Sau nhiều quý hưởng lợi từ dòng tiền ào ạt của nền kinh tế thời chiến, nước Nga hiện đang bước vào một giai đoạn mới. Quốc gia này chứng kiến tăng trưởng chậm lại, thị trường lao động thiếu hụt định nhưng mức lương không còn bứt phá.
Theo phân tích của Financial Times, mức lương cho người lao động mới tại Nga trong tháng 11/2025 chỉ tăng 6,9% so với cùng kỳ năm trước, một con số khiêm tốn nếu so với mức tăng 18,9% hồi tháng 1.
Đáng chú ý, sự chững lại này xảy ra trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp kỷ lục, chỉ 2,2%. Điều đó phản ánh những mất cân đối ngày càng sâu sắc trong nền kinh tế Nga, vốn đã chịu áp lực sau gần 4 năm mâu thuẫn với Ukraine.
Elina Ribakova, chuyên gia tại Trường Kinh tế Kyiv, nhận định đà tăng lương chững lại sẽ kéo theo suy giảm tiêu dùng. Yếu tố này có thể ảnh hưởng đến nguồn thu từ thuế tiêu dùng, khiến ngân sách nhà nước thêm căng thẳng. Trong bối cảnh doanh thu từ dầu khí đang giảm sút do lệnh trừng phạt và giá dầu yếu, Moscow ngày càng phụ thuộc vào hệ thống thuế nội địa để tài trợ cho chi tiêu quân sự và phúc lợi xã hội.
Theo Pawel Adrjan, Giám đốc nghiên cứu kinh tế tại nền tảng thống kê tuyển dụng toàn cầu Indeed, các mức lương được quảng cáo thể hiện “tín hiệu cảnh báo sớm rằng nền kinh tế đang giảm tốc”. Ngoài ra, số lượng vị trí tuyển dụng cũng sụt giảm, đặc biệt trong ngành khai thác mỏ và vận tải.
Thống kê chính thức cho thấy kinh tế Nga từng tăng trưởng mạnh sau khi xung đột Ukraine bùng nổ năm 2022. Khi đó, Điện Kremlin nới lỏng kỷ luật tài khóa và rút tiền từ quỹ dự trữ để tăng chi tiêu quốc phòng và trả lương cho binh sĩ. Giá dầu thế giới leo thang giúp ngân sách dồi dào, kéo GDP tăng trung bình hơn 4% trong giai đoạn 2023-2024, vượt xa mức 1,2% của thập kỷ trước khi xung đột xảy ra.
Tuy nhiên, cuộc đua tăng lương trong khi năng suất không đổi đã đẩy lạm phát lên cao, vấn đề mà Ngân hàng Trung ương Nga vẫn chưa kiểm soát được. Thống đốc Elvira Nabiullina cảnh báo rằng “dòng tiền rẻ đang tạo ra cuộc chạy đua lương không đi kèm tăng trưởng hiệu quả”.
Đà phục hồi bắt đầu hạ nhiệt từ năm 2024 và dự kiến GDP Nga sẽ chỉ tăng khoảng 1% trong năm 2025. Chỉ số PMI do S&P Global công bố ngày 1/12/2025 đã giảm xuống 48 điểm, mức thấp nhất kể từ đầu năm 2023, đánh dấu 6 tháng giảm liên tiếp. Theo chuyên gia Dmitry Belousov đến từ một viện nghiên cứu nhà nước, kinh tế Nga đang đứng bên “bờ vực của suy thoái kèm lạm phát”.
Mặc dù tăng trưởng lương chững lại, thị trường lao động vẫn đang thiếu hụt trầm trọng. Bộ Lao động Nga ước tính nước này cần hơn 3 triệu lao động mới trong vòng năm năm tới. Theo khảo sát tháng 11 của NHTW, tình trạng thiếu hụt nhân lực tuy đã giảm nhẹ trong nửa cuối năm 2025 nhưng vẫn ở mức hơn 25%, gấp 4 lần thời điểm trước năm 2026.
Để ứng phó, chính phủ Nga đã ban hành nhiều biện pháp như cho phép học sinh trượt tốt nghiệp lớp 9 chuyển sang học nghề để sớm đi làm, kéo dài thời gian làm việc trung bình lên 38 giờ/tuần - mức cao kỷ lục trong khi xu hướng toàn cầu đang là giảm giờ làm. Một trong những chính sách gây tranh cãi nhất là yêu cầu bắt buộc sinh viên y khoa sau tốt nghiệp từ năm 2026 phải làm việc 3 năm tại các bệnh viện công, thường là ở vùng sâu vùng xa.
Tham khảo FT