Theo bài viết đăng trên trang mạng ABC News ngày 8/4, trong một vài tháng trở lại đây, các quan chức cấp cao chính phủ Mỹ bao gồm Phó Tổng thống Mike Pence, Ngoại trưởng Mike Pompeo và quyền Bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan lên tiếng cảnh báo thương vụ mua S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ, cho rằng hệ thống tên lửa đó không tương thích với hệ thống phòng thủ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Bên cạnh đó, các chuyên gia quân sự Mỹ lo sợ S-400 của Nga có thể đe dọa công nghệ tàng hình F-35 của Mỹ.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin có cuộc gặp mặt vào ngày 8/4 để thảo luận về việc mua hệ thống tên lửa S-400. Vì Tổng thống Erdogan cá nhân xúc tiến đàm phán với Nga về thỏa thuận, giới chức Mỹ hy vọng sức ép từ Tổng thống Trump có thể dập tắt được thỏa thuận.
Tuy nhiên, theo các nguồn tin nắm rõ tình hình cuộc điện đàm ngày 22/2 giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Thổ, Tổng thống Trump lại không tỏ ra cứng rắn với người đồng cấp Erdogan.
Tổng thống Erdogan đã gạt bỏ lời đe dọa trừng phạt của người đồng cấp Trump, chỉ trích Quốc hội Mỹ “vi phạm hiến pháp” liên quan tới quyền tối cao của Tổng thống Trump khi ban hành hàng loạt lệnh trừng phạt với Ankara. Lúc đó Tổng thống Trump phản hồi lại rằng đã trao đổi với Quốc hội và chuyển đề tài.
Cũng từ các nguồn tin, trước khi diễn ra cuộc điện đàm, quan chức thuộc Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ đều tham gia chuẩn bị nội dung cho cuộc trò chuyện. Ngoại trưởng Pompeo và quyền Bộ trưởng Shanahan trước đó cũng từng trao đổi với Tổng thống Erdogan song không đem lại bất kỳ tiến triển nào.
“Đó là lý do vì sao vai trò của Tổng thống Trump lần này rất quan trọng, vì ông Erdogan không lắng nghe các quan chức của Mỹ mà ông đã gặp”, nguồn tin cho hay.
Nhà Trắng hiện chưa đưa ra bất kỳ lời bình luận nào về thông tin được đăng trên ABC News.
Về phía Thổ Nhĩ Kỳ, theo Ngoại trưởng Mevlut Çavuşoğlu, sau khi kết thúc cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo, quốc gia này đã có được sự đảm bảo từ phía Tổng thống Trump.
Ngoại trưởng Çavuşoğlu cho biết Tổng thống Trump hứa với Tổng thống Erdogan rằng “sẽ lo vấn đề này”.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng không hề lo ngại về việc Mỹ hủy đơn hàng mua 100 chiếc F-35 bởi có sự đảm bảo từ Tổng thống Trump. Đầu tháng 4, Washington thông báo dừng mọi hoạt động liên quan đến việc chuyển giao F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ.
"Các cơ quan khác nhau của Mỹ có tuyên bố khác nhau và mâu thuẫn. Tổng thống Trump từng thừa nhận qua điện thoại rằng Mỹ đã phạm sai lầm khi không bán hệ thống Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ. Ông ấy hứa với Tổng thống Erdogan sẽ giải quyết vấn đề này. Ông ấy là Tổng thống Mỹ Ông ấy hứa sẽ làm hết sức để giải quyết vấn đề”, Ngoại trưởng Cavuşoğlu phát biểu tại một sự kiện kỷ niệm 70 năm ngày thành lập NATO tổ chức tại Washington hôm 3/4.
Theo hãng tin AP, Mỹ đề nghị bán hệ thống Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng trong 10 năm tới, hàng sẽ chưa được chuyển giao.
"Đó là lý do tại sao chúng tôi phải mua S-400 từ Nga. Và chúng tôi cũng đã cố gắng mua hệ thống từ các đồng minh khác. Tuy nhiên, việc đó không thành công. Đây là nhu cầu cấp thiết của Thổ Nhĩ Kỳ. Ý tôi là, chúng tôi cần hệ thống phòng không khẩn cấp ở Thổ Nhĩ Kỳ”, vị quan chức nhấn mạnh.
Ngoại trưởng Cavusoglu khẳng định việc Ankara mua hệ thống của Nga là vì an toàn của chính nước này và Ankara sẽ nhận thiết bị quân sự từ Moskva trong tháng Bảy tới.