Những cuộc vận chuyển bí mật đạn dược Ấn Độ vào Ukraine và phản ứng của Nga

Đạn dược Ấn Độ được sử dụng ở Ukraine

Theo các nguồn tin và dữ liệu hải quan, việc chuyển giao đạn dược để hỗ trợ ngành quốc phòng Ukraine trong cuộc xung đột với Nga đã diễn ra hơn 1 năm nay. Các quy định xuất khẩu vũ khí của Ấn Độ hạn chế việc sử dụng vũ khí đối với khách hàng đã khai báo, những người có nguy cơ bị chấm dứt hoạt động mua bán trong tương lai nếu xảy ra việc chuyển nhượng trái phép.

Điện Kremlin đã nêu ra vấn đề này ít nhất 2 lần, trong đó có một lần là trong cuộc họp hồi tháng 7 giữa Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và người đống cấp Ấn Độ, 3 quan chức Ấn Độ cho hay.

Những thông tin chi tiết về việc chuyển nhượng đạn dược này được Reuters đưa tin đầu tiên.

Các Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng của Nga và Ấn Độ vẫn chưa đưa ra phản hồi. Vào tháng 1/2024, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Randhir Jaiswal phát biểu tại một hội nghị rằng Ấn Độ không gửi hay bán đạn pháo cho Ukraine.

2 nguồn tin thuộc chính phủ và 2 nguồn tin thuộc Bộ Quốc phòng Ấn Độ nhận định với Reuters rằng New Delhi sản xuất chỉ một lượng rất nhỏ đạn dược mà Ukraine sử dụng. Một quan chức ước tính, số lượng này chỉ chiếm chưa tới 1% tổng số vũ khí Kiev nhập khẩu kể từ khi xung đột nổ ra. Trong số các nước châu Âu cung cấp đạn dược của Ấn Độ cho Ukraine có Italy và Cộng hòa Séc - quốc gia dẫn đầu sáng kiến hỗ trợ đạn pháo cho Ukraine từ ngoài EU, 1 quan chức cấp cao Ấn Độ và 1 quan chức Tây Ban Nha nói.

Quan chức Ấn Độ này cho biết, New Delhi đang theo dõi tình hình sẽ không có bất kỳ hành động nào bóp nghẹt nguồn cung cho châu Âu.

Các Bộ Quốc phòng Ukraine, Italy, Tây Ban Nha và Cộng hòa Séc đều chưa đưa ra phản hồi trước thông tin trên.

New Delhi và Washington - nhà tài trợ chính cho Ukraine, gần đây đã tăng cường hợp tác quốc phòng và ngoại giao trước sự nổi lên của Trung Quốc - quốc gia mà hai nước này đều coi là đối thủ chính. Ấn Độ cũng có quan hệ nồng ấm với Nga khi Moscow là nhà cung cấp vũ khí quan trọng cho New Delhi trong hàng thập kỷ. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã từ chối tham gia vào các lệnh trừng phạt do phương Tây dẫn đầu để chống lại Nga.

Tuy nhiên, theo 6 nguồn thạo tin của Ấn Độ, New Delhi coi cuộc xung đột kéo dài ở Ukraine là cơ hội để phát triển ngành xuất khẩu vũ khí mới.

Ukraine đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng đạn pháo để ngăn chặn các cuộc tấn công dồn dập của Nga theo hướng thị trấn Pokrovsk ở phía Đông. Nhà Trắng đã từ chối bình luận và Bộ Ngoại giao đã chuyển các câu hỏi về hoạt động xuất khẩu vũ khí cho chính phủ Ấn Độ. Theo dữ liệu do Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm biên soạn, Ấn Độ đã xuất khẩu hơn 3 tỷ USD vũ khĩ trong giai đoạn 2018 - 2023.

Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh phát biểu tại một hội nghị ngày 30/8 rằng xuất khẩu quốc phòng đã vượt quá 2,5 tỷ USD trong năm tài khóa gần đây nhất và New Delhi muốn tăng con số này lên khoảng 6 tỷ USD vào năm 2029.

Hồ sơ hải quan có sẵn cho thấy trong hai năm trước cuộc xung đột ở Ukraine, ba nhà sản xuất đạn dược lớn của Ấn Độ là Yantra, Munitions India và Kalyani Strategic Systems - chỉ xuất khẩu 2,8 triệu USD linh kiện đạn dược sang Italy và Cộng hòa Séc, Tây Ban Nha và Slovenia, nơi các nhà thầu quốc phòng đã đầu tư mạnh vào chuỗi cung ứng cho Ukraine.

Dữ liệu cho thấy từ tháng 2/2022 - 7/2024, con số này đã tăng lên 135,25 triệu USD, bao gồm cả đạn dược đã hoàn thiện mà Ấn Độ bắt đầu xuất khẩu sang 4 quốc gia này.

Arzan Tarapore, một chuyên gia quốc phòng Ấn Độ tại Đại học Stanford, cho biết động thái mở rộng xuất khẩu vũ khí của Delhi là một yếu tố chính dẫn đến việc chuyển giao vũ khí của nước này sang Ukraine.

"Có lẽ trong đợt mở rộng đột ngột gần đây, một số trường hợp vi phạm của khách hàng cuối đã xảy ra".

Những cuộc vận chuyển bí mật

Nhà thầu quốc phòng Italy Meccanica per l'Elettronica e Servomeccanismi (MES) nằm trong số các công ty gửi đạn pháo do Ấn Độ sản xuất đến Ukraine, cựu quan chức cấp cao Yantra cho hay. MES là khách hàng nước ngoài lớn nhất của Yantra. Giám đốc điều hành cho biết công ty có trụ sở tại Rome này mua đạn pháo rỗng từ Ấn Độ và sau đó nhồi thuốc nổ vào.

Một số công ty phương Tây có khả năng nhồi thuốc nổ nhưng không có khả năng sản xuất hàng loạt đạn pháo.

Yantra cho biết trong báo cáo thường niên năm 2022-2023 rằng họ đã đồng ý một thỏa thuận với một khách hàng Italy giấu tên để thiết lập một dây chuyền sản xuất đạn pháo L15A1, mà cựu giám đốc điều hành Yantra xác định là MES.

Dữ liệu hải quan cho thấy Yantra đã vận chuyển 35 triệu USD đạn pháo L15A1 cỡ nòng 155mm rỗng cho MES trong khoảng thời gian từ tháng 2/2022 đến tháng 7/2024.

Hồ sơ hải quan cũng cho thấy vào tháng 2/2024, công ty vũ khí Dince Hill có trụ sở tại Anh đã xuất khẩu 6,7 triệu USD đạn dược từ Italy sang Ukraine.

Trong số các mặt hàng xuất khẩu có đạn pháo L15A1 cỡ nòng 155mm, mà tờ khai hải quan cho biết là do MES sản xuất cho Bộ Quốc phòng Ukraine và cung cấp để "thúc đẩy năng lực phòng thủ và mức độ sẵn sàng huy động của Ukraine".

Trong một trường hợp khác, Bộ trưởng Giao thông Tây Ban Nha Oscar Puente đã chia sẻ trên mạng xã hội vào tháng 5 một thỏa thuận khách hàng cuối do một quan chức quốc phòng Séc ký kết, cho phép chuyển giao đạn pháo cỡ nòng 120mm và 125mm từ Munitions India cho công ty bán vũ khí Czech Defence Systems  (CDS) của Séc.

Các nhà hoạt động ủng hộ Palestine cáo buộc, Borkum - một tàu chở vũ khí do Ấn Độ sản xuất đã dừng lại ở một cảng của Tây Ban Nha để chở vũ khí đến Israel.

Tuy nhiên, tờ báo Tây Ban Nha El Mundo đưa tin vào tháng 5 rằng, điểm đến cuối cùng thực sự là Ukraine. Một quan chức Tây Ban Nha và một nguồn thạo tin khác đã xác nhận với Reuters rằng, Kiev là khách hàng cuối. Munitions India và CDS đã không trả lời các câu hỏi.

Phản ứng của Nga

Nga, quốc gia cung cấp hơn 60% lượng vũ khí nhập khẩu của New Delhi, là đối tác có giá trị đối với Ấn Độ. Vào tháng 7, Thủ tướng Modi đã chọn Moscow cho chuyến công du quốc tế song phương đầu tiên của mình kể từ khi đắc cử nhiệm kỳ thứ ba.

Trong một cuộc họp khác trong tháng đó tại Kazakhstan giữa Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, ông Lavrov đã gây sức ép với người đồng cấp của mình về việc Ukraine sử dụng đạn dược của Ấn Độ và phàn nàn rằng một số loại được sản xuất bởi các công ty nhà nước của New Delhi, một quan chức Ấn Độ có hiểu biết trực tiếp về cuộc gặp gỡ tiết lộ.

Walter Ladwig, một chuyên gia về an ninh Nam Á tại Cao đẳng Hoàng gia London, cho biết việc chuyển hướng một lượng đạn dược tương đối nhỏ sẽ có lợi về mặt địa chính trị cho New Delhi.

"Nó cho phép Ấn Độ chứng minh với các đối tác ở phương Tây rằng họ không "đứng về phía Nga" trong cuộc xung đột ở Ukraine ", ông nói, đồng thời nói thêm rằng Moscow có ít ảnh hưởng tới các quyết định của New Delhi.