Đó chính là cây chuối.
Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT), 6 tháng đầu năm 2025, chuối đứng thứ ba trong nhóm trái cây xuất khẩu của Việt Nam, chỉ sau sầu riêng và thanh long, với kim ngạch 233 triệu USD, tăng gần 55% so với cùng kỳ năm trước.
Năm 2024, chuối mang về cho Việt Nam 378 triệu USD từ xuất khẩu, tương ứng khoảng 2.400 USD/ha. Các chuyên gia kỳ vọng ngành hàng chuối Việt Nam có thể đạt giá trị xuất khẩu 4 tỷ USD trong tương lai, nếu phát triển quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và duy trì chất lượng đồng đều.
Cây chuối phát triển tốt ở những vùng khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới, nhiệt độ 22–30°C và độ ẩm cao trên 70%. Cây ưa ánh sáng đầy đủ, đất tơi xốp, giàu mùn, thoát nước tốt, tránh đất trũng hoặc quá khô.
Ở Việt Nam, các vùng phù hợp gồm miền núi phía Bắc như Lào Cai, Yên Bái, Sơn La; Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long. Trồng chuối gần nguồn nước và đường giao thông thuận lợi giúp cây sinh trưởng tốt, năng suất cao, đáp ứng cả tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Chuối giống được gieo trồng.
Chuối là một trong những cây kinh tế giúp nông dân ở nhiều nơi cải thiện thu nhập. Điển hình, xã Mường Khương chủ yếu trồng ngô, sắn nhưng hiệu quả kinh tế thấp. Vài năm gần đây, xã đã mạnh dạn chuyển đổi sang trồng chuối hàng hóa.
Trên Báo Nông nghiệp và Môi trường, chị Bàn Thị Hồng (xã Quân Chu, Thái Nguyên), một trong những hộ trồng chuối tiêu biểu tại tỉnh, cho biết: Vườn chuối rộng hơn 2 ha, những hàng chuối tiêu hồng xanh tốt, cây đã trổ buồng và đang trong thời kỳ sinh trưởng.
"Những năm đầu, mỗi vụ tôi chỉ thu khoảng 300–400 triệu đồng. Năm vừa rồi giá chuối bất ngờ tăng gấp 2–3 lần do bão làm nhiều diện tích trên địa bàn bị hư hại, nguồn cung giảm mạnh. Nhờ khu vườn của gia đình chỉ bị ảnh hưởng nhẹ, mất khoảng 300 buồng nên doanh thu từ chuối và gần 300 gốc bưởi đạt gần 1 tỷ đồng, trừ chi phí lãi khoảng 800 triệu đồng", chị Hồng phấn khởi chia sẻ.
Chia sẻ trên Báo Dân Việt, chị Lèng Thị Pẳn, thôn Nậm Chảy, cho biết: "Trước đây, gia đình tôi chỉ trồng ngô để làm thức ăn chăn nuôi. Sau khi được xã tạo điều kiện đi tham quan, học hỏi mô hình trồng chuối ở nhiều nơi và thấy hiệu quả kinh tế cao hơn, chúng tôi quyết định chuyển đổi. Đến nay, với 5.000 gốc chuối, mỗi năm trừ chi phí, gia đình tôi thu về từ 300 đến 400 triệu đồng".
Chuối không chỉ cho quả mà còn tận dụng được nhiều bộ phận khác. Lá chuối có thể dùng làm bao gói thực phẩm, làm nguyên liệu chế biến hoặc bán cho thương lái với giá cao; thân chuối dùng làm thức ăn chăn nuôi hoặc làm phân hữu cơ; thậm chí rễ và bẹ chuối cũng có thể tận dụng trong nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ. Nhờ khai thác triệt để các phụ phẩm này, người trồng chuối tăng đáng kể thu nhập, đồng thời giảm lãng phí, hướng tới sản xuất nông nghiệp bền vững.
Tại xã Mường Khương, người dân trồng chuối không chỉ thu quả mà còn thu lá. Lá chuối khô hiện được thương lái săn đón với giá 16.000–20.000 đồng/kg, lá tươi 6.000–8.000 đồng/kg. Thân chuối cũng được thu mua làm thức ăn chăn nuôi.
Chuối xuất khẩu.
Hiệu quả kinh tế vượt trội đã thúc đẩy diện tích trồng chuối ở Mường Khương không ngừng mở rộng. Toàn xã hiện có hơn 1.000 ha chuối, tăng thêm 200 ha so với năm 2024, trong đó 812 ha đã cho thu hoạch ổn định với năng suất cao. Đáng chú ý, 440 ha đã được cấp mã số vùng trồng, mở ra cơ hội thuận lợi cho xuất khẩu chính ngạch.
Phát triển chuối bền vững
Phát triển chuối theo hướng bền vững không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn bảo vệ môi trường và xây dựng nông nghiệp lâu dài.
Việc đầu tiên là quy hoạch vùng trồng tập trung, ưu tiên những khu đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt, nguồn nước dồi dào và thuận lợi giao thông, giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh, năng suất cao.
Song song đó, áp dụng kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP đảm bảo chất lượng quả đồng đều, giảm hóa chất và ô nhiễm môi trường.
Khai thác toàn bộ bộ phận cây chuối như lá, thân, bẹ để tăng thu nhập và giảm lãng phí.
Cuối cùng, kết nối với doanh nghiệp và hợp tác xã để bao tiêu sản phẩm, xây dựng chuỗi cung ứng ổn định. Nhờ những giải pháp này, cây chuối trở thành cây trồng bền vững, đem lại giá trị kinh tế và xã hội lâu dài.