Thông thường, triệu phú gắn liền với hình ảnh một doanh nhân thành đạt mặc vest sang trọng, xách túi hiệu và có sở thích thưởng rượu ngon, đồ trang sức đắt tiền, sở hữu những biệt thự sang trọng và có máy bay riêng. Thế nhưng, ở Ấn Độ, hàng trăm người dân có vẻ ngoài rất đỗi bình thường là những triệu phú ngầm.
Những người này quyết định sống “ẩn mình” để né tránh những vấn đề về giai cấp và quan trọng nhất là trốn thuế. Cục Thuế Thu nhập Ấn Độ (IT) đã xác định được hơn 250 người bán hàng rong và buôn bán phế liệu thực sự là triệu phú ở thành phố Kanpur, phía bắc Ấn Độ. Những người này làm công việc bán rau quả, chủ hiệu thuốc nhỏ, bán hàng tạp hoá, nhặt rác và công nhân vệ sinh. IT cho biết họ đã trốn thuế trong nhiều năm.
Theo IT, những triệu phú ngầm này đã tiết kiệm và chi hơn 37,5 triệu rupee (503.947 USD) để mua bất động sản. Cơ quan này cũng nhận thấy, một số chủ cửa hàng phế liệu sở hữu ít nhất 3 chiếc ô tô. Nhiều người còn mua đất nông nghiệp ở các vùng nông thôn gần Kanpur.
Tuy nhiên, các giao dịch bí mật của họ đã bị lộ khi IT tiến hành một cuộc điều tra quy mô lớn bằng phần mềm dữ liệu. Cơ quan này phát hiện ra rằng hàng trăm triệu phú này đã không trả bất kỳ khoản thuế nào ngoài đăng ký thuế hàng hoá dịch vụ, trong khi ít nhất 65 chủ cửa hàng tạp hoá và thuốc còn chưa đăng ký kinh doanh.
Một số khác thì “giấu” hàng triệu USD bằng cách đầu tư vào bất động sản, nhưng đứng tên các thành viên khác trong gia đình. Nhiều người lại đầu tư qua các ngân hàng hợp tác và các mô hình đầu tư tài chính nhỏ để cố gắng che đậy “dấu vết” của dòng tiền. Song, những người này nhanh chóng bị bắt khi có người sử dụng thông tin chi tiết từ thẻ PAN của họ - đây là loại giấy tờ có số nhận dạng của những người nộp thuế ở Ấn Độ, để mua bán.
Đây không phải lần đầu tiên những triệu phú ngầm ở Ấn Độ buộc phải bước ra ngoài ánh sáng. Vào năm 2016, hàng chục người bán đồ ăn ven đường ở Kanpur cũng bị bắt vì có khoản thu nhập không khai báo là 600 triệu rupee (8 triệu USD). Thành phố Hyderabad - miền nam Ấn Độ, cũng có những trường hợp tương tự. Tại các thành phố lớn của Ấn Độ, người ta cũng thường truyền tai nhau về những người bán hàng rong với vẻ ngoài xuề xoà nhưng thật ra lại cực kỳ giàu có.
Dẫu vậy, những trường hợp này không phải là ví dụ cho thấy bán hàng rong ở vỉa hè là công việc dễ dàng và kiếm được nhiều tiền. Thông thuờng, người bán hàng rong phải làm việc cật lực hơn 12 tiếng/ngày và thường xuyên phải đối mặt với tình trạng phân hoá giàu nghèo, quy định gắt gao của cơ quan quản lý về hoạt động buôn bán và rủi ro bị thu hồi tài sản.
Hari Pujan - một người bán hoa quả, cho biết anh đôi khi phải hối lộ một số người trong cơ quan quản lý để tiếp tục kinh doanh. Anh nói: “Có những lúc, nếu may mắn, tôi sẽ chuyển xe bán hàng của mình đi chỗ khác và trốn vào ngõ hẹp nếu cơ quan quản lý đến.”
Trên thực tế, người bán hàng rong nằm trong số những người bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi đại dịch trong thời gian vừa qua, những đợt phong toả đã khiến họ gần như mất kế sinh nhai.
Chính phủ Ấn Độ đã thông qua Đạo luật về người bán hàng rong vào năm 2014 để bảo vệ những người buôn bán mà không có cửa hàng cố định. Tuy nhiên, họ vẫn gặp nhiều khó khăn. Ví dụ, ở Mumbai, chính quyền chỉ cấp 15.000 giấy phép kinh doanh, dù có tới 250.000 bán hàng rong.
Với hơn 600.000 người sử dụng hình thức kinh doanh này để kiếm sống, những người bán hàng rong là một phần thiết yếu và hợp pháp của hệ thống phân phối, thương mại bán lẻ khu vực đô thị ở Ấn Độ. Họ đóng góp 4% lực lượng lao động đô thị trên khắp Ấn Độ và cung cấp nhu yếu phẩm hàng ngày cho người dân.
Tham khảo Vice