Trung Quốc nói gì sau cuộc họp với Mỹ ở Hawaii?
Tân Hoa xã ngày 18/6 thông báo nhà ngoại giao hàng đầu của nước này, ông Dương Khiết Trì, hiện là Ủy viên Bộ Chính trị và Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác đối ngoại Trung ương [đảng Cộng sản Trung Quốc], đã có cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ở Hawaii.
Trong khi truyền thông Trung Quốc mô tả hai nhà ngoại giao đã có cuộc đối thoại tích cực, "mang tính xây dựng" thì phía Mỹ nói ông Pompeo nhấn mạnh sự cần thiết của một "thỏa thuận đối xứng và toàn diện giữa hai quốc gia trên các phương diện thương mại, an ninh và ngoại giao."
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo (phải) và người đồng cấp Trung Quốc Dương Khiết Trì (trái)
Sau cuộc họp tại Hawaii, Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc ông Triệu Lập Kiên cho hay nước này sẽ giữ vững những hợp tác với Mỹ bên cạnh việc "cương quyết bảo vệ độc lập, chủ quyền và lợi ích của mình."
Wei Zongyou, nhà nghiên cứu Mỹ-Trung tại Đại học Phúc Đán, Thượng Hải, nói phía Trung Quốc sẽ có những hành động rõ ràng để đẩy nhanh tiến độ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 với Mỹ đồng thời đẩy mạnh mối quan hệ Mỹ-Trung trong việc ứng phó với đại dịch Covid-19, tuy nhiên Trung Quốc không muốn sự can thiệp của Mỹ vào những vấn đề liên quan đến Hồng Kông hay Biển Đông.
Cũng trong tuần qua, đăng tải trên trang Twitter cá nhân , Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa nhắc lại đe dọa cắt đứt mối quan hệ với Trung Quốc.
Bình luận về hành động của ông Trump, ông Triệu cho rằng điều đó là không thực tế và không khôn ngoan. Ông Wei nói Tổng thống Mỹ là một người đàm phán tài ba có thể "trộn lẫn sự thật và giả dối khiến tình hình trở nên khó hiểu hơn. Ông Trump đi tìm kiếm sự chiến thắng từ những rối ren."
David Stilwell, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ trong về các vấn đề trong khu vực đông Á và Thái Bình Dương, tham dự cuộc họp với hai nhà lãnh đạo ở Hawaii, mô tả tuyên bố của ông Triệu đã đi theo một chính sách đối ngoại khá điển hình của Bắc Kinh, kiểu "chiến lang". Đó là kiểu chơi rất "ngang, một chiều và không thực tế".
Cam kết của Trung Quốc thúc đẩy thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 – bao gồm việc mua thêm hàng hóa của Mỹ và giải quyết các lo ngại về sở hữu trí tuệ đổi lấy việc Mỹ giảm thuế quan cho những mặt hàng Trung Quốc – có vẻ là cách để Trung Quốc lấy lại uy tín, ông Stilwell chia sẻ trong cuộc họp báo sau hội nghị ở Hawaii.
"Chúng tôi vẫn giữ thái độ lạc quan hết sức có thể," ông Stilwell nói. "Nhưng tôi nghĩ họ [Trung Quốc] phải hiểu rằng một mối quan hệ luôn cần cho và nhận, không thể có một bên cứ nhận hết."
Mỹ đang theo dõi sát sao vụ đụng độ Trung-Ấn
Trung Quốc thời gian gần đây đã có nhiều động thái như gây chú ý như vụ đụng độ vừa qua với binh lính ở biên giới với Ấn Độ. Có lẽ Bắc Kinh đã tranh thủ sự chú ý của thế giới lúc này đang đổ dồn vào Covid-19, nhà ngoại giao cấp cao Mỹ phát biểu.
David Stilwell bổ sung rằng chính quyền ông Trump cũng đang theo dõi sát sao các vấn đề phía biên giới Trung-Ấn.
Ông Stilwell nói "Đây không phải lần đầu, hành động mới đây nhất của Trung Quốc đối với Ấn Độ có nét tương đồng với hành động Bắc Kinh đã từng làm trên biên giới Ấn Độ - khu vực Doklam."
"Trung Quốc 'bày binh bố trận' trên nhiều mặt trận có thể là bởi Bắc Kinh đang tận dụng sự tập trung của thế giới vào đại dịch Covid-19. Quân Giải phóng quân Trung Quốc (PLA) đã can thiệp vào vùng tranh chấp này sâu và lâu hơn rất nhiều.
Tôi không biết đó là một chiến thuật ngoại giao hay là một cách bành trướng sức mạnh. Tôi mong muốn Mỹ có thể có nhiều hơn các đối thoại mở với Trung Quốc."
Ông David Stilwell, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ trong về khu vực Đông Á và Thái Bình Dương. Ảnh Reuters)
Mỹ đang tìm kiếm một mối quan hệ xây dựng và hiệu quả với Trung Quốc, ông Stilwell bày tỏ mong muốn trông chờ vào hành động hơn chỉ là lời nói.
Ông Pompeo trong suốt cuộc họp đã thể hiện mong muốn Trung Quốc công bố những thông tin họ có về đại dịch Covid-19, chia sẻ thông tin là cứu người.
"Đây không còn là vấn đề giữ thể diện, mà là cứu người. Chúng tôi mong muốn họ [Trung Quốc] có thể làm đúng những thỏa thuận với WHO và đặt vấn đề sức khỏe nhân loại lên trên các vấn đề về chính trị," ông nói.
Đây không phải chỉ là vấn đề của Mỹ - Trung Quốc. Đây là vấn đề của Trung Quốc với thế giới
Trong khi Trung Quốc thể hiện cam kết mạnh mẽ hơn với thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 kí với Mỹ hồi tháng 1, Washington đang trông đợi xem điều gì sẽ còn tiếp diễn trong mối quan hệ Mỹ-Trung vài tuần nữa.
"Nhìn chung, trong bối cảnh hiện tại, phía Trung Quốc không thể nói là đã sẵn sàng cho những điều sắp tới... Phía Mỹ cần quan sát Trung Quốc thêm trong một vài tháng nữa," ông nói.
"Các hành động hung hăng cần được kiềm chế lại, cho dù cứ mãi nói lời hòa bình," ông Stilwell bổ sung rằng G7 cũng đã đưa ra tuyên bố thúc giục Trung Quốc xem xét lại luật an ninh Hồng Kông.
Stilwell cho rằng mục tiêu của việc đàm phán là để Bắc Kinh hiểu được "các hành động của họ [Trung Quốc] đang tự chống lại họ"- từ việc đụng độ biên giới với Ấn Độ, tạo căng thẳng ở khu vực biển Đông đến các vấn đề với Hồng Kông.
Trước đó ông Stilwell cũng nhiều lần lên án hành động hoạt động xây cất, cải tạo và quân sự hóa trái phép của Trung Quốc trên biển Đông.
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: