Đạo diễn "Cuốc xe nửa đêm" - Nguyễn Nguyên Hoàng: Mọi sai lầm đều phải trả giá bằng tiền mặt

Nguyễn Nguyên Hoàng bước chân vào showbiz năm 2009 với vai trò diễn viên. Sau nửa năm, anh chuyển sang làm những công việc phía sau màn ảnh như trợ lý, thư ký, kế hoạch, sản xuất, phó đạo diễn của nhiều đoàn phim: Vết dầu loang, Mộng phù hoa, Liên minh huyền thoại, Phim trường ma... và mới đây nhất là đạo diễn phim điện ảnh "Cuốc xe nửa đêm" ra rạp ngày 28/2.

Cuộc trò chuyện với đạo diễn Nguyễn Nguyên Hoàng đã khiến tôi đi từ ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác dù không lạ gì những chuyện thâm cung bí sử sau mỗi bộ phim...

Mọi sai lầm đều phải trả giá bằng tiền mặt

Anh bắt đầu nghề làm phim bằng những công việc như trợ lý, thư ký, kế hoạch, phó đạo diễn, sản xuất... Vậy khi làm đạo diễn, anh có được diễn viên trong nghề nể trọng và nghe lời?

Diễn viên bây giờ rất chuyên nghiệp. Ngay từ lúc ký hợp đồng, họ đã biết mình sẽ làm việc với ai nên không có chuyện coi thường đạo diễn. Tôi may mắn làm việc với nhiều ngôi sao và họ đều nhiệt tình hợp tác.

Đạo diễn Nguyễn Nguyên Hoàng (ngồi giữa) trên phim trường. Ảnh trong bài do NVCC.

Trước khi vào showbiz, anh vốn là giám đốc một công ty nội thất. Việc không được đào tạo bài bản từ trường lớp, khiến anh gặp những thuận lợi và khó khăn gì?

Tôi may mắn là trong những khúc quanh của cuộc đời luôn gặp được quý nhân phù trợ và giúp mình đi nhanh hơn. Có cơ hội, biết nắm bắt cơ hội là một chuyện, mình cũng phải thể hiện được năng lực nữa.

Thời buổi bây giờ, nhiều người thất nghiệp mà mình còn có việc để làm là hạnh phúc rồi. Không những thế, trong các dự án đó, tôi luôn được tự do sáng tạo nghệ thuật. Bản thân tôi là người cầu thị, luôn lắng nghe nên khi có những góp ý hợp lý, tôi sẽ thay đổi ngay chứ không bảo thủ.

Khó khăn mà hầu hết những người tay ngang như tôi gặp phải là giai đoạn khởi đầu. Mình vừa làm vừa học nên luôn ở trong tâm thế, sai đâu sửa đó, vấp đâu đứng lên ở đó. Và những kinh nghiệm mà mình có đều phải trả giá bằng sai lầm và tiền mặt.

Trả giá bằng tiền mặt là sao, thưa anh?

Hồi tôi làm kế hoạch cho đoàn phim, có lần phải book diễn viên với số lượng lớn. Khi kế hoạch thay đổi, tôi bỏ sót một diễn viên, quên không báo lịch mới. Họ nhận show khác vào ngày quay đó. Nếu họ không đến, lịch quay của cả đoàn sẽ bị bể, thiệt hại rất lớn vì để bố trí một cảnh quay không hề đơn giản.

Và để họ có mặt quay, tôi phải năn nỉ, chấp nhận đền phí hủy show cho họ, chi tiền vé máy bay đi và về. Và tất cả đều là tiền túi của mình. Những sai lầm đó mình phải trả giá bằng tiền và nó sẽ khiến mình không bao giờ phạm phải lần nữa.

Vậy nếu ngồi nhẩm tính lại thì anh mất bao nhiêu tiền cho những sai lầm đó?

Nhiều lắm, thật sự rất khó để tính ra con số cụ thể. Từ lúc làm trợ lý, thư ký, kế hoạch, sản xuất, phó đạo diễn... hầu như ở vị trí nào tôi cũng mắc phải những sai lầm và đều phải trả giá bằng tiền.

Đôi khi để công việc thuận lợi hơn, nhanh hơn, mình cũng phải bỏ tiền túi ra. Chẳng hạn, hãng phim có barem về giá cho từng cảnh, nhưng làm sản xuất thì mình phải du di, chấp nhận cảnh đó mắc tiền hơn nên bỏ thêm tiền mình ra để đoàn làm việc trơn tru, đúng deadline mà hãng phim đưa xuống.

Nguyễn Nguyên Hoàng và Thúy Nga trên phim trường.

Bị đuổi việc đúng ngày giỗ Tổ nghề và cái ơn... với vợ

Lương của anh em trong đoàn phim thường không cao. Anh làm vậy, lương có đủ sống?

Trước khi làm phim, tôi là giám đốc một công ty nội thất. Việc tôi từ bỏ công ty để đi làm phim là cả một vấn đề với gia đình. Thay vì tôi bỏ tiền đi học đại học để bắt đầu lại một sự nghiệp khác thì coi như đó là khoản học phí mình phải trả để học nghề.

Tôi đem tiền nhà đi làm phim... không ít. Thời điểm đó, con tôi còn nhỏ nên tôi mang ơn vợ rất nhiều. Tới giờ phút này, cô ấy cũng chưa từng một lần cản trở đam mê của tôi, sự lựa chọn của tôi.

Lúc đầu cô ấy cũng lo lắng nhưng vẫn ủng hộ. Có lẽ vì vợ tôi có điều kiện về tài chính. Cô ấy biết 3 ngoại ngữ và làm cho một công ty đa quốc gia của Mỹ nên kinh tế trong nhà khá vững. Thậm chí đến tận bây giờ, lâu lâu tôi vẫn ôm tiền nhà đi làm phim, cô ấy cũng chỉ cằn nhằn chứ không cấm cản.

Thực lòng, anh có thấy mình có lỗi với vợ không?

Có. Tôi đã từng định bỏ nghề hai lần. Lần thứ nhất là khi tôi làm bộ phim truyền hình 50 tập của một đạo diễn khá nổi tiếng. Tôi làm đến tập 43 thì bị đuổi. Lý do là vì tôi không chịu được cách nhà sản xuất đối xử tệ bạc với anh em trong ê-kíp nên đứng ra bảo vệ họ.

Đợt đó đoàn quay ở khu du lịch Bửu Long, Đồng Nai cách Sài Gòn khoảng 60 km. Ngày nào cũng quay từ 6h sáng tới 12h đêm. Anh em ánh sáng, hiện trường luôn là người đến sớm nhất và về muộn nhất.

Từ đó về Sài Gòn, đi xe nhanh nhất cũng hơn 1 tiếng. Nghĩa là, anh em hầu như ngày nào cũng 1,2h sáng mới về tới nhà, ngủ chừng 2,3 tiếng lại chạy xuống đoàn phim.

Với điện ảnh, Nguyễn Nguyên Hoàng là cái tên mới tinh nhưng với giới làm phim truyền hình, anh là nhân vật quen thuộc ở nhiều đoàn phim

Hãng phim không hỗ trợ anh em chi phí nghỉ ngơi gần đó. Ai muốn nghỉ thì tự chi tiền. Một ngày lương của anh em rất ít, nếu thuê nhà nghỉ thì không còn được đồng nào mang về nên đa số phải nằm vạ vật ngay tại trường quay.

Mọi người bức xúc nhưng vì miếng cơm manh áo nên không ai nói. Đã thế, lâu lâu còn bị mắng oan. Hãng phim chỉ nhìn thấy người này người kia có lỗi mà không xét tới nguyên nhân tại sao họ phạm lỗi. Việc đầu tiên hãng phim làm là chửi phủ đầu anh em.

Sai bị chửi là điều đương nhiên nhưng cũng cần giữ thể diện cho họ. Cá nhân tôi chưa bao giờ chửi ai trước mặt nhiều người. Hôm đó, trợ lý và đạo diễn không làm việc rõ với nhau dẫn tới việc trợ lý book diễn viên không phù hợp.

Vấn đề là, giá tiền thấp thì không thể book một diễn viên giỏi, trong khi vai cần một người có lực diễn tốt hơn. Cuối cùng, hãng phim không trả tiền cho diễn viên. Trợ lý phải móc tiền túi ra trả.

Đôi bên đều sai nhưng bạn trợ lý bị sỉ vả ngay trước đám đông, trước diễn viên và cả người dân đứng xem. Tôi bức xúc nên vùng lên và bị cho nghỉ việc ngay sau 5 phút.

Tôi nhớ rất rõ, hôm đó cũng là ngày giỗ Tổ nghề sân khấu. Khoảng 7,8 tháng sau đó, tôi gần như ở không. Không ai kêu đi làm. May mắn là tôi có khả năng viết kịch bản nên vẫn "cầm cự" được những ngày tháng đó. Tôi nghĩ chắc mình không còn duyên với nghề nữa nên quyết định quay lại công ty nội thất của mình... nhưng lòng vẫn còn đầy đam mê.

