SOHA NEWS
Khi một dịch bệnh bùng phát trong thời đại toàn cầu hóa, máy bay sẽ trở thành phương tiện thuận lợi cho mầm bệnh phát tán ra nhiều nước trên thế giới. Điều này đặc biệt đúng đối với những bệnh lây qua đường hô hấp như cúm, và mới đây nhất là viêm đường hô hấp cấp do chủng virus corona mới (SARS-CoV-2) gây ra.
Khi một người bệnh ho hoặc hắt hơi, họ sẽ phát tán vào môi trường xung quanh những giọt nước bọt được gọi là "droplet", mang theo virus, vi khuẩn và mầm bệnh. Mỗi lần như vậy, hàng chục ngàn các giọt nhỏ này sẽ có cơ hội bám vào các bề mặt trên máy báy, nguy hiểm nhất là trong phạm vi 6 feet (tương đương 1,8 mét).
Nếu bạn hít phải những giọt droplet này, hoặc chạm vào các giọt dính trên bất kỳ một đồ vật nào xung quanh, ví dụ như thành ghế, bàn ăn, cửa nhà vệ sinh trên máy bay, rồi sau đó bạn chạm tay mình lên mặt thì bạn cũng sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh.
Bạn có thể đọc về các con đường lây nhiễm của virus corona và cách phòng tránh tại đây.
Đây là cách virus corona phát tán trên máy bay, và hàng ghế an toàn nhất mà bạn nên chọn
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), những người ngồi trong phạm vi hai hàng ghế so với người nhiễm bệnh được coi là đã tiếp xúc với họ và có nguy cơ lây nhiễm cao.
Nhưng thực tế thì khi đi máy bay, mọi người thường không chỉ ngồi yên một chỗ, đặc biệt là đối với những chuyến bay dài. Chúng ta thường phải vào nhà vệ sinh, duỗi chân, lấy đồ từ kệ hành lý bên trên.
Năm 2003, một hành khách nhiễm virus SARS gây ra hội chứng hô hấp cấp tính nặng đã lên một chuyến bay từ Hong Kong đi Bắc Kinh, và nhiễm bệnh cho những người ngồi ở bên ngoài ranh giới hai hàng ghế của WHO.
Tạp chí Y học New England khi đó đã lưu ý rằng các tiêu chí của WHO đã "bỏ lỡ 45% những bệnh nhân mắc SARS".
Lấy cảm hứng từ trường hợp lây nhiễm này, một nhóm các nhà nghiên cứu y tế cộng đồng đã điều tra những kịch bản xảy ra trên máy bay để thấy, nguy cơ lây nhiễm trên máy bay sẽ thay đổi thế nào tùy thuộc theo vị trí ghế ngồi.
Nghiên cứu được thực hiện bởi một nhóm có tên là FlyHealthy Research Team, dẫn đầu bởi hai giáo sư sinh học thống kê Vicki Stover Hertzberg và Howard Weiss đến từ Đại học Emory. Họ đã quan sát hành vi của tất cả hành khách và phi hành đoàn trên 10 chuyến bay xuyên lục địa của Mỹ.
Các hành vi đi lại trên máy bay, cách mọi người giao tiếp, nói chuyện, đứng dậy khỏi ghế, đi vệ sinh đều đã được ghi lại, để ước tính có bao nhiêu cuộc chạm trán ở khoảng cách gần đã xảy ra trong một chuyến bay đường dài.
Xác suất tiếp xúc với một người nhiễm bệnh trên máy bay. Lưu ý: Đây là xác suất tiếp xúc chứ không phải xác suất lây nhiễm bệnh.
Xác suất tiếp xúc với một người nhiễm bệnh trên máy bay. Lưu ý: Đây là xác suất tiếp xúc chứ không phải xác suất lây nhiễm bệnh.
Xác suất lây nhiễm bệnh với một người trên máy bay, theo nghiên cứu của giáo sư Weiss. Những người ngồi ở hai hàng ghế cạnh người bệnh có xác suất lây nhiễm từ 80 đến 100%. Tiếp viên hàng không có xác suất lây nhiễm từ 5 đến 20%. Các hành khách còn lại chỉ có xác suất lây nhiễm dưới 1%.
"Giả sử bạn chọn ngồi ở hàng ghế giữa, ngay cạnh lối đi, và tôi sẽ đi bộ đến nhà vệ sinh, thì chúng ta sẽ gặp nhau ở một khoảng cách gần hơn 1 mét", giáo sư Weiss cho biết. "Vì vậy, nếu bị nhiễm bệnh, tôi có thể truyền nó sang cho bạn… Chúng tôi là những nhà nghiên cứu đầu tiên đưa ra định lượng về kịch bản này".
Nghiên cứu của giáo sư Weiss tiết lộ hầu hết những người đi máy bay sẽ rời khỏi chỗ hoặc đứng lên để kiểm tra hành lý trên cao của mình trong một chuyến bay tầm trung này. Nhìn chung, 38% hành khách sẽ rời ghế của họ một lần, và hơn 24% rời khỏi ghế từ 2 lần trở lên. Cũng có 38% hành khách khác ngồi yên vị tại ghế của họ trong toàn bộ hành trình bay.
Ước tính này giúp xác định được những vị trí ghế an toàn nhất để ngồi, trong trường hợp bạn muốn giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh truyền nhiễm xuống mức thấp nhất. Theo đó, những hành khách ít đứng dậy nhất có xu hướng ngồi ở hàng cạnh cửa sổ. Chỉ có 43% hành khách ở vị trí này đứng dậy và di chuyển, so với tới 80% hành khách ngồi cạnh lối đi.
Những hành khách ngồi cạnh cửa sổ cũng có số lần chạm mặt ít hơn so với những người ngồi ở các vị trí khác. Họ có thể gặp một người khác trung bình 12 lần, so với 58 lần khi ngồi ở ghế giữa và 64 lần khi ngồi ở ghế ngoài cùng cạnh lối đi.
Như bạn có thể thấy trên hình ảnh mô phỏng, chọn một chỗ ngồi cạnh cửa sổ máy bay sẽ giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với người lây nhiễm của bạn.
Mặc dù vậy, các cuộc tiếp xúc xảy ra trên máy bay đều tương đối ngắn, do đó, nguy cơ lây nhiễm không phải lúc nào cũng cao.
"Ngay cả khi bạn ngồi ở hàng ghế cạnh lối đi, chắc chắn sẽ có nhiều người đi qua bạn, nhưng họ sẽ di chuyển nhanh thôi", giáo sư Weiss nói. "Nhìn chung, những gì chúng tôi báo cáo là xác suất lây nhiễm của hành khách trên máy bay ở mức thấp".
Câu chuyện chỉ thay đổi trong kịch bản người nhiễm bệnh là một thành viên phi hành đoàn. Các thành viên phi hành đoàn thường có tiếp xúc gần với nhau trong rất nhiều trường hợp. Và khi một tiếp viên hàng không đi lại trên lối đi, cô ấy sẽ tiếp xúc với rất nhiều hành khách, trong những khoảng thời gian dài hơn.
Nghiên cứu của giáo sư Weiss cho thấy một thành viên phi hành đoàn bị nhiễm bệnh có nguy cơ lây nhiễm cho 4,6 người khác. Do đó, một quy định bắt buộc là nếu phi hành đoàn bị ốm, họ nên nghỉ ngơi ở nhà.
Suy cho cùng, giáo sư Weiss cho biết tất cả hành khách khi đi máy bay nên tuân thủ 6 biện pháp phòng tránh lây nhiễm của Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh dịch Hoa Kỳ (CDC):
1. Tránh tiếp xúc gần với người bị nhiễm bệnh. Hoặc nếu bạn bị nhiễm bệnh, hãy tránh tiếp xúc với những người khác (CDC khuyến cáo khoảng cách an toàn khi ở cạnh một người có triệu chứng ho, sốt, nghi nhiễm virus nCoV là 2 mét).
2. Tốt nhất hãy ở nhà khi bạn bị ốm.
3. Che miệng và mũi của bạn khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất là bằng khăn giấy rồi vứt nó vào thùng rác.
4. Rửa tay sạch với nước và xà phòng.
5. Tránh chạm tay vào mắt, mũi hoặc miệng.
6. Thực hành các thói quen lành mạnh khác liên quan đến sức khỏe.
Để kiểm tra xem bạn đã nắm vững những phương pháp phòng tránh khi tiếp xúc với nguy cơ lây nhiễm virus corona mới hay chưa, hãy cùng làm bài trắc nghiệm ngắn dưới đây:
Tham khảo Nationalgeographic, CDC