Nga đã chính thức chuyển giao những chiếc tiêm kích Su-57 đầu tiên cho Algeria, đánh dấu cột mốc lịch sử khi lần đầu tiên một dòng máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, ngoài F-35 của Mỹ, được xuất khẩu ra thị trường quốc tế.
Ông Vadim Badekha, Giám đốc điều hành Tập đoàn Máy bay Thống nhất (UAC) thuộc sở hữu nhà nước Nga, xác nhận lô hàng đã được bàn giao và hiện đang trong biên chế hoạt động. "Chúng đã bước vào nhiệm vụ chiến đấu và đang thể hiện những phẩm chất ưu việt nhất. Khách hàng của chúng tôi rất hài lòng", ông Badekha nhấn mạnh.
Mặc dù phía Nga không nêu đích danh quốc gia tiếp nhận, nhưng các nguồn tin trước đó đã khẳng định Algeria là khách hàng duy nhất được xác nhận sẽ nhận hai chiếc Su-57 trước cuối năm nay. Động thái này trùng khớp với thời điểm khai mạc Triển lãm Hàng không Dubai, nơi Nga cũng cử một nguyên mẫu Su-57 đến trình diễn nhằm thu hút thêm các khách hàng tiềm năng.
Hành trình sở hữu "bóng ma bầu trời"
Algeria từ lâu đã được xem là khách hàng tiềm năng hàng đầu của dòng tiêm kích này. Các dấu hiệu rõ ràng đã xuất hiện từ năm 2020 khi các quan chức quân sự nước này xuất hiện trên truyền hình quốc gia với mô hình Su-57, bên cạnh các hình ảnh quảng bá tại Bộ Quốc phòng. Truyền thông nhà nước Algeria cũng xác nhận vào tháng 2/2025 rằng những chiếc Su-57 đầu tiên sẽ cập bến trước tháng 1 năm sau.
Được đánh giá là lực lượng không quân có tiềm lực chiến đấu mạnh nhất trong khối các nước Châu Phi, Ả Rập và Hồi giáo, Algeria đã đẩy mạnh đầu tư vào năng lực tác chiến không quân tiên tiến sau sự kiện NATO có hành động quân sự với láng giềng Libya năm 2011. Bên cạnh Su-57, quốc gia Bắc Phi này cũng đã tiếp nhận một số tiêm kích chiếm ưu thế trên không Su-35S và có khả năng đã ký hợp đồng mua tiêm kích bom Su-34. Một bảng giá rò rỉ từ Rostec hồi tháng 10 cho thấy Algeria dự kiến nhận hai chiếc Su-57, cùng số lượng tương đương một phi đội cho mỗi loại Su-34 và Su-35.
Thương vụ này được kỳ vọng sẽ tạo đà cho hoạt động xuất khẩu Su-57, bởi Algeria nổi tiếng là khách hàng khó tính với các tiêu chuẩn khắt khe, từng từ chối nhiều loại máy bay không đạt chuẩn.
"Nhân tố nhân lên sức mạnh"
Việc chỉ sở hữu hai chiếc Su-57 trong giai đoạn đầu đã đặt ra câu hỏi về tính hữu dụng của một phi đội quá nhỏ. Tuy nhiên, giới phân tích nhận định rằng giá trị thực sự của Su-57 nằm ở khả năng trở thành "nhân tố nhân lên sức mạnh" cho toàn bộ hạm đội.
Hiện tại, xương sống của Không quân Algeria là hơn 70 chiếc Su-30MKA thế hệ 4+ đầy uy lực. Sự bổ sung của Su-57 với các cảm biến, vũ khí vượt trội, cùng khả năng tàng hình và tình báo điện tử tiên tiến sẽ củng cố đáng kể sức mạnh cho đội hình Su-30, Su-35 và Su-24M hiện có. Trong bối cảnh Algeria thiếu hụt các hệ thống cảnh báo sớm và chỉ huy trên không (AEW&C), khả năng thu thập và chia sẻ dữ liệu của Su-57 trở nên vô giá.
Khác với F-35 chỉ có một radar chính, Su-57 được tích hợp tới 5 radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) phân bố khắp thân máy bay, cho phép theo dõi đồng thời 60 mục tiêu. Điều này mang lại lợi thế lớn trong việc trinh sát và dẫn đường.
Mô hình tác chiến này có nét tương đồng với cách Không quân Israel sử dụng F-35I trong cuộc không kích vào Iran hồi tháng 6. Một sĩ quan Israel tiết lộ rằng F-35 chủ yếu đóng vai trò trinh sát, xác định các mối đe dọa tên lửa và chuyển dữ liệu cho các máy bay F-16 thế hệ cũ hơn để thực hiện đòn tấn công chính xác. Nếu Israel thành công khi phối hợp F-35 với các máy bay F-15, F-16 chưa được hiện đại hóa sâu, thì sự kết hợp giữa Su-57 và các tiêm kích hiện đại như Su-30MKA của Algeria hứa hẹn hiệu quả còn cao hơn.
Về mặt hỏa lực, Su-57 cũng thể hiện sự vượt trội khi triển khai được nhiều loại đạn dược không đối đất ngoài tầm nhìn hơn bất kỳ đối thủ nào cùng thế hệ. Ngoài tên lửa hành trình Kh-59MK2, máy bay này gần đây còn xuất hiện với tên lửa chống bức xạ Kh-58UShKE. Trong khi đó, đối thủ F-35 hiện vẫn chưa tích hợp được bất kỳ loại tên lửa không đối đất ngoài tầm nhìn nào.
Đối trọng với các mối đe dọa khu vực
Sự hiện diện của Su-57 không chỉ nhằm răn đe các mối đe dọa tiềm tàng từ NATO ở Địa Trung Hải mà còn giải quyết các thách thức an ninh từ nước láng giềng Maroc – quốc gia thân phương Tây.
Maroc gần đây đã đầu tư mạnh vào hệ thống phòng không mặt đất như MIM-104 Patriot của Mỹ và được cho là cả HQ-9B của Trung Quốc để bù đắp sự thiếu hụt về không quân. Với kinh nghiệm thực chiến đã được chứng minh tại Ukraine trong các nhiệm vụ trấn áp phòng không (SEAD), Su-57 được xem là "chìa khóa" để Algeria vô hiệu hóa các lá chắn này. Nhờ khả năng tàng hình, Su-57 có thể xâm nhập, cung cấp dữ liệu mục tiêu hoặc trực tiếp tung đòn "phá cửa", mở đường cho hạm đội không quân Algeria tiến hành các chiến dịch quy mô lớn.
UAC khẳng định, việc sở hữu một máy bay thế hệ 5 đã được tôi luyện qua thực chiến là minh chứng cho chủ quyền và trình độ công nghệ cao của quốc gia sở hữu, đồng thời củng cố vị thế dẫn đầu của Không quân Algeria tại khu vực.