Mượn đao giết người: Kế sách bỏ ít đoạt lợi nhiều, kẻ yếu mấy biết dùng cũng thành mạnh

Đây là kế sách thứ 3 nằm trong nhóm kế thắng của 36 kế sách, được người xưa đến nay vận dụng rất nhiều.

"Tá đao sát nhân" hay được dịch là "Mượn đao giết người" thực chất chính là việc lợi dụng sức lực của người khác để đạt được mục đích của mình, lợi dụng sức lực của bên thứ ba để công kích địch nhân của mình, qua đó giảm thiểu tổn thất cho bản thân, đồng thời có thể đạt được mục đích mà không bị bại lộ cũng không cần ra mặt.

"Mượn đao giết người" trong lịch sử

Cuối thời Xuân Thu, Tề Giản Công phái tướng quân Quốc Thư đi chinh phạt nước Lỗ. Nước Lỗ là nước nhỏ, thực lực thua xa nước Tề. Đệ tử của Khổng Tử là Tử Cống phân tích tình hình, cho rằng chỉ có quân đội nước Ngô mới có thể địch lại nước Tề.

Thế là Tử Cống lên đường tới nước Tề du thuyết. Tử Cống tới gặp thừa tướng nước Tề là Điền Thường, lập luận như sau:

- Lỗ chỉ là nước nhỏ, Tề đánh được Lỗ cũng chẳng được lợi ích gì đáng kể. Ngược lại nước Ngô hùng mạnh ở ngay cạnh Tề, nếu Ngô nhân lúc Tề đánh Lỗ mà tấn công Tề thì sao? Tề muốn mở rộng đất nước thì nên đánh Ngô trước mới phải.

Điền Thường nghe thấy có lý, nhưng ngặt nỗi nước Tề đã chuẩn bị đầy đủ để đánh Lỗ, không thể cứ vô duyên vô cớ mà lại dừng được, hơn nữa cũng không thể tự nhiên đánh nước Ngô, vì hai nước không có hiềm khích gì. Tử Cống thấy vậy bèn nói:

- Việc này không khó. Tôi sẽ tới nước Ngô một chuyến, khuyên Ngô cứu Lỗ. Chỉ cần Ngô cứu Lỗ thì Tề sẽ có cớ để đánh Ngô.

Điền Thường đồng ý, Tử Cống liền lên đường tới nước Ngô. Tử Cống nói với vua Ngô là Phù Sai:

- Nếu để Tề chiếm được Lỗ, nước Tề sẽ lớn mạnh hơn, khi ấy ắt sẽ tiếp tục đánh Ngô. Đại vương chi bằng tiên hạ thủ vi cương, liên thủ với Lỗ để đánh Tề trước. Ở phương Đông này ngoài Tề ra làm gì còn nước nào đủ sức đối địch Ngô, hạ được Tề thì chẳng phải Ngô sẽ thành bá chủ hay sao?

Ngô vương nghe vậy thì đồng ý ngay. Du thuyết xong Tử Cống lại nghĩ: "Ngô đánh bại Tề thì sau này sớm muộn cũng nhòm ngó nước Lỗ, kế này chỉ giải nguy nhất thời chứ không bền lâu được." Thế là lại lên đường đi du thuyết nước Tấn, nói rằng:

- Ngô đánh bại Tề xong sẽ nuốt chửng nước Lỗ. Nếu cứ để Ngô hùng mạnh lên như vậy thì sớm muộn họ cũng đánh sang cả trung nguyên, làm chủ thiên hạ. Nước Tấn tốt nhất hãy chuẩn quân sĩ đầy đủ sẵn sàng chiến tranh với Ngô.

Năm 484 trước công nguyên, Ngô vương Phù Sai thân chinh đánh Tề. Ngô và Lỗ liên thủ, quân Tề đại bại phải cầu hòa. Phù Sai vốn tính kiêu căng tự phụ, đánh được Tề xong thì càng thêm ngạo mạn, lập tức đem quân đánh sang Tấn, mưu đồ tấn công bất ngờ để giành lấy thiên hạ. Vua Tấn nghe lời Tử Cống nên đã phòng bị sẵn, quân Ngô bị mai phục tổn thất quá nửa, đại bại mà rút lui.

Như vậy, trong cả cuộc chiến, Tử Cống mượn sức của ba nước lớn để đánh lẫn nhau, giúp cho nước Lỗ bảo toàn được đất nước, đó chính là "Mượn đao giết người".

"Mượn đao giết người" trong đời sống ngày nay

Tháng 4 năm 2000, công ty nước uống Nông Phu của Trung Quốc tuyên bố không sản xuất nước tinh khiết nữa.

Thời điểm ấy tuyên bố này đã tạo nên một làn sóng dư luận trong Trung Quốc. Các công ty nước tinh khiết ở Trung Quốc ra sức phản bác lại quan điểm của Nông Phu, báo chí truyền thông liên tục đưa tin khiến vấn đề tranh luận này trở nên nóng hơn.

Điều này khiến người tiêu dùng ở Trung Quốc bắt đầu đặt câu hỏi nên mua nước khoáng hay mua nước tinh khiết.

Nếu họ lựa chọn mua nước khoáng, thì cái tên đầu tiên mọi người nghĩ đến chính là nước khoáng Nông Phu, vì nó đã xuất hiện quá nhiều trên các phương tiện truyền thông, đến nỗi người dân nghĩ rằng nước khoáng trong nước là do Nông Phu sáng chế ra.

Cứ như vậy, Nông Phu rút lui khỏi mảng nước tinh khiết và chuyển hẳn sang sản xuất nước khoáng. Ban đầu, việc ngừng sản xuất nước tinh khiết khiến công ty tổn thất không ít, song với việc gần như độc chiếm phân khúc nước khoáng, chẳng mấy chốc mà họ kiếm lại lợi nhuận gấp nhiều lần so với tổn thất trước đó.

Thay vì mang sản phẩm của công ty ra cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm của công ty khác, Nông Phu đã lợi dụng "nghiên cứu khoa học" để đánh bại các đối thủ hộ mình.

Sau đó lại lợi dụng tranh cãi của các công ty nước khác để thu hút truyền thông báo chí tới quảng cáo miễn phí cho bản thân. Hai "lưỡi đao" này đã giúp công ty nước Nông Phu tiêu diệt mọi đối thủ cản đường họ và độc chiếm phân khúc nước khoáng ở Trung Quốc những năm 2000.