Trong hai năm qua, tỷ phú Shin Dong-joo bị cha đẻ “cấm cửa”, bị em trai sa thải và bị chính phủ Hàn Quốc cáo buộc biển thủ công quỹ. Ông hoàn toàn có quyền cảm thấy phẫn uất.
Tuy nhiên, người từng là nhân vật số 2 của tập đoàn Lotte vẫn nói rằng ông tự tin mình có thể bảo vệ thanh danh trước tòa, lật đổ em trai và chiếm lại quyền kiểm soát của tập đoàn khổng lồ.
“Mục tiêu cuối cùng của tôi là giành lại kiểm soát Lotte. Em trai và bộ máy lãnh đạo hiện tại đã phá hủy văn hóa doanh nghiệp tốt đẹp của Lotte”, ông nói trong bài phỏng vấn đầu tiên với báo chí nước ngoài là Bloomberg.
Hiếm có
Dong-joo đang thiết kế một trong những vụ lật đổ hiếm có trong lịch sử các công ty gia đình Hàn Quốc (chaebol).
Đây không phải mục tiêu dễ dàng. Em trai ông là Shin Dong-bin, đương kim chủ tịch Lotte, lấn át anh trai về nguồn lực. Dong-bin đã nhiều lần dập tắt nỗ lực lật đổ của anh trai.
Lần lại lịch sử, chưa một vụ lật đổ nào trong các chaebol diễn ra thành công. Dong-joo có cơ hội chiến thắng mong manh nếu Dong-bin bị kết án trong vụ điều tra tham nhũng do Seoul tiến hành.
Nhưng bản thân Dong-joo cũng dính cáo buộc như em trai. Cả hai đều phủ nhận chúng.
Trận chiến quyền lực ở Lotte là một trong những vụ đấu đá khốc liệt nhất trong làng kinh doanh châu Á, sánh ngang với vụ lùm xùm tranh chấp diễn ra trong tập đoàn Tata của Ấn Độ.
Vu khống
Ông Shin Kyuk-ho thành lập Lotte 70 năm về trước ở Nhật Bản, từ một công ty bán kẹo cao su. Hai con trai ông lớn lên cùng nhau ở Nhật Bản.
Từ trái qua: Nhà sáng lập Lotte Shin Kyuk-ho, con cả Dong-joo và con thứ Dong-bin.
Người anh học điều hành mảng kinh doanh ở Nhật Bản, còn em trai thì được giao cho mảng ở Hàn Quốc.
Vấn đề nảy sinh khi người cha 94 tuổi sa thải con trai thứ Dong-joo vào tháng 1/2015 và tước quyền bỏ phiếu của Dong-joo.
Về phần mình, Dong-joo nói ông bị sa thải vì bị vu khống bởi chủ tịch Lotte thời bấy giờ, Takayuki Tsukuda. Và rằng đây là một phần trong kế hoạch thâu tóm quyền kiểm soát tập đoàn.
“Điều đầu tiên tôi nghĩ đến là phải thuyết phục cha tôi về tình hình thực tế. Phải mất vài tháng ông mới đổi ý”, Dong-joo nói.
Tháng 7/2015, người cha bay tới Tokyo để rút lại lệnh sa thải. Bất ngờ thay, Dong-bin, Tsukuda, và giám đốc tài chính Masamoto Kobayashi đã từ chối gặp ông.
Ngày hôm sau, ba người chủ trì một cuộc họp hội đồng khẩn cấp và Dong-bin chính thức hất cẳng cha đẻ khỏi vị trí lãnh đạo Lotte Holdings.
Con tốt
Dong-joo nói em trai có tầm nhìn hạn hẹp. Dưới sự lãnh đạo của Dong-bin, Lotte trở thành một tập đoàn nơi các quản lý lúc nào cũng nơm nớp sợ bị sa thải. Dong-joo cũng xem Dong-bin là người gây ra thiệt hại 2,1 tỷ USD cho Lotte vì mở rộng ở Trung Quốc.
“Những tay chơi đáng gờm nhất vào Trung Quốc và chiến đấu như thi Olympics vậy. Bộ máy lãnh đạo hiện hành đánh giá quá thấp tình hình”, Dong-joo nói.
Kế hoạch lật ngược ván cờ của ông là lợi dụng mạng lưới chằng chịt hơn 70 sở hữu chéo của tập đoàn.
Nếu ông có thể giành được số phiếu của nhóm cổ đông thiểu số trong một đơn vị của Nhật Bản, ông hoàn toàn có thể giành lại được quyền kiểm soát của cả tập đoàn. Đơn vị này là chất keo kết nối cấu trúc của toàn bộ Lotte.
Dong-joo nắm 33,3% quyền biểu quyết trong Lotte Holdings, cao hơn 22,3% do các lãnh đạo Nhật Bản trực tiếp nắm giữ.
Nhưng 130 cổ đông là nhân viên khác đang đứng về phía Dong-bin, họ giữ 31% quyền biểu quyết. Nếu Dong-joo có thể chia rẽ nhóm cổ đông này, ông sẽ giành được tỷ lệ biểu quyết quá bán.
Đại diện Lotte cho biết công đoàn đứng về phía Dong-bin vì năng lực quản lý của ông, còn Dong-joo nên cảm thấy xấu hổ vì đã để mất sự ủng hộ của nhân viên Lotte Holdings.
Dong-joo nói em trai mình chỉ là “con tốt” trong trận chiến do Tsukuda và Kobayashi chỉ huy. Trên thực tế, những lãnh đạo người Nhật Bản kiểm soát phần lớn quyền biểu quyết tại Lotte Holdings. Dong-bin chỉ giữ 1,6% quyền biểu quyết.
“Họ có thể sa thải em trai tôi bất cứ lúc nào. Vị trí của nó không hề an toàn”, Dong-joo nói.
Đoàn kết
Ngoài vụ tranh chấp quyền lực, Lotte đang phải đối mặt với một nguy cơ lớn hơn. 5 lãnh đạo hàng đầu của tập đoàn đang bị công tố viên Hàn Quốc nghi ngờ biển thủ công quỹ 236 triệu USD.
Ngoài ra, Dong-bin còn phải giải trình trước quốc hội về việc hối lộ bạn thân Tổng thống bị truất quyền Park Geun-hye.
Những vụ bê bối dồn dập khiến Lotte phải hoãn đợt IPO khách sạn trị giá 4,5 tỷ USD, đóng băng đợt đấu thầu hàng tỷ USD thâu tóm công ty hóa chất Axiall của Mỹ.
Dong-joo gán trách nhiệm cho bộ máy quản trị Lotte vì đợt khủng hoảng này. Ông và em trai đã không nói chuyện trong nhiều tháng.
“Em nên xin lỗi cha và quay trở về với gia đình. Là gia đình, chúng ta nên đoàn kết”, ông gửi gắn thông điệp tới người em thông qua bài phỏng vấn.