Một nguồn tin cho biết các bộ trưởng Quốc phòng Đức, Pháp và Tây Ban Nha đã đồng ý nhóm họp thảo luận về chương trình Hệ thống không quân Chiến đấu Tương lai (FCAS) của châu Âu gần đây.
Chương trình trị giá 100 tỉ euro này được kỳ vọng sẽ thể hiện hình ảnh một châu Âu đoàn kết và cung cấp máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 cùng máy bay không người lái yểm trợ cho Pháp, Đức và Tây Ban Nha vào năm 2040.
FCAS dự kiến thay thế hai máy chiến đấu hiện trong biên chế.
Một là Eurofighter Typhoon, được phát triển và vận hành bởi không quân Anh, Đức, Tây Ban Nha và Italy.
Hai là Dassault Rafale do Pháp sản xuất, hiện diện trong lực lượng vũ trang Pháp cùng hàng loạt nước như Ai Cập, UAE, Qatar, Ấn Độ, Indonesia, Hy Lạp, Serbia và Croatia. Gần đây, Ukraine đã ký thỏa thuận mua 100 máy bay Rafale. Đây là đơn hàng xuất khẩu máy bay Pháp lớn nhất từ trước tới nay, vượt xa đơn hàng 80 chiếc của UAE.
Mô hình máy bay chiến đấu FCAS. Ảnh: Creative Commons
Tuy nhiên, FCAS đã được đề xuất từ 8 năm trước và hiện vấp phải vô số vấn đề, trong đó có những bất đồng giữa Dassault Aviation của Pháp và Airbus do Đức - Tây Ban Nha dẫn đầu. Dassault tuyên bố sẵn sàng tiếp tục hoạt động một mình.
Nếu phía Pháp và Đức không đạt được thỏa thuận, lịch sử sẽ lặp lại khi Dassault không tham gia chương trình Eurofighter vào những năm 1980 mà tự phát triển Rafale.
Truyền thông đưa tin một trong những rào cản là “cuộc chiến giành địa bàn công nghiệp” giữa các doanh nghiệp quốc phòng. Hầu hết rào cản tập trung vào cách các công ty liên quan phân chia đầu việc, cũng như duy trì quyền kiểm soát với công nghệ độc quyền nhạy cảm.
Đàm phán cũng cần thống nhất giai đoạn tiếp theo của chương trình, gồm kế hoạch phát triển Máy bay Chiến đấu Cộng tác sẽ hoạt động đồng bộ với máy bay chiến đấu chính.
Hồi tháng 11, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã gặp nhau và bàn luận về cách tháo nút thắt.
Nguồn tin từ Đức tiết lộ Dassault tìm cách giành quyền kiểm soát dự án, tự mình đảm nhiệm khoảng 80% thiết kế máy bay có người lái. Dassault phủ nhận thông tin và cáo buộc Airbus chèn ép họ từ bỏ chương trình.
Trong khi đó, CEO Airbus Guillaume Faury cho biết "vẫn chưa có kết quả" sau khi hai chính phủ họp bàn: "Chúng tôi không muốn rơi vào tình huống một đối tác áp đảo và ra lệnh cho các đối tác khác”. Còn CEO Eric Trappier nói Dassault nên được tự do quyết định về các bộ phận máy bay chiến đấu cốt lõi do công ty chịu trách nhiệm.