đổ nát đang vụn vỡ dưới chân giống như số phận của những con người đang chiến đấu ở đây", một binh lính Ukraine nói.
Một trung úy Ukraine cũng thừa nhận về tình trạng thiếu hụt đạn pháo nghiêm trọng và phàn nàn về những thách thức liên quan đến trang thiết bị. Dù vậy, trung úy này khẳng định: "Chúng tôi sẽ hoàn thành nhiệm vụ cho đến cùng dù bất kỳ điều gì xảy ra".
Iryna Rybakova, thư ký báo chí của Lữ đoàn 93 của Ukraine đã nêu ra những rủi ro về y tế mà họ đang đối mặt ở thành phố này.
"Những người di chuyển liên tục tới Bakhmut làm nhiệm vụ đang đối mặt với rủi ro đáng kể. Mọi thứ đều khó khăn", bà cho hay trên Twitter.
Câu hỏi chiến lược quan trọng được đặt ra hiện nay là liệu Tổng thống Zelensky có thay đổi quyết định hay không và liệu có phải cuộc giao tranh ở Bakhmut đang trở thành một phép thử ý chí hơn là có giá trị quan trọng về mặt chiến lược trong việc làm hao hụt quân đội Nga trước cuộc phản công lớn của Ukraine hay không.
"Di chuyển trên tiền tuyến, bạn sẽ nghe thấy nhiều băn khoăn của những người không chắc lý do họ cố thủ ở Bakhmut có phải vì tầm quan trọng chính trị của nó hay vì ý nghĩa chiến thuật”, Michael Kofman - một nhà phân tích quân sự Mỹ và là giám đốc Chương trình Nghiên cứu Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân bình luận.
Ông Kofman đã tới Bakhmut để quan sát trực tiếp tình hình khốc liệt ở đây và cho biết: "Thương vong phía Ukraine khá lớn và cần sự thay thế thường xuyên".
Ukraine cũng thừa nhận họ đối mặt với thương vong đáng kể ở Bakhmut - nơi Nga ngày càng siết chặt vòng vây. Mặc dù Kiev nói rằng Nga đang tổn thất nhiều binh lính hơn với tỷ lệ là 7:1 so với Ukraine trong khi các quan chức NATO cho rằng tỷ lệ này là 5:1 nhưng ông Kofman và các nhà phân tích quân sự khác nhận định, hai bên đều đang đối mặt với tỷ lệ thương vong suýt soát nhau.
Ukraine đang ở thế bất lợi?
Tuần trước, Tổng thống Zelensky đã nhận được sự ủng hộ về quyết định cố thủ ở Bakhmut từ các tướng đã nghỉ hưu của Mỹ là David Petraeus và Mark Hertling - những người cho rằng tỷ lệ thương vong của Nga tại chiến trường này cao hơn nhiều Ukraine.
Quân đội Ukraine khai hỏa lựu pháo tự hành ở Bakhmut. Ảnh: AP
"Tôi nghĩ ở thời điểm này, sử dụng Bakhmut để khiến Nga hao hụt lực lượng là một quyết định đúng đắn nếu xét tới mức độ thương vong mà quân đội nước này đang phải chịu đựng", tướng đã nghỉ hưu, đồng thời là cựu Giám đốc CIA Petraeus nhận định với Politico.
Tuy nhiên, trong một vài tuần gần đây, tình hình đã thay đổi, cựu sĩ quan Thủy quân Lục chiến Mỹ Rob Lee, người hiện là nhà phân tích tại Viên Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, đánh giá.
"Bakhmut không còn là một nơi phù hợp để làm tiêu hao lực lượng của Nga", ông Lee viết trên Twitter. Theo ông, thương vong của Ukraine đã tăng lên bởi các lực lượng của Nga tiến công vào phía Bắc thành phố hồi cuối tháng 2. Nga quyết tâm giành chiến thắng ở Bakhmut, nơi cách thị trấn Soledar chỉ gần 10km về phía Tây Nam mà Moscow giành được cách đây 2 tháng.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã nhiều lần nhận định ông không nhận thấy việc phòng thủ Bakhmut có ý nghĩa chiến thuật, đồng thời nói rằng thành phố này có giá trị biểu tượng hơn là tầm quan trọng chiến đấu, cũng như việc Bakhmut thất thủ không có nghĩa là Moscow đảo chiều xung đột.
Dù vậy, các tướng cấp cao của Ukraine đã bác bỏ nhận định trên khi cho rằng phòng thủ Bakhmut có lý do chiến thuật. Ông Zaluzhnyy khẳng định trên Telegram rằng: "Đây là chìa khóa để duy trì sự ổn định của toàn bộ phòng tuyến trên chiến trường".
Giữa tuần này, Washington Post đưa tin, các quan chức Mỹ đã hối thúc Ukraine rút khỏi Bakhmut từ giữa tháng 1 do lo ngại việc tiêu hao lực lượng ở đây có thể tác động đến cuộc tấn công mùa xuân đã được lên kế hoạch của Kiev. Các quan chức Ukraine sau đó cho biết, điều này sẽ không tác động đến chiến dịch trên bởi lực lượng thực hiện cuộc tấn công này không chiến đấu ở Bakhmut.
Nhà quan sát Kofman lo ngại, Ukraine sẽ không giành được lợi thế quân sự ở Bakhmut. Theo ông, nằm trong một lòng chảo, thành phố này không dễ để phòng thủ.
"Ukraine là một đội quân có khả năng phòng thủ năng động. Nhưng các hào chiến cố định, việc tập trung lực lượng ở đây, đặt hết người này đến người khác vào các vị trí bị pháo tấn công, hiện không có lợi cho Ukrraine".
"Họ đang tăng cường cố thủ. Tôi không nghĩ cuộc giao tranh này có lợi cho họ dựa trên những gì đang diễn ra và quan trọng hơn, tôi nghĩ họ đang phần nào đứng trước rủi ro bị bao vây tại đây", chuyên gia này cho hay./.