Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cho phép Ukraine sử dụng vũ khí do Mỹ sản xuất để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, Reuters dẫn lời hai quan chức Mỹ và một nguồn tin quen thuộc với quyết định này cho biết hôm 17/11. Động thái này được xem là một sự đảo ngược đáng kể chính sách của Washington trong cuộc xung đột Ukraine - Nga.
Ukraine có kế hoạch thực hiện các cuộc tấn công tầm xa đầu tiên trong những ngày tới, các nguồn tin cho biết nhưng không tiết lộ chi tiết.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Volodymyr Zelensky tại Fasano, Ý, vào ngày 13/6/2024. Ảnh: Reuters
Quyết định này được Mỹ đưa ra hai tháng trước khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức vào ngày 20/1/2025 và sau nhiều tháng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi cho phép quân đội Ukraine sử dụng vũ khí của Mỹ để tấn công các mục tiêu quân sự ở sâu trong lãnh thổ Nga.
Theo Reuters, sự thay đổi này phần lớn là để đáp trả Nga trước cáo buộc Moscow triển khai binh sĩ Triều Tiên ở chiến tuyến.
Trong bài phát biểu tối 17/11, Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết các tên lửa sẽ "tự mình lên tiếng".
"Hôm nay, nhiều kênh truyền thông đang nói rằng chúng tôi đã được phép thực hiện các hành động thích hợp", ông Zelensky nói. "Nhưng các cuộc tấn công không được thực hiện bằng lời nói. Những điều như vậy không được công bố".
Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận.
Điện Kremlin chưa đưa ra phản hồi ngay lập tức, mặc dù từng cảnh báo rằng họ sẽ coi động thái nới lỏng các hạn chế đối với việc Ukraine sử dụng vũ khí của Mỹ là một sự leo thang lớn.
Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban các vấn đề quốc tế của Hội đồng Liên bang Nga (Thượng viện) Vladimir Dzhabarov cho biết quyết định của Washington cho phép Kyiv tấn công sâu vào Nga có thể dẫn đến "Chiến tranh thế giới thứ ba".
Andrei Klishas - một thành viên cấp cao của Hội đồng Liên bang Nga - viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram rằng: "Phương Tây đã quyết định leo thang đến mức có thể khiến nhà nước Ukraine bị phá hủy hoàn toàn vào sáng mai".
Reuters dẫn lời các nguồn tin cho biết, các cuộc tấn công sâu đầu tiên của Ukraine có khả năng sẽ được thực hiện bằng tên lửa ATACMS, có tầm bắn lên tới 306 km.
Trong khi một số quan chức Mỹ bày tỏ sự hoài nghi rằng việc cho phép các cuộc tấn công tầm xa sẽ thay đổi quỹ đạo chung của cuộc chiến, thì quyết định này có thể hỗ trợ Ukraine vào thời điểm lực lượng Nga đang giành được lợi thế, đồng thời đưa Kyiv vào vị thế đàm phán tốt hơn khi các cuộc đàm phán ngừng bắn có thể diễn ra.
Reuters đưa tin, không rõ liệu ông Trump có đảo ngược quyết định của Tổng thống Biden khi ông nhậm chức hay không. Ông Trump từ lâu đã chỉ trích quy mô viện trợ tài chính và quân sự của Mỹ cho Ukraine, và tuyên bố sẽ nhanh chóng chấm dứt chiến sự mà không giải thích cách thức.
Người phát ngôn của ông Trump đã không trả lời ngay lập tức đề nghị bình luận từ phía Reuters. Nhưng Richard Grenell - một trong những cố vấn chính sách đối ngoại thân cận nhất của ông Trump - đã chỉ trích quyết định này.
"Leo thang xung đột trước khi rời nhiệm sở", Grenell đăng trên X.
Theo Reuters, kể từ khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hôm 5/11, các quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Biden đã nhiều lần nói rằng họ sẽ sử dụng thời gian còn lại để đảm bảo Ukraine có thể chiến đấu hiệu quả vào năm tới hoặc đàm phán hòa bình với Nga ở một "vị thế mạnh".
Các nguồn tin cho biết, các cuộc tấn công đầu tiên của Ukraine vào sâu trong lãnh thổ Nga có khả năng sẽ được thực hiện bằng tên lửa ATACMS, có tầm bắn lên tới 306 km. Ảnh: Getty
Quyết định "quá muộn"
Theo Reuters, Mỹ tin rằng hơn 10.000 binh sĩ Triều Tiên đã được điều đến miền đông nước Nga và hầu hết trong số họ đã chuyển đến vùng Kursk và bắt đầu tham chiến.
Nga đang tiến quân với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2022 mặc dù phải chịu tổn thất nặng nề; và Ukraine cho biết họ đã đụng độ với một số binh sĩ Triều Tiên được triển khai đến Kursk.
Do thiếu hụt nhân sự, lực lượng Ukraine đã mất một số vùng chiếm được trong cuộc tấn công vào Kursk hồi tháng 8 mà Tổng thống Zelensky cho là có thể dùng làm con bài mặc cả.
"Việc gỡ bỏ các hạn chế tấn công sẽ cho phép người Ukraine không phải chiến đấu với một tay bị trói sau lưng", Alex Plitsas - thành viên cấp cao không thường trực tại Hội đồng Đại Tây Dương - cho biết.
"Tuy nhiên, giống như mọi thứ khác, tôi tin rằng lịch sử sẽ nói rằng quyết định này đến quá muộn. Giống như [các hệ thống vũ khí] ATACMS, HIMARS, xe chiến đấu Bradley, xe tăng Abrams và [tiêm kích] F-16. Tất cả chúng đều cần đến sớm hơn nhiều", Plitsas nói thêm.
Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ Mike Turner - người của Đảng Cộng hòa - cho biết trong một tuyên bố rằng quyết định của Tổng thống Biden đã quá muộn và vẫn còn quá nhiều hạn chế đối với Ukraine.
Nhưng ông Turner nói thêm: “Bước đầu tiên này sẽ gây áp lực lên [Tổng thống Nga] Vladimir Putin khi Tổng thống đắc cử Trump trở lại Nhà Trắng và nỗ lực chấm dứt cuộc chiến này”.
Các đồng minh khác của Kyiv đã cung cấp vũ khí nhưng có những hạn chế về cách thức và thời điểm sử dụng bên trong lãnh thổ Nga, vì lo ngại những cuộc tấn công như vậy có thể dẫn đến hành động trả đũa khiến các nước NATO tham chiến hoặc gây ra xung đột hạt nhân.