Lần thứ hai tôi định bỏ nghề là sau khi quay trở lại và làm việc ở những vị trí cao hơn như sản xuất, phó đạo diễn. Nhưng càng ở vị trí cao càng khó nhận dự án. Bởi vậy, tôi chỉ toàn làm các dự án nhỏ như phim youtube, MV ca nhạc... và vẫn tiếp tục ôm tiền nhà đi làm phim.

Đạo diễn Nguyễn Nguyên Hoàng và vợ.

Cho đến một ngày tôi giật mình tự hỏi, mình làm vì cái gì? Những dự án đó không đem lại cho mình tiền bạc, không tên tuổi, không được thỏa mãn sáng tạo vì quá ít tiền.

Quay lại làm phim được 1 năm, tôi quyết định bỏ nghề và đi xin việc làm văn phòng ở một công ty truyền thông, với mức lương cơ bản để lo được cho vợ con. Cứ 8h sáng có mặt ở công ty, 5h chiều về. Làm được tháng rưỡi, tôi thấy nơi này, công việc này không thuộc về mình. Tôi nhớ phim trường khủng khiếp.

Đúng lúc đó, tôi nhận được lời mời làm phim và tôi quay lại ngay, không suy nghĩ. Từ đó đến nay, ý nghĩ bỏ nghề không lặp lại nữa. Có khó khăn, có buồn đến đâu, tôi cũng nghĩ tích cực và xoay sở qua hết.

Ở lần định bỏ nghề đầu tiên, anh thất nghiệp 7,8 tháng. Thời gian đó như thế nào?

Tới bây giờ tôi vẫn nghĩ, mình bị Tổ nghề phạt. Nếu quay lại, tôi vẫn đứng lên bảo vệ ê-kíp nhưng theo một cách khôn khéo hơn, chứ không to tiếng như hồi đó.

Tôi nhận ra rằng mong muốn bảo vệ anh em của mình không sai nhưng thái độ sai. Bởi vì trong thái độ đó còn có phần bồng bột của tuổi trẻ, ham thể hiện cái tôi chứ không hoàn toàn vô tư là bảo vệ anh em. Điều đó không đúng.

Bị gọi là "ô sin" đoàn phim

Trở lại với bộ phim điện ảnh"Cuốc xe nửa đêm" do anh đạo diễn vừa chính thức ra rạp vào ngày 28/2. Tôi biết phim bấm máy từ năm 2017 nhưng tới giờ, sau 3 năm mới ra rạp. Dự án điện ảnh đầu tay mà trục trặc như vậy, anh có bị nản không?

Có, rất nhiều lần tôi nản. Thật sự thời điểm đó, tôi chưa bao giờ nghĩ mình có cơ hội được làm đạo diễn một phim điện ảnh. Ngay cả lúc ký hợp đồng với nhà sản xuất, tôi vẫn tưởng mình mơ. Bởi vì, đạo diễn ở Việt Nam nhiều lắm, làm sao tới lượt mình, một người tay ngang vào nghề...

Nguyễn Nguyên Hoàng cùng Phước Sang, Quách Ngọc Tuyên đang trao đổi kịch bản trước khi thực hiện cảnh quay.

Nhà sản xuất đưa cho tôi một cuốn sách để chuyển thể câu chuyện thành kịch bản điện ảnh. Tôi mất 6 tháng để viết, sửa đi sửa lại rất nhiều lần mới bấm máy. 

Khi bấm máy tôi lo sợ đủ thứ. Dĩ nhiên, mình biết sợ là biết kiểm soát rủi ro. Nhưng tôi không thể kiểm soát được rủi ro lớn nhất mà phim gặp phải là... kinh phí. Kinh phí là nguyên nhân chính khiến phim chậm trễ ra rạp.

Sau khi phim quay xong, tôi mất 1 năm để ngồi dựng, không dám nhận dự án khác, sợ ảnh hưởng tới việc hậu kỳ. Nhưng số phận bộ phim cứ chìm nổi, không biết đi về đâu. Mọi người quá nản đều đi làm việc khác. Tôi cũng vậy. 

Bẵng đi một thời gian, nhà sản xuất kêu tôi quay bổ sung rồi dựng lại. Mình đã chờ đợi quá lâu, không dám tin phim được ra rạp dù rất hy vọng và mong muốn. Nói nản thì không chính xác mà tôi buồn nhiều hơn. Dù đang làm việc khác nhưng tôi vẫn sắp xếp thời gian để hoàn thành, đeo bám, không dám bỏ lơi.

Với dự án điện ảnh đầu tay sẽ khó tránh được sai sót. Tôi không dám khẳng định phim mình làm hay, xuất sắc nhưng tôi chắc chắn đó là một phim tử tế, chỉnh chu chứ không cẩu thả dù gặp rất nhiều khó khăn. "Cuốc xe nửa đêm" không chỉ là tâm huyết của tôi mà còn của rất nhiều người trong ê-kíp.

"Cuốc xe nửa đêm" là đứa con tinh thần đầu đời đầy tâm huyết của anh. Vậy trong quá trình làm phim này, điều gì khiến anh ấn tượng nhất?

Tôi là người rất đơn giản vẻ bề ngoài, tôi không phải đại gia nên chạy một chiếc xe cũng rất bình thường. Bởi vậy, khi tôi xuất hiện ở đoàn phim, nếu không ai nói thì chắc chắn người ngoài không biết tôi là đạo diễn. Tôi luôn ăn cơm chung với đoàn và hoàn toàn không có chế độ gì đặc biệt, không ưu đãi đặc biệt so với nhân viên.

Trương Minh Quốc Thái và Hoàng Yến Chibi trong phim Cuốc xe nửa đêm

Tôi có thói quen luôn là người ăn cuối cùng trong đoàn. Hôm đó, đoàn quay ở Cá sấu hoa cà và thuê 1 người bán cơm gần đó lo cơm cho anh em. 

Lúc tôi ra lấy cơm, anh giao cơm không cho lấy. Anh đó nói một câu mà tôi nhớ tới giờ "cơm này là của thằng đạo diễn, em không được ăn, chỉ còn 1 phần thôi". Tôi bảo mình là đạo diễn nhưng anh đó không tin. Cuối cùng, trợ lý của tôi phải ra xác nhận thì tôi mới được ăn cơm.

Ở đoàn, anh em sản xuất... hầu hết đều là đàn em học trò của tôi. Phần vì muốn cho các bạn ra hiện trường học nghề, phần vì muốn tiết kiệm chi phí làm phim. Vì các bạn mới làm nghề nên trong lúc sản xuất gặp rất nhiều trục trặc và tôi phải đứng ra xử lý.

Có những lúc tôi lăng xăng đến mức bị mọi người trong đoàn gọi là "ô sin". Chẳng những luôn là người tới đoàn sớm nhất mà có những lúc tôi phải tìm cả chỗ đậu xe cho đoàn, phục trang ngồi đâu, makeup ngồi đâu, thậm chí đi xin điện nhà dân để đoàn sử dụng vì chủ nhà khó tính mà các bạn còn trẻ không thương lượng được.

Thời điểm phim chuẩn bị bấm máy vì chưa có đủ kinh phí, cá nhân tôi cầm dự án đi mời đầu tư nhưng bị chính những người mình từng hợp tác coi thường. Họ cản nhà đầu tư vì không tin vào khả năng của tôi.

Tôi rất buồn khi nghe được những câu kiểu như "thằng đó từ trợ lý đi lên, biết gì đâu mà làm phim, mất tiền thêm lại không được gì đâu, đừng có đầu tư". Chuyện đó đôi lúc làm tôi tự ti vì mình không có nhiều sản phẩm như người ta, không có tên tuổi như người ta...

Và những câu nói kiểu đó vẫn xuất hiện cho tới khi tôi làm gần xong hậu kỳ "Cuốc xe nửa đêm". Họ nghĩ tôi "nổ" cho vui chứ làm gì có dự án như vậy, làm gì mà Nguyễn Nguyên Hoàng được làm đạo diễn phim điện ảnh. Họ đặt nhiều nghi vấn xấu lên tôi.

Tới khi phim được báo chí nhắc tới, ra teaser, trailer thì mọi người mới thực sự biết là tôi có làm một dự án điện ảnh tử tế. Lúc trước, nghe những điều đó tôi buồn lắm, chỉ biết im lặng chờ phim ra rạp.

Cảm ơn anh đã chia sẻ và chúc phim ra rạp thắng lợi!

Nam chính là Quách Ngọc Tuyên vai Sỹ - một anh chàng làm trai bao trả nợ cho cha dượng